Phát triển Viện Hàn lâm Khoa học xã hội thành cơ sở đào tạo, nghiên cứu trọng điểm, ngang tầm các nước tiên tiến

Nhiều đóng góp và cống hiến khoa học to lớn

Lễ kỷ niệm còn có sự tham dự của các đồng chí lãnh đạo, đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương và một số địa phương; một số đại sứ quán, tổ chức quốc tế, các tổ chức nghiên cứu và đào tạo có quan hệ hợp tác với Viện Hàn lâm.

Lễ kỷ niệm có ý nghĩa quan trọng nhằm tôn vinh, đánh giá những thành tựu, kết quả đạt được trong quá trình 70 năm xây dựng và phát triển; phát huy truyền thống vẻ vang, khơi dậy lòng tự hào, tinh thần đoàn kết, trí tuệ, kỷ cương, trách nhiệm, lòng say mê nghiên cứu khoa học của cán bộ, viên chức và người lao động Viện Hàn lâm; xác định phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động, khẳng định vị thế, bản sắc của Viện Hàn lâm trong chặng đường mới.

Trình bày diễn văn kỷ niệm, TS.Phan Chí Hiếu, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam đã điểm lại những dấu mốc đáng nhớ trong suốt quá trình 70 năm xây dựng và trưởng thành cùng những thành tựu quan trọng, nổi bật về mọi mặt của Viện hàn lâm.

Theo đó, chức năng, nhiệm vụ của Viện ngày càng được mở rộng, tăng cường; cơ cấu tổ chức được kiện toàn; đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức lớn mạnh vượt bậc cả về số lượng và chất lượng. Viện đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong nghiên cứu khoa học. Các kết quả nghiên cứu đã cung cấp nhiều luận cứ có giá trị cho việc hoạch định đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước; cung cấp những luận cứ khoa học cho đường lối đổi mới toàn diện đất nước. Công tác đào tạo, phát triển nguồn nhân lực trình độ cao trong các ngành khoa học xã hội và nhân văn có nhiều đóng góp cho đất nước

Với những đóng góp và cống hiến khoa học to lớn đó, Viện Hàn lâm và nhiều tập thể, cá nhân đã vinh dự được Nhà nước tặng thưởng nhiều huân chương, huy chương và danh hiệu cao quý như: Huân chương Độc lập, Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Sao vàng; có đơn vị được phong tặng danh hiệu Anh hùng lao động thời kỳ đổi mới.

Cũng nhân dịp này, đồng chí Phan Chí Hiếu thay mặt Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam trân trọng cảm ơn sự quan tâm lãnh đạo của Đảng; sự chỉ đạo sát sao, hiệu quả của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ; sự phối hợp chặt chẽ của các ban, bộ, ngành Trung ương; cấp ủy, chính quyền địa phương; cảm ơn sự quan tâm, giúp đỡ, chia sẻ của Nhân dân cả nước, sự ủng hộ của bạn bè quốc tế để Viện Hàn lâm có được vị thế và bề dày thành tích như ngày nay.

Ngoài ra, đồng chí Phan Chí Hiếu cũng nêu lên các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp mà Viện Hàn lâm tập trung triển khai trong thời gian tới.

Khoa học xã hội là sức mạnh nội sinh cho phát triển đất nước

Thay mặt Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, đồng chí Trần Hồng Hà, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ nhiệt liệt chúc mừng và biểu dương những thành quả cùng những đóng góp cho đất nước mà Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam đã đạt được 70 năm qua; ghi nhận, biểu dương, tri ân những nỗ lực vượt bậc và đóng góp to lớn của toàn thể đội ngũ các nhà khoa học, cán bộ, viên chức của Viện Hàn lâm qua các thời kỳ.

“Có lẽ không diễn văn, hay thước phim nào có thể diễn tả hết được lịch sử 70 năm hình thành, xây dựng, phát triển và những đóng góp đầy tự hào của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam.

Như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh “Các nghiên cứu của Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam đã làm rõ lịch sử hình thành, phát triển của dân tộc và đất nước, con người Việt Nam, các giá trị và bản sắc văn hóa của dân tộc được thừa kế và phát huy trong suốt hàng nghìn lịch sử, khẳng định chủ quyền quốc gia và sự toàn vẹn lãnh thổ của đất nước”. Đây là những đánh giá khẳng định rất rõ vai trò của khoa học xã hội và của Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam đối với sự đất nước”, Phó Thủ tướng nói.

Theo Phó Thủ tướng, những đóng góp của khoa học xã hội có thể chưa định lượng được hết bằng các chỉ số nhưng đã tác động mạnh mẽ, làm thay đổi con người và xã hội Việt Nam mấy chục năm qua. Đây cũng là nền tảng tinh thần, sức mạnh nội sinh cho phát triển đất nước.

Đồng chí Trần Hồng Hà nhận định thế giới thay đổi nhanh chưa từng thấy, xu hướng “phân tách”, “phân mảnh”, “phân cực” làm thay đổi cấu trúc hợp tác. Tốc độ tiến bộ của khoa học công nghệ vượt xa nhận thức chung của nhân loại và nhanh hơn nhiều đối với quá trình hoàn thiện, bổ sung luật pháp, chính sách của các quốc gia; mở ra một thời đại mới về phát triển lực lượng sản xuất, dẫn tới sự thay đổi nền tảng trên mọi mặt của đời sống kinh tế, xã hội, mô hình phát triển trong đó có Việt Nam.

