Quản lý thuốc lá thế hệ mới - tham chiếu kinh nghiệm từ các nước

Thuốc lá thế hệ mới không còn là sản phẩm… mới

Thuốc lá thế hệ mới chỉ xuất hiện ở Việt Nam 2 năm trở lại đây, nhưng đã có mặt khá lâu tại nhiều nước trên thế giới và được xem là công cụ bổ trợ cho chiến lược kiểm soát thuốc lá toàn diện. Đã có trên 60 quốc gia chính thức cho phép sản xuất hoặc nhập khẩu, phân phối thuốc lá làm nóng như là một sản phẩm thay thế giảm thiểu tác hại, trong đó có Mỹ, Canada, Anh, Nhật, Thụy Điển, Đức...

Riêng Nhật Bản, thị trường tiêu thụ thuốc lá làm nóng lớn nhất thế giới, khung pháp lý quy định về thuế, cảnh báo sức khỏe, hạn sử dụng cho sản phẩm này còn đỡ nghiêm ngặt hơn so với thuốc lá điếu đốt cháy.

Ở các quốc gia nói trên, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, dù được chứng minh là giảm thiểu tác hại, vẫn phải tuân thủ chặt chẽ các tiêu chuẩn an toàn và thông tin về các sản phẩm này chỉ được cung cấp đến người hút thuốc trưởng thành. Các quy định đưa ra được xây dựng trên nền tảng khoa học và nhằm mục tiêu bảo vệ sức khỏe cộng đồng, bao gồm giảm thiểu tác hại cho người hút thuốc lá điếu đốt cháy.

Sự thừa nhận của các tổ chức y tế 

Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cũng đã cho phép thuốc lá làm nóng (chỉ có một sản phẩm có đệ trình và được thẩm định từ FDA) được phép kinh doanh là Sản phẩm thuốc lá điều chỉnh nguy cơ – giảm thiểu phơi nhiễm (MRTP). 

Cũng xem thuốc lá thế hệ mới là giải pháp giảm thiểu tác hại thuốc lá, Học viện Y khoa Hoàng gia Anh đề nghị các cơ quan y tế công cộng cần theo kịp tiến độ khoa học và cải tiến công nghệ trong lĩnh vực sản phẩm không khói để mang đến lợi ích cho sức khỏe cộng đồng. 

Cơ quan Y tế Canada cũng tham khảo hướng tiếp cận của Bộ Y tế Anh và khuyến cáo “chuyển đổi hoàn toàn từ hút thuốc lá điếu đốt cháy sang sử dụng thuốc lá điện tử có thể giảm thiểu sự phơi nhiễm với các chất hóa học gây hại”.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) công nhận thuốc lá làm nóng là sản phẩm thuốc lá nên cần chịu sự điều chỉnh của Công ước khung FCTC và Tổ chức Hải quan Quốc tế cũng đưa thuốc lá làm nóng vào mục thuốc lá khác.

Việt Nam có thể tham chiếu để quản lý sớm

Tại Việt Nam, thuốc lá thế hệ mới đang tràn lan trên mạng, thậm chí công khai trên một số trang thương mại điện tử. Gần đây nhất, thuốc lá điện tử lậu còn tràn vào trong học đường với nhiều biến tướng về hình dáng, mùi vị, đồng thời được quảng cáo như là sản phẩm sành điệu. Bên cạnh đó, thiệt hại do thất thoát thuế từ nguồn hàng buôn lậu gây ra cũng như chi phí tiêu hủy sản phẩm là không kể hết. 

Do vậy, việc quản lý sớm thuốc lá thế hệ mới là việc làm cần thiết nhằm tránh những hệ lụy đáng tiếc từ những hoạt động biến tướng bất hợp pháp này. Các chuyên gia cho rằng, hoàn toàn có thể quản lý trước sản phẩm thuốc lá làm nóng, vì đó là sản phẩm thuốc lá khác theo định nghĩa của Luật Phòng chống tác hại  của thuốc lá.

Với sản phẩm này, việc nghiên cứu khoa học hoặc nghiên cứu đánh giá tác động lên cộng đồng có thể cân nhắc tham chiếu từ các quốc gia tiên tiến hay các tổ chức y tế thế giới để rút ngắn thời gian và tiết kiệm chi phí cũng giảm gánh nặng quản lý chồng chất cho các cơ quan chức năng. Đây cũng sẽ là nền tảng để tiếp tục nghiên cứu xây dựng biện pháp quản lý phù hợp cho tất cả các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới còn lại nhằm giảm thiểu tác hại khói thuốc lá, bảo vệ sức khỏe cộng đồng