Phân biệt sữa thật - sữa giả: Vì sức khỏe của chính mình

- Thưa PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, ông đánh giá thế nào về những nguy cơ tiềm ẩn khi người dân sử dụng sữa giả, sữa kém chất lượng trong thời gian dài?

PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn: Các sản phẩm sữa giả chứa các chất phụ gia trôi nổi mà hoàn toàn không kiểm soát được mức độ ảnh hưởng của nó gây ra với sức khỏe con người. Nguy cơ đầu tiên phải nhắc đến, đó là gây tổn thương cho hệ thống tiêu hóa, như tình trạng viêm dạ dày, đường ruột, nhiễm trùng và có thể gây ra những tổn thương lâu dài trên hệ tiêu hóa. Đặc biệt, những tổn thương này có thể diễn ra một cách âm thầm, từ từ và tích tụ dần thành các vấn đề nghiêm trọng hơn như suy gan, ung thư... đe dọa tới sức khỏe, tính mạng con người.

Ông Nguyễn Anh Tuấn.

- Thưa bà Nguyễn Thị Thu Hoài, hiện nay tình trạng sữa giả, sữa kém chất lượng đang diễn ra như thế nào trên thị trường Việt Nam? Những hình thức gian lận phổ biến mà người tiêu dùng dễ gặp phải là gì?

Bà Nguyễn Thị Thu Hoài - Phó Chủ tịch ACF: Điều đáng lo ngại thời gian qua là tình trạng sữa giả, sữa nhái và sữa kém chất lượng đang len lỏi vào những kênh bán hàng online vốn rất khó kiểm soát. Các thủ đoạn gian lận cũng ngày càng đa dạng.

Một số hình thức phổ biến mà người tiêu dùng dễ gặp phải như: Tái sử dụng bao bì thật nhưng bên trong là các sản phẩm trôi nổi, không rõ nguồn gốc; nhái nhãn mác, thiết kế để người tiêu dùng nhầm lẫn với hàng thật; với một số sản phẩm “cận date”, các đối tượng xấu còn cố ý làm thay đổi hoặc làm mờ hạn sử dụng để kinh doanh…

Một loại sữa giả khác mà nhiều người gặp phải đó là sản phẩm được bán dưới mác “hàng xách tay” từ nước ngoài, nhưng không qua kiểm định trong nước, không có hóa đơn và chắc chắn cũng không được bảo hộ về chất lượng.

- Thưa ông Trần Văn Sỹ, trong 3 nhóm gồm: hàng nhái thương hiệu, hàng trôi nổi không đăng ký và hàng đăng ký nhưng không bảo đảm chất lượng công bố thì mức độ nguy hiểm của từng loại như thế nào?

Chuyên gia Trần Văn Sỹ: Một là, sản phẩm đã đăng ký để bán trên thị trường nhưng không bảo đảm đủ chất lượng công bố, tức là doanh nghiệp đã cố tình làm giảm chất lượng sản phẩm để trục lợi. Đó là sự gian dối, có gây nguy hiểm cho sức khỏe người tiêu dùng. Dù vậy, ở một góc độ nào đó thì trường hợp này nhà sản xuất vẫn kiểm soát được chất lượng của sản phẩm khi ra thị trường.

Ông Trần Văn Sỹ.

Tuy nhiên, hai loại nguy hiểm hơn đó là hàng trôi nổi, không đăng ký và hàng nhái thương hiệu. Với loại hàng giả này, chúng ta hoàn toàn không kiểm soát được chất lượng, nguồn gốc, xuất xứ, nhà cung cấp, công dụng, thành phần dinh dưỡng của sản phẩm.

- Thưa bà Nguyễn Thị Thu Hoài, có những cách nào để phân biệt sữa thật/giả, kém chất lượng bằng mắt thường hoặc khi sử dụng?

Bà Nguyễn Thị Thu Hoài - Phó Chủ tịch ACF: Phân biệt sữa thật và sữa giả, kém chất lượng là điều không dễ, nhất là trong bối cảnh thủ đoạn làm giả ngày càng tinh vi. Tuy nhiên, người tiêu dùng vẫn có thể phát hiện một số dấu hiệu bằng mắt thường và cảm quan nếu quan sát kỹ.

Thứ nhất, về bao bì và tem nhãn sản phẩm chính hãng luôn sắc nét, in rõ ràng, không bị nhòe mực hay sai chính tả. Nếu tem bị bong tróc, dán lệch, hoặc thiếu thông tin như lô sản xuất - ngày hết hạn, thì nên đặt dấu hỏi về độ tin cậy.

Với mã vạch sản phẩm, dù có thể dùng để đối chiếu thêm thông tin trên bao bì và từ nguồn chính thống, nhưng đây cũng là phần dễ bị sao chép.

Thứ hai, đó là về màu sắc, mùi vị và trạng thái sữa, nếu phát hiện mùi hôi, mùi hóa chất, vị lạ, vón cục, khó tan trong nước, hoặc có vị đắng/chua thì rất có thể đây là sữa kém chất lượng hoặc đã bị pha trộn.

Bà Nguyễn Thị Thu Hoài.

Ngoài ra, sản phẩm đáng tin cậy phải có hạn sử dụng rõ ràng, bao bì còn nguyên vẹn. Bao bì bị phồng, rách, hoặc dính bột ở mép hàn có thể là dấu hiệu sản phẩm bị hở khí, mất vệ sinh, không bảo đảm an toàn.

- Theo PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn, việc nâng cao hiểu biết về sữa thật - sữa giả trong cộng đồng hiện nay có ý nghĩa như thế nào đối với sức khỏe lâu dài của người dân Việt Nam, thưa ông?

PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn: Khi mà sữa giả có thể len lỏi vào từng ngóc ngách, gian hàng, xuất hiện trên các kênh online và đến tay người tiêu dùng nhanh chóng thì chính bản thân người tiêu dùng cũng phải biết tự bảo vệ mình bằng cách nâng cao hiểu biết.

Điều người tiêu dùng cần quan tâm đó là phải lựa chọn những sản phẩm chất lượng, được các cơ quan chức năng chứng nhận, chứ không phải chạy theo trào lưu, nghe những lời quảng cáo, nhất là những kênh bán hàng online, các kênh mạng xã hội hay là những lời rỉ tai nhau từ người khác.

- Thưa ông Trần Văn Sỹ, ông có kiến nghị gì với các cơ quan chức năng trong việc đẩy lùi các sản phẩm trôi nổi, không rõ nguồn gốc trên thị trường?

Chuyên gia Trần Văn Sỹ: Pháp luật không chỉ ngăn chặn cá nhân/tổ chức sản xuất hàng giả, mà còn phải tạo điều kiện cho người làm ăn trung thực được phát triển.

Nhà nước cần có sự cải cách về thể chế, để các thành phần kinh tế cùng tham gia vào việc bảo đảm cho chất lượng hàng hóa đến người dân. Hiện nay đã manh nha xuất hiện các doanh nghiệp thực hiện điều này, tức là chỉ cần một sản phẩm được đưa vào hệ thống hay chuỗi phân phối của doanh nghiệp thì sẽ được kiểm tra chặt chẽ, đi cùng với đó là cam kết bảo đảm chất lượng đến tay người tiêu dùng. Nếu như sản phẩm xuất hiện vấn đề về chất lượng thì bên chịu trách nhiệm sẽ là doanh nghiệp phân phối, chứ không phải là nhà sản xuất.