Theo Sở GD&ĐT Nghệ An, trong đề thi Ngữ Văn tuyển sinh lớp 10 năm 2019 – 2020 của tỉnh có câu Làm văn 5 điểm tương đối giống với câu Làm văn 7 điểm trong đề thi Ngữ Văn khảo sát chất lượng học kỳ 2 lớp 9 vừa qua tại huyện Yên Thành. Dư luận có ý kiến cho rằng việc này là không công bằng, thí sinh huyện Yên Thành sẽ thuận lợi hơn do đã được “tập dượt” ở kỳ khảo sát cuối năm.
Tuy nhiên, đại diện Sở Giáo dục Nghệ An khẳng định: việc giống nhau trong ngữ liệu đề văn là hoàn toàn ngẫu nhiên và không ảnh hưởng đến chất lượng kỳ thi.
Sự khác nhau giữa hai đề thi?
Cụ thể: Tại đề tuyển sinh lớp 10, câu Làm văn 5 điểm là: Cảm nhận về ước nguyện của nhà thơ Thanh Hải trong hai khổ thơ trích trong bài “Mùa xuân nho nhỏ”, sách Ngữ văn lớp 9: “Ta làm con chim hót/ Ta làm một cành hoa/ Ta nhập vào hòa ca/ Một nốt trầm xao xuyến/ Một mùa xuân nho nhỏ/ Lặng lẽ dâng cho đời/ Dù là tuổi hai mươi/ Dù là khi tóc bạc/”.
 |
| Điểm trùng hợp gây tranh cãi giữa hai đề thi (phần bôi màu) |
Còn đề thi học kỳ 2 lớp 9 huyện Yên Thành, câu Làm văn 7 điểm là: Ước nguyện chân thành của nhà thơ Thanh Hải trong đoạn thơ trên.
Theo đại diện Sở GD Nghệ An, việc trùng ngữ liệu như vậy là bình thường, vì đây là một trong những bài thơ hay nhất trong chương trình Ngữ văn lớp 9, và đoạn thơ được trích dẫn là hay nhất trong bài, chứa đựng nội dung tư tưởng và chủ đề cả tác phẩm. Vì thế người ra đề thường chọn hai khổ thơ này.
Hai câu Làm văn giống ngữ liệu, nhưng yêu cầu thể loại hoàn toàn khác nhau. Đề của huyện Yên Thành là đề mở, không yêu cầu cụ thể về thể loại, học sinh có thể tự do lựa chọn kiểu làm văn chứng minh, phân tích hay biểu cảm… Còn đề thi tuyển sinh cấp 3 yêu cầu rõ ràng: “Cảm nhận về ước nguyện của nhà thơ Thanh Hải”, nêu rõ đặc trưng thể loại làm văn. Do vậy học sinh làm theo thể loại khác là lạc đề.
 |
| Các thí sinh thảo luận sau khi kết thúc phần thi |
Mục đích đề bài tuyển sinh lớp 10 không chỉ kiểm tra kiến thức mà còn đánh giá kỹ năng làm bài của học sinh, trong khi đề của huyện Yên Thành chú trọng nội dung kiến thức. Đây là khác biệt về bản chất của hai đề thi. Vì thế, học sinh nào chủ quan cho rằng hai đề Làm văn giống nhau thì dễ dẫn đến lạc đề do không đúng thể loại.
Quy trình ra đề khách quan
Về ý kiến dư luận nghi ngờ việc ra đề có khuất tất, dẫn đến trùng đề, Sở Giáo dục Nghệ An khẳng định công tác ra đề thi hoàn toàn khách quan.
Theo yêu cầu ra đề, đề thi gồm 3 phần. Ở câu cuối (câu thứ 3) bắt buộc phải chọn 1 tác phẩm trong chương trình Ngữ văn 9 (câu 1, 2 không bắt buộc).
Các giáo viên được lựa chọn ra đề sẽ bốc thăm ngẫu nhiên, trúng phần nào sẽ ra đề phần đó, và ra đề 1, đề 2 (yêu cầu bám sát cấu trúc, chuẩn kiến thức tác phẩm theo công văn hướng dẫn trước đó của Sở). Các giáo viên ra đề đều được cách ly. Sau đó sẽ bốc thăm để ráp đề thành đề 1, đề 2 và tiến hành phản biện. Cuối cùng, một Phó giám đốc Sở sẽ bốc thăm trúng đề nào thì chọn đề đó làm đề chính thức.
Các huyện, thành, thị xã ra các đề thi học kỳ, đề thi thử môn Văn cũng thường chọn các tác phẩm, bài thơ hay trong chương trình để ra câu 3 trong đề thi. Nghệ An có 21 huyện, thành, thị nên nếu xảy ra việc trùng một ngữ liệu trong đề văn là bình thường. đề thi tuyển sinh 10 của Sở GD&ĐT ra trùng một tác phẩm (câu 3) của các huyện, thành, thị là bình thường. Đề thi chỉ trùng một tác phẩm nhưng lệnh đề khác nhau, mục đích khai thác tác phẩm khác nhau.
Sở Giáo dục Nghệ An khẳng định không có việc tổ chức thi lại môn Ngữ Văn vào lớp 10 do trùng đề thi. Việc trùng ngữ liệu trong câu Làm văn cũng không ảnh hưởng đến chất lượng phân loại thí sinh, vì yêu cầu hai đề hoàn toàn khác nhau.
Quy trình ra đề thi môn Ngữ Văn của Sở GD&ĐT Nghệ An:
- Bước 1: Dựa vào hướng dẫn về cấu trúc đề thi tuyển sinh quy định tại Công văn số 665/SGD&ĐT để cả nhóm ra đề thống nhất xây dựng ma trận đề.
- Bước 2: Chia ma trận đề làm 3 phần tương đương nhau về điểm, tổ chức bốc thăm phần đề để ra. Mỗi người ra 2 phần đề trong phần đề minh bốc thăm được.
- Bước 3: Sau khi làm xong phần đề được giao, tổ chức phản biện theo nguyên tắc vòng tròn, chỉnh sữa lại khi có ý kiến thẩm định.
- Bước 4: Bốc thăm 1 trong 2 phần của mỗi người rồi ghép lại được đề chính thức, phần còn lại ghép làm đề dự bị.
- Bước 5: Hoàn thiện các đề thi chính thức, đề dự bị theo mẫu, tiến hành giải các đề lại để kiểm tra sự phù hợp về thời gian thi, nếu không thấy phù hợp thì điều chỉnh.
(Đề thi được làm mới, không phải lựa chọn từ đề nguồn)