Thực tiễn phát triển cho thấy, các quốc gia thành công đều là các quốc gia biết trọng dụng khoa học xã hội, có nền khoa học xã hội hùng mạnh và xã hội vừa hiện đại vừa truyền thống, vừa bứt phá vừa kế thừa.

Đối với Việt Nam, nhiệm vụ của khoa học xã hội không chỉ làm sáng tỏ những vấn đề lý luận, thực tiễn mới về mô hình phát triển; các giá trị lịch sử mà còn thúc đẩy phát triển văn hóa, con người Việt Nam, giải phóng, phát triển sức sản xuất; khơi dậy khát vọng phát triển, phát huy ý chí và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc kết hợp với sức mạnh thời đại; xây dựng và bảo vệ vững chắc tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định.

Đây là những yêu cầu rất cao đặt ra cho Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam-cơ quan được Đảng, Nhà nước giao trọng trách nghiên cứu, tư vấn và đạo tạo nhân lực có trình độ cao về về khoa học xã hội.

Tiếp tục đổi mới căn bản, toàn diện, đồng bộ

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cơ bản thống nhất với những định hướng, nhiệm vụ mà Viện đã đặt ra đồng thời gợi mở một số vấn đề Viện Hàn lâm cần tập trung triển khai trong thời gian tới.

Theo đó, Phó Thủ tướng nêu rõ: Ban Chấp hành Trung ương đã ban hành Nghị quyết số 45-NQ/TW về tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới. Theo đó, đã xác định nhiệm vụ tập trung xây dựng cơ chế, chính sách đột phá và nguồn lực để phát triển Viện Hàn lâm Khoa học xã hội thành một trong những cơ sở đào tạo, nghiên cứu trọng điểm, ngang tầm các nước tiên tiến. Viện cần huy động đội ngũ chuyên gia, nghiên cứu kinh nghiệm của các nước trên thế giới để xây dựng đề án sớm trình cấp có thẩm quyền phê duyệt. Trong đó, cần tiếp tục đổi mới căn bản, toàn diện, đồng bộ hệ thống tổ chức và cơ chế quản lý của Viện Hàn lâm theo hướng hiện đại; đảm bảo cơ cấu tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; hiện đại hóa cơ sở vật chất - kỹ thuật, thực hiện chuyển đổi số; kết nối, chia sẻ dữ liệu, kết quả nghiên cứu.

Cần huy động đội ngũ cán bộ khoa học của Viện tham gia vào quá trình tổng kết 40 năm đổi mới thuộc lĩnh vực văn hóa, xã hội và con người để trên cơ sở các bài học kinh nghiệm, kế thừa phát triển, tiếp thu tinh hoa nhân loại, đưa ra những lý luận, chủ trương mới trong Văn kiện Đại hội lần thứ XIV của Đảng

Phối hợp cùng với các Ban, Bộ, ngành tổng kết các Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương khóa XI về các lĩnh vực khoa học xã hội như: Nghị quyết số 20 về phát triển khoa học và công nghệ; Nghị quyết số 29 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo; Nghị quyết số 33 về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước; đề xuất những chủ trương mới trong giáo dục, khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo và phát triển văn hóa, con người.

Chú trọng triển khai các chương trình, đề án nghiên khoa học cơ bản, bài học kinh nghiệm từ các cuộc cách mạng công nghiêp lần thứ nhất, lần thứ hai, lần thứ ba và những thời cơ và thách thức đặt ra trong là cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư; các xu thế phát triển, lý thuyết, mô hình trong kỷ nguyên của chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, phát triển kinh tế dựa vào tri thức; kinh nghiệm phát triển của các nước trên thế giới, góp phần giải quyết hiệu quả các mối quan hệ lớn đặt ra trong quá trình Đổi mới; cung cấp luận cứ cho xây dựng chiến lược, chính sách, lộ trình, bước đi cho Việt Nam để chủ động trước những xu thế, những đổi thay của thời đại.

Muốn vậy, theo Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam cần kiến tạo môi trường làm việc khoa học, tôn trọng tự do học thuật; đề xuất các cơ chế tài chính đột phá; đánh giá khách quan, công bằng để ghi nhận, tôn vinh, tạo cơ hội phát triển cho những cán bộ có năng lực và có nhiều đóng góp. Ươm trồng, phát triển các ý tưởng khoa học mới; phát triển hoạt động hợp tác về nghiên cứu khoa học, không chỉ với các tổ chức nghiên cứu, đào tạo của nước ngoài, các thiết chế quốc tế mà còn cần tăng cường quan hệ hợp tác trong nghiên cứu khoa học với các ban, bộ, ngành ở Trung ương và các địa phương.

Viện cần có giải pháp đột phá để tạo chuyển biến căn bản, toàn diện công tác đào tạo cán bộ nghiên cứu khoa học trình độ cao, chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn cho đất nước; gắn kết chặt chẽ hoạt động đào tạo với nghiên cứu khoa học để phát huy thế mạnh của Viện Hàn lâm trong nghiên cứu khoa học, hướng tới mục tiêu và góp phần hình thành giới nghiên cứu tinh hoa của đất nước trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn.

Nhân dịp này, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam đã vinh dự đón nhận Huân chương Hữu nghị của Chủ tịch nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào trao tặng.