Tuy nhiên, việc phát triển đảng viên trong đội ngũ thợ lò người dân tộc thiểu số gặp không ít khó khăn, qua tìm hiểu một số công ty khai thác than hầm lò của TKV cho thấy, lực lượng thợ lò miền tây tỉnh Quảng Ninh khá ổn định, thường mang tính kế thừa từ đời ông, cha đến đời con.
Còn lại tại các doanh nghiệp khu vực Hạ Long, Cẩm Phả, số lượng thợ lò dân tộc ngày càng nhiều. Nguyên nhân là hiện nay, công tác tuyển dụng thợ lò ngành than đang phải cạnh tranh với các ngành công nghiệp khác. Trong những năm gần đây, sức hút lao động ở các khu công nghiệp, khu chế xuất ngày càng cao, dẫn đến nguồn lao động tập trung cho ngành than suy giảm đáng kể. Số lượng lao động ở các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ chấp thuận làm thợ lò rất hạn chế, nên nhiều doanh nghiệp khai thác than hầm lò phải tuyển dụng mở rộng lên nhiều tỉnh miền núi phía Bắc.
Mặc dù công nhân người dân tộc thiểu số ngày càng đông nhưng lượng đảng viên so với tổng số lao động người dân tộc thiểu số chiếm tỷ lệ rất ít. Chẳng hạn như ở vùng Cẩm Phả, Công ty Than Thống Nhất chỉ có 10 đảng viên người dân tộc thiểu số trên tổng số hơn 500 lao động; Công ty Cổ phần Than Mông Dương chỉ có 45 đảng viên người dân tộc thiểu số trên tổng số 700 lao động. Ở vùng Hạ Long, Công ty Cổ phần Than Hà Lầm chỉ có 25 đảng viên là người đến từ vùng cao phía Bắc trên tổng số 480 lao động hay Công ty Cổ phần Than Núi Béo cũng chỉ có 23 đảng viên thuộc nhóm dân tộc thiểu số trên tổng số gần 900 lao động.
Có rất nhiều nguyên nhân gây khó khăn, trở ngại đến công tác phát triển Đảng trong đội ngũ công nhân là người dân tộc thiểu số. Song nguyên nhân trước tiên là do phần lớn trong số họ gặp nhiều khó khăn về kinh tế nên có tư tưởng chỉ tập trung duy nhất vào công việc với mong muốn có thu nhập cao để giúp đỡ gia đình. Mặt khác, lực lượng này có phong tục, tập quán khác biệt, khó hòa nhập với môi trường lao động công nghiệp vùng mỏ hơn các đối tượng khác; trình độ văn hóa và nhận thức chính trị còn rất hạn chế.
 Lớp bồi dưỡng kết nạp Đảng do Đảng ủy Than Quảng Ninh tổ chức năm 2023. |
Một nguyên nhân quan trọng nữa là lực lượng lao động này thường xuyên thay đổi công việc, thay đổi chỗ ở, di chuyển chỗ làm giữa các công ty than trong Tập đoàn Công nghiệp Than Khoáng sản Việt Nam (TKV). Việc các thợ lò không có ý thức gắn bó lâu dài với một doanh nghiệp đã gây ra nhiều khó khăn trong công tác vận động, bồi dưỡng, giới thiệu vào Đảng. Ngoài ra, do đặc thù sản xuất, các doanh nghiệp phải bố trí thời gian làm việc theo ca, theo kíp, nên sau giờ lao động, phần nhiều công nhân muốn được nghỉ ngơi, ít muốn tham gia hoạt động của các tổ chức Đảng, đoàn thể.
Đó là về phía các công nhân, thợ lò, còn về phía Đảng bộ các cơ sở cũng có rất nhiều khó khăn. Việc kết nạp Đảng cho lao động người dân tộc thiểu số phải trải qua các bước như những đối tượng khác. Quá trình xác minh, thẩm tra lý lịch mất nhiều thời gian, trong khi không phải ai cũng muốn gắn bó lâu dài và làm việc ổn định tại một doanh nghiệp. Vì thế có trường hợp xác minh, thẩm tra xong thì công nhân đã nghỉ việc hoặc chuyển chỗ làm.
Thêm vào đó, thủ tục thẩm tra lý lịch của người xin vào Đảng phải xác minh ở nhiều nơi, dẫn đến có hồ sơ phải thẩm tra rất lâu mới có kết quả, lúc đó giấy chứng nhận học lớp bồi dưỡng nhận thức về Đảng của nhiều quần chúng đã hết hạn, người xin vào Đảng phải học lại. Đồng thời, việc kê khai, lấy ý kiến cấp ủy nơi cư trú còn nhiều bất cập do người lao động hay thay đổi nơi ở, nơi làm việc hoặc không nhớ rõ lý lịch của gia đình, người thân…
Những thực trạng này đã và đang gây ảnh hưởng lớn đến công tác phát triển Đảng trong lực lượng lao động người dân tộc thiểu số, khiến cho số lượng công nhân thuộc đối tượng này được kết nạp Đảng rất ít so với tổng số đảng viên được kết nạp hằng năm ở nhiều doanh nghiệp khai thác than hầm lò thuộc TKV, đặc biệt ở vùng Hạ Long, Cẩm Phả.
 Thợ lò tiêu biểu người dân tộc thiểu số tham dự Hội nghị Người lao động cấp công ty. |
Từ thực tiễn trên, Đảng ủy các công ty khai thác than thuộc TKV vùng Hạ Long, Cẩm Phả, đã tăng cường tuyên truyền, giáo dục tư tưởng đối với các công nhân, thợ lò, rà soát lực lượng thợ lò dân tộc thiểu số ưu tú để có hướng bồi dưỡng, tạo nguồn phát triển. Sau khi kết nạp, các cấp ủy ưu tiên đào tạo, đề bạt họ vào những vị trí sản xuất phù hợp để kích thích, động viên các thợ lò phát huy năng lực bản thân, bồi đắp thêm ý chí phấn đấu cho các công nhân, thợ lò người dân tộc thiểu số.
Công đoàn các đơn vị cũng đã triển khai nhiều đợt sinh hoạt chính trị, phát động các phong trào thi đua với những nội dung cụ thể, thiết thực; tổ chức các giải văn nghệ, thể thao dân tộc, thu hút đông đảo thợ lò vùng cao thể hiện năng khiếu, năng lực của mình. Từ những giải pháp đồng bộ và sự nỗ lực, quyết tâm, tổ chức Đoàn Thanh niên các Công ty đang dần hình thành lớp đoàn viên người dân tộc thiểu số ưu tú, bổ sung nguồn đảng viên có chất lượng tham gia vào quá trình xây dựng và tăng cường sức chiến đấu cho Đảng, góp phần xây dựng tổ chức cơ sở Đảng vững mạnh, thúc đẩy doanh nghiệp phát triển bền vững.
