Dự thảo Nghị định gồm 4 chương, 18 điều quy định quản lý, sử dụng đất trồng lúa; chính sách hỗ trợ bảo vệ và phát triển đất trồng lúa.
Đáng chú ý, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) đã tiếp thu, bổ sung quy định về tiêu chí xác định vùng trồng lúa có năng suất, chất lượng cao cần được bảo vệ và hạn chế chuyển đổi.
Về vấn đề này, các ý kiến tại cuộc họp cho rằng, trên cơ sở chỉ tiêu đất lúa được phân bổ cho địa phương, Bộ NN&PTNT cần đưa ra tiêu chí cụ thể, mang tính định lượng như quy mô, điều kiện thổ nhưỡng, hạ tầng... ở từng vùng, miền để xác định phạm vi vùng đất lúa cần bảo vệ, hạn chế chuyển đổi; vùng đất lúa có thể chuyển đổi nhưng vẫn giữ điều kiện để trồng lúa trở lại.
Bên cạnh đó, một số đại biểu cho rằng, phải phân định rõ vùng đất lúa, vùng chuyên canh lúa và vùng đất lúa có năng suất, chất lượng cao để có chính sách tương ứng, tránh trùng lặp, chồng chéo.
Ngay từ đầu cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu Luật Đất đai và Nghị định về đất trồng lúa phải có cơ chế, chính sách để các địa phương là vùng trọng điểm về lúa gạo có thể vừa thực hiện được nhiệm vụ chính trị, vừa phát triển kinh tế - xã hội. “Người nông dân được hỗ trợ tập trung, tạo điều kiện áp dụng khoa học, kỹ thuật, nâng cao năng suất, hướng đến sản xuất lớn, bảo đảm thu nhập, đời sống ổn định”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.
Cho ý kiến một số vấn đề cụ thể, Phó Thủ tướng yêu cầu cơ quan soạn thảo chỉnh sửa, bổ sung tiêu chí khoa học mang tính định lượng làm căn cứ cho địa phương xác định vùng đất trồng lúa có năng suất, chất lượng cao trong tổng chỉ tiêu đất chuyên canh lúa, đất trồng lúa đã được phân bổ.
Ngoài ra, Bộ NN&PTNT phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường để xác định những vùng trồng lúa lớn như Đồng bằng sông Cửu Long, Đồng bằng sông Hồng, Duyên hải miền Trung, từ đó có tiêu chí xác định quy mô, diện tích của những khu vực đất lúa có năng suất, chất lượng cao đối với từng vùng, miền; đưa ra các quy định, chính sách quản lý phù hợp với thực tế. Bộ NN&PTNT làm rõ trình tự, thủ tục, cơ sở khoa học để chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi trên đất lúa đối với cây lâu năm, nuôi trồng thủy sản...
Ghi nhận các ý kiến phát biểu tại cuộc họp, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ NN&PTNT thống kê khung chính sách hỗ trợ phát triển cho đất lúa nói chung, vùng chuyên canh lúa, vùng có năng suất, chất lượng cao, bao gồm các lớp chính sách, cơ chế về đầu tư công, chi thường xuyên, xã hội hóa, duy tu, bảo dưỡng, vận hành...
Cùng với những chính sách đã có và phát huy hiệu quả trong thực tiễn, Phó Thủ tướng nhấn mạnh, Nghị định cần đưa vào các quy định, cơ chế mới, giúp tổ chức, doanh nghiệp, người trồng lúa ứng phó với rủi ro về biến đổi khí hậu, hỗ trợ phân bón, vật tư nông nghiệp, thiết bị nông nghiệp; tiếp cận thị trường...
“Mục tiêu là bảo đảm thu nhập, ổn định đời sống cho người trồng lúa trong mọi tình huống”, Phó Thủ tướng nhắc lại.
Theo đó, các chính sách hỗ trợ hạ tầng, khoa học công nghệ, thương mại, dịch vụ, xây dựng công trình phục vụ hoạt động sản xuất nông nghiệp... cần ưu tiên cho các vùng sản xuất quy mô lớn đối với doanh nghiệp, hợp tác xã, mô hình liên kết giữa các hộ dân theo hướng đa mục tiêu với đề án hoạt động cụ thể.
Để thực hiện yêu cầu này, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ NN&PTNT rà soát phạm vi điều chỉnh Nghị định sát với yêu cầu của Luật Đất đai; bảo đảm đồng bộ, thống nhất các thuật ngữ, khái niệm với các văn bản, pháp luật có liên quan. Phó Thủ tướng lưu ý, Nghị định cần cụ thể hóa chính sách hỗ trợ, ban hành tiêu chí và phân cấp cho địa phương thực hiện, bảo đảm khả thi, thống nhất, có quy định giám sát, thanh tra, kiểm tra...
