Kiến ba khoang có chứa độc tố Pederin (C24H43O9N), độc tính mạnh gấp 12 – 15 lần nọc của rắn hổ nhưng do lượng tiếp xúc nhỏ và chỉ ở ngoài da nên không đủ gây chết người như nọc rắn. Chất này chủ yếu gây bỏng da có thể nhầm với tổn thương trong bệnh zona thần kinh.
Theo Ts.Bs Lê Ngọc Duy, Phụ trách Trung tâm Cấp cứu và Chống độc Bệnh viện Nhi Trung ương, vết thương do kiến ba khoang đốt thường xuất hiện ở các vùng da hở trên cơ thể như mặt, hai tay.
Vết thương thành vệt dài hoặc thành đám. Ban đầu là những nốt ban đỏ rồi sưng lên thành mụn mủ có điểm lỏm màu trắng vàng ở giữa. Nếu không giữ gìn cẩn thận có thể bị loét, làm rỉ dịch.
Tổn thương thường đau rát, ngứa ngáy khó chịu, một số trường hợp có thể bị sốt, nổi hạch, biến chứng nhiễm trùng toàn thân.
Để phòng tránh kiến ba khoang đốt, Phụ trách Trung tâm Cấp cứu và Chống độc Bệnh viện Nhi Trung ương khuyên, các gia đình nên vệ sinh phòng ở sạch sẽ, thoáng mát.
Buổi tối nên tắt các bóng điện có ánh sáng xanh, tím (bóng điện huỳnh quang, bóng tuyp…) thay vào đó là bóng điện có ánh sáng đỏ, vàng (đèn dây tóc).
Trước khi đi ngủ, nên kiểm tra kỹ giường gối, chăn chiếu. Trước khi mặc quần áo cần giũ sạch xem có kiến ba khoang hay không.
Người bị chất độc của kiến ba khoang dính vào da nên lấy nước sạch mát rửa chỗ kiến đốt rồi cho xà phòng rửa. Rửa nhẹ nhàng để không làm trầy xước hoặc vỡ vết thương. Sau đó nhanh chóng bôi hồ nước (có bán ở các hiệu thuốc).
Tùy vào mức độ bị kiến đốt bạn có thể sử dụng một số loại thuốc bên cạnh việc bôi hồ nước đều đặn. Nếu nốt ban đỏ bị chuyển sang nốt mụn mủ, phồng rộp, nên dùng thêm mỡ Oxyde kẽm, mỡ kháng sinh để bôi lên da.
Nếu vết đốt có dấu hiện lở loét, nhiễm khuẩn, bị rỉ mủ, bôi thêm dung dịch xanh metilen 1 % và nên đến các cơ sở Y tế để khám và điều trị kịp thời. Mỗi ngày nên bôi thuốc thành 2 lần, trước khi bôi, rửa sạch vết thương với nước muỗi loãng bán ở các hiệu thuốc.
Khi thấy kiến ba khoang xuất hiện trên cơ thể, mọi người không nghiền nát, chà xát kiến để tránh độc tố tiết ra. Trường hợp bị dính chất độc, tránh gãi hay chà mạnh vùng da bị tổn thương. Không tiếp xúc các vùng da lành với nơi bị dính độc tố. Rửa sạch vết thương (nhất là ở vùng mắt) càng nhanh càng tốt khi bị dính chất độc, bôi thuốc, dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ.
Nếu lỡ dùng tay đập chết kiến ba khoang cần rửa sạch tay bằng xà phòng, càng sớm càng tốt, để tránh độc tố kiến dính vào.
"Khi da bị tổn thương tấy đỏ, lan rộng phải đi khám, không nên tự ý mua thuốc điều trị, bởi trong các loại thuốc bôi ngoài da có chứa Corticoid, chất giải độc tố…, nên cần có bác sĩ chỉ định mới được dùng", Phụ trách Trung tâm Cấp cứu và Chống độc Bệnh viện Nhi Trung ương khuyến cáo. và cho biết thêm. "Viêm da do kiến 3 khoang thường khỏi nhanh trong vòng 1 tuần nếu xử trí đúng cách. Người bệnh chỉ nên rửa nhẹ nhàng tại nơi tiếp xúc bằng nước muối sinh lý (9‰) ngay lúc vừa tiếp xúc để trung hòa hoặc giảm bớt các yếu tố dị ứng, kích ứng da, sau đó đến cơ sở y tế để khám và điều trị kịp thời, không nên tự điều trị để tránh các biến chứng nặng hơn".
Kiến ba khoang (một số nơi còn gọi là: kiến khoang, kiến kim, kiến lác, kiến gạo, kiến cong…) là loài côn trùng có màu là các khoang đen – vàng cam xen kẽ, có thân mình thon, dài như hạt thóc, dài 1 – 1,2cm, ngang 2 – 3mm; kiến có 3 đôi chân, 2 đôi cánh, một đôi cánh dài mỏng trong suốt gấp lại gọn gàng và dấu bên dưới đôi cánh cứng ngắn, bay và chạy rất nhanh.
Đây là loại côn trùng nguy hiểm. Độc tố trong kiến ba khoang mạnh gấp 12-15 lần nọc rắn hổ, khi tiếp xúc với chất gây độc của kiến ba khoang nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến những biến chứng nặng.
Kiến ba khoang thường sống ở các ruộng lúa, cỏ mục, vườn cây, bãi rác thải, công trình đang xây dựng… Chúng xuất hiện nhiều vào mùa mưa, khi độ ẩm cao, thuận lợi cho kiến phát triển. Kiến ba khoang ưa thích ánh sáng đèn ban đêm nên bay vào theo ánh đèn, đậu vào quần áo, khăn mặt, giường chiếu, chăn màn…
Chất độc trong cơ thể kiến có thể làm tổn thương da người (bỏng da, viêm da) nếu chất này được giải phóng ra khi kiến bị tác động hoặc bị chà sát hoặc bị giết.
