Tham gia buổi tọa đàm có các nhà quản lý, các chuyên gia kinh tế gồm: ông Phùng Văn Hùng, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội; ông Đặng Quyết Tiến, Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp (Bộ Tài chính) và ông Lưu Bích Hồ, nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược phát triển (Bộ Kế hoạch và Đầu tư).
Tại buổi tọa đàm, các chuyên gia và nhà quản lý đã đưa ra những ý kiến trao đổi thẳng thắn, nhằm xác định rõ thực trạng của doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) hiện nay. Bên cạnh đó, các diễn giả cũng đề xuất với Chính phủ, cơ quan chức năng, cả các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước các giải pháp, kiến nghị giúp nâng cao hiệu quả của đơn vị này. Các ý kiến đóng góp tại Tọa đàm nhằm hướng tới Hội nghị của Thủ tướng Chính phủ với doanh nghiệp Nhà nước, vào ngày 28/9 tới đây.
Theo đánh giá của Ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển doanh nghiệp, khung khổ pháp lý cho hoạt động của DNNN đã được Chính phủ, các bộ, ngành hoàn thiện, trong đó có giải pháp về cổ phần hoá. Trong hơn 20 năm qua, có khoảng 92% tổng số DNNN đã thực hiện cổ phần hoá nhưng thực tế mới có khoảng 10% lượng vốn Nhà nước được thay thế bởi vốn của tư nhân.
Trong giai đoạn tới, Đảng, Quốc hội và Chính phủ vẫn tiếp tục chỉ đạo đẩy mạnh cổ phần hoá DNNN thực chất, hiệu quả hơn để huy động nguồn vốn từ tư nhân, thay đổi năng lực quản trị của DNNN, góp phần thúc đẩy hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh.
Đề cập đến tình trạng “mập mờ thông tin” là căn bệnh cố hữu của các DNNN nói chung, ông Lưu Bích Hồ cho rằng, trong bối cảnh hội nhập cùng với việc tuân thủ các luật lệ quốc tế, hoạt động cổ phần hóa DNNN nếu không nhấn mạnh vào công khai minh bạch và quản trị hiệu quả là không đúng yêu cầu đặt ra. Bởi vậy, vị chuyên gia kinh tế này đề nghị các DNNN cần thay đổi tư duy và cung cách làm việc, có như vậy mới tạo ra các hoạt động kinh doanh lành mạnh, công ty phát triển hiệu quả và bền vững.
Cùng quan điểm, ông Phùng Văn Hùng cho biết, sau cổ phần hóa, các doanh nghiệp không muốn niêm yết trên thị trường chứng khoán, không muốn công khai tình hình sản xuất, kinh doanh và các hoạt động diễn ra trong một nhóm là điều không bình thường. Giải quyết bất cập này, theo ông Hùng, Chính phủ cần phải xem xét từng doanh nghiệp cụ thể để có những giải pháp kịp thời yêu cầu các công ty này tuân thủ theo đúng các chủ trương và quy định của Nhà nước.
Trước thực trạng còn khá nhiều DNNN đã cổ phần hóa nhưng chưa niêm yết trên thị trường chứng khoán (còn khoảng 700 doanh nghiệp), ông Đặng Quyết Tiến, Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp (Bộ Tài chính) cho hay, gần 200 doanh nghiệp trong số này đang có kế hoạch niêm yết và gần 300 doanh nghiệp đang tiến hành thành trở thành công ty đại chúng. Số còn lại, cơ quan chức năng sẽ tiến hành rà soát và công bố đại chúng, đối với các công ty đủ điều kiện niêm yết mà “chây ì” sẽ bị xử lý.
Ông Tiến cũng thừa nhận, sau cổ phần hóa nhiều doanh nghiệp chưa làm tốt hoạt động quản trị, còn duy trì tình trạng “bình mới, rượu cũ.” Do đó, Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp nhấn mạnh: “Công khai minh bạch các thông tin về tài chính và hoạt động của doanh nghiệp Nhà nước là nhiệm vụ hàng đầu”. Theo đó, sau cổ phần hóa, các doanh nghiệp không làm tốt sẽ phải thúc đẩy lên thị trường chứng khoán. Sự giám sát quyết liệt của nhà đầu tư sẽ khiến doanh nghiệp đó phải thay đổi về quản trị và đảm bảo tính công khai minh bạch theo đúng thông lệ thị trường. Các doanh nghiệp đăng ký giao dịch hoặc niêm yết sẽ được các Sở giao dịch chứng khoán hỗ trợ về quản trị đồng tính thanh khoản của cổ phiếu cũng được gia tăng, nhờ đó doanh nghiệp có cơ hội huy động vốn từ thị trường với mức chi phí thấp hơn so với vay thương mại.
Đã nhận được 461 kiến nghị liên quan đến cổ phần hóa, thoái vốn DNNN
Theo ông Đặng Quyết Tiến, đến nay, Bộ Tài chính đã nhận được 461 kiến nghị của 18 bộ, cơ quan ngang bộ; 44 tập đoàn, tổng công ty và 46 địa phương. Các kiến nghị của các DN, bộ, ngành chủ yếu phản ánh những vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện chính sách, những đặc thù khi cổ phần hóa trong sắp xếp đất đai, xác định giá trị DN hay vấn đề sản xuất kinh doanh tháo gỡ khó khăn, đặc biệt là xử lý các vấn đề tồn tại khi thua lỗ của các tập đoàn kinh tế vừa qua.
"Có thể nói, đây là dịp để Chính phủ, các bộ ngành, các DN ngồi lại với nhau để bàn bạc tìm ra giải pháp làm sao đẩy nhanh tiến độ sắp xếp, cổ phần hóa DNNN cũng như tháo gỡ, xử lý những dự án tồn tại khác mà trong thời gian qua dư luận đang quan tâm" - ông Tiến nói.
