Liên quan đến vấn đề IUU (chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định), ông Dương Văn Cường, Phó Cục trưởng Cục Kiểm ngư (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - NN&PTNT) cho biết, sau cuộc họp lần 7 của Ban Chỉ đạo Quốc gia về IUU, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang đã dẫn đầu Đoàn công tác đi kiểm tra ở hai tỉnh Kiên Giang và Cà Mau.
Qua kiểm tra, cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo là Bộ NN&PTNT ghi nhận 2 tỉnh đã có nhiều kết quả tích cực trong công tác chống khai thác IUU. Đơn cử như 2 tỉnh đã có những tiến bộ rõ rệt về giám sát đội tàu, chứng nhận về truy xuất nguồn gốc, lắp đặt giám sát hành trình đạt 100%. Tuy việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình đạt 100% nhưng tình trạng mất kết nối, chưa có giải pháp xử lý tàu cập bến cảng cá không được chỉ định để bốc dỡ thủy sản, dẫn đến tình trạng thống kê và giám sát sản lượng qua cảng ở các địa phương còn chưa đạt như yêu cầu...
Đặc biệt, vẫn còn xảy ra trường hợp tàu cá của ngư dân địa phương bị bắt giữ trên vùng biển nước ngoài; tình trạng vi phạm IUU trên biển còn nhiều nhưng kết quả xử lý vi phạm hành chính còn thấp so với yêu cầu.
Báo cáo của Bộ NN&PTNT cho biết, từ đầu năm 2023 đến nay tiếp tục xảy ra 14 tàu/84 ngư dân bị nước ngoài bắt giữ, xử lý, tập trung tại các tỉnh Bình Định, Khánh Hòa, Bình Thuận, Bến Tre, Bạc Liêu và Kiên Giang. Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo Quốc gia IUU nhấn mạnh: “Ủy ban Châu Âu (EC) khẳng định không gỡ “thẻ vàng” nếu không chấm dứt tình trạng này”.
Ông cũng cho hay, việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình được 97%, nhưng số nguy cơ cao lại nằm ở số còn lại chưa lắp thiết bị. Chưa kể đã lắp đặt thiết bị rồi nhưng lại có tình trạng ngắt kết nối, gửi thiết bị sang tàu khác, cho thấy việc quản lý và giám sát đội tàu còn vấn đề.
Tại cuộc họp báo mới đây của Bộ NN&PTNT, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho biết, sau hơn 5 năm bị cảnh báo “thẻ vàng”, kết quả chống khai thác IUU đã chuyển biến đáng kể; tuy nhiên còn nhiều tồn tại, hạn chế chậm khắc phục trên thực tế tại địa phương. Việc chưa gỡ được “thẻ vàng” đã ảnh hưởng rất lớn đến xuất khẩu thủy sản khi Châu Âu kiểm soát 100% lô hàng, thời gian thông quan kéo dài hơn, gia tăng các chi phí.
“Rất nhiều quốc gia đã đặt sự quan tâm rất lớn đối với vấn đề IUU. Hiện nay, Việt Nam đã phải giải trình với Mỹ và Nhật Bản về vấn đề này. Trong tương lai, đây là xu hướng, “không chỉ IUU trên biển mà còn IUU trên rừng”…” - Thứ trưởng lưu ý.
Được biết, để giải quyết các tồn tại, hạn chế trên, đồng thời bảo đảm chuẩn bị tốt cho việc tiếp, làm việc với Đoàn Thanh tra của EC lần thứ 4 trong tháng 10/2023 với quyết tâm sớm gỡ cảnh báo “thẻ vàng”, Bộ NN&PTNT đã kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương cần thống nhất nhận thức, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, hành động quyết liệt triển khai thực hiện các nhiệm vụ trước mắt, các giải pháp cấp bách, trọng tâm. Trong đó, người đứng đầu của các ban, bộ, ngành, địa phương có liên quan tiếp tục thực hiện nghiêm túc các ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về IUU; gắn trách nhiệm người đứng đầu các cấp với kết quả thực hiện; nghiêm túc tổ chức kiểm điểm những tổ chức, cá nhân nếu để xảy ra sai phạm tại địa phương; bố trí đủ cán bộ có năng lực, trình độ, tinh thần trách nhiệm thực hiện công việc và có cơ chế, chính sách, chế độ đãi ngộ phù hợp.
Đồng thời thực hiện các biện pháp mạnh, kiên quyết ngăn chặn việc tàu cá khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; tập trung cao điểm tuần tra, kiểm tra, kiểm soát tại vùng biển giáp ranh, chồng lấn, chưa phân định, các khu vực tập trung nhiều tàu cá và tại các đảo, cửa sông, cửa lạch, bãi ngang... nơi tiềm ẩn nguy cơ các tàu không đủ điều kiện lẩn tránh sự kiểm soát của lực lượng chức năng.
