Văn kiện Đại hội Đảng bộ tỉnh Nghệ An lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2020-2025 xác định “Nâng cao đời sống của đồng bào dân tộc, vùng sâu, vùng xa, nhất là vùng miền núi đặc biệt khó khăn theo hướng thiết thực, bền vững”.
Nói cách khác, công tác xóa đói, giảm nghèo, phát triển kinh tế vùng đồng bào dân tộc miền núi, tôn giáo là nhiệm vụ có tính chiến lược, lâu dài, là một trong những nhiệm vụ chính trị hết sức quan trọng trong mục tiêu phát triển tỉnh Nghệ An.
Tại Nghị quyết số 39-NQ/TW ngày 18/7/2023 về xây dựng và phát triển tỉnh Nghệ An đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 Bộ Chính trị đã chỉ đạo “Phát triển nhanh và bền vững vùng phía Tây trên cơ sở phát huy cao nhất các tiềm năng, lợi thế, nhất là lợi thế về rừng, kinh tế dưới tán rừng, kinh tế cửa khẩu.
Để thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế, giảm nghèo nhanh, bền vững, phát triển toàn diện vùng đồng bào dân tộc thiểu số, tỉnh Nghệ An đã đưa ra rất nhiều giải pháp, trong đó, giải pháp chú trọng về phát triển rừng cũng rất được quan tâm.
Nghệ An là một trong những tỉnh có diện tích rừng lớn nhất cả nước và tập trung chủ yếu ở khu vực đồng bào dân tộc sinh sống. Theo số liệu rà soát ba loại rừng năm 2019 của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thì hiện nay, Nghệ An có tổng diện tích đất lâm nghiệp là 1.147.752 ha, trong đó đất rừng phòng hộ là 328.409 ha, rừng đặc dụng là 171.029 ha, đất rừng sản xuất là 648.314 ha.
 |
Nghệ An là một trong những tỉnh có diện tích rừng lớn nhất cả nước và tập trung chủ yếu ở khu vực đồng bào dân tộc sinh sống. |
Từ trước đến nay, đối với người đồng bào dân tộc ở các huyện miền Tây Nghệ An chỉ có dựa vào rừng để sinh sống, điều này khiến cuộc sống nơi đây còn gặp rất nhiều khó khăn. Tuy nhiên, xét về tiềm năng tương lai, nếu đi đúng hướng thì rừng là nguồn tài nguyên có thể giúp đồng bào dân tộc thoát khỏi cảnh đói nghèo.
Phần lớn những dược liệu quý nhất của Nghệ An hiện nay đều sống ở đất rừng, sống dưới tán rừng. Điều này có thể thấy rằng, việc gắn rừng với dược liệu để thực hiện chiến lược rừng với chiến lược dược liệu là hết sức quan trọng. Nói cách khác, chỉ có trồng rừng nhiều tầng để kinh doanh tổng hợp thì mới phát huy được thế mạnh của những cánh rừng già tại Nghệ An.
Mục tiêu Nghị quyết số 39-NQ/TW đã đề ra “đến năm 2030 tỉ lệ che phủ rừng ổn định ở mức 58%”… đưa tỉnh Nghệ An trở thành trung tâm sản xuất, chế biến và xuất khẩu gỗ lớn của khu vực Bắc Trung Bộ; phát triển rừng cùng với thị trường tín chỉ carbon; chú trọng phát triển sản xuất lâm sản ngoài gỗ, nhất là các loại cây dược liệu”.
Vì vậy, tỉnh Nghệ An đã chỉ đạo các cấp, các ngành cần có một chương trình tổng thể, nhất quán về chủ trương, có cơ chế và các chính sách để hỗ trợ, khuyến khích, hướng dẫn việc phát triển kinh tế rừng gắn với phát triển dược liệu theo hai hướng: Bảo tồn và khai thác dược liệu trong tự nhiên, phát triển dược liệu dưới các tán rừng nguyên sinh và trồng tập trung một số đối tượng cho phép.
Trong đó, đặc biệt quan tâm theo hướng ưu tiên trồng rừng đa sản phẩm, rừng “hỗn giao” có gỗ, có sản phẩm phi gỗ, sản phẩm dài ngày, sản phẩm ngắn ngày, các loài dược liệu, kết hợp trồng hoa lan, nuôi ong lấy mật… như vậy sẽ đảm bảo vừa có thu nhập trước mắt, vừa đảm bảo thu nhập lâu dài, lại vừa đáp ứng được điều kiện với thị trường tín chỉ carbon trong tương lai.
Tại các khu bảo tồn thiên nhiên Pù Mát, Pù Hoạt, Pù Huống có thể xen canh để nuôi trồng thêm các loại dược liệu dưới các tán rừng theo chương trình dược liệu mà tỉnh đã xác định.
 |
Cần tìm hướng đi đúng cho người đồng bào DTTS gắn với phát triển kinh tế rừng. |
Để làm được điều này trước mắt cần tập trung hướng dẫn nhân dân đẩy nhanh lộ trình chuyển hóa rừng cây nhỏ thành rừng cây gỗ lớn, thông qua việc hướng dẫn nhân dân thu hoạch tỉa, kéo dài thời gian chăm sóc những cây còn lại thành cây gỗ lớn.
Đối với diện tích trồng mới, tập trung hướng dẫn nhân dân trồng rừng cây gỗ lớn nhiều tầng. Đặc biệt, cần có cơ chế đãi ngộ cho người trồng rừng, quản lý rừng. Từ đó, tạo sinh kế khơi dậy khát vọng, năng lực vươn lên trong phát triển kinh tế; nâng cao đời sống tinh thần cho đồng bào vùng dân tộc thiểu số, vùng đặc thù ở Nghệ An.
