Sau khi nhậm chức vào ngày 1/1/2017, ông Gutteres sẽ đảm nhiệm một trong những công việc ngoại giao khó nhất thế giới trong bối cảnh LHQ và thế giới phải đối mặt với nhiều thách thức trên mọi lĩnh vực mà chỉ có sự đoàn kết của toàn bộ 193 quốc gia thành viên mới có thể giải quyết được.
Sau khi Chủ tịch ĐHĐ LHQ Peter Thompson đọc quyết định của ĐHĐ phê chuẩn đề cử của HĐBA theo hình thức đồng thuận, Tổng Thư ký (TTK) sắp mãn nhiệm Ban Ki-moon, Chủ tịch ĐHĐ LHQ và đại diện của các nhóm quốc gia tại LHQ đã lần lượt có các bài phát biểu chúc mừng ông Antonio Guterres được chính thức phê chuẩn làm TTK thứ 9 của LHQ.
Phát biểu trước ĐHĐ, TTK Ban Ki-moon chúc mừng các quốc gia thành viên LHQ đã không chỉ lựa chọn được một vị TTK mới mà còn tiến hành thành công tiến trình bầu chọn người lãnh đạo một cách công khai và minh bạch đầu tiên trong lịch sử hơn 70 năm của LHQ. Ông bày tỏ hy vọng sự thành công của cuộc bầu chọn TTK sẽ trở thành một tiêu chuẩn mới cho sự công khai và sự can dự của tất cả các thành viên vào các hoạt động khác của LHQ.
Ông Ban Ki-moon ca ngợi ông Guterres là một nhà ngoại giao giàu kinh nghiệm chính trị, với hai nhiệm kỳ giữ chức Thủ tướng Bồ Đào Nha và hơn 10 năm phụ trách Cao ủy LHQ về người tị nạn. Những phẩm chất chính trị của ông Guterres cũng là những đặc điểm nổi bật của các nhân viên và quan chức của LHQ, đó là hợp tác vì lợi ích chung và chia sẻ trách nhiệm đối với mọi người dân và hành tinh.
Ông Ban Ki-moon bày tỏ tin tưởng ông Guterres là sự lựa chọn tuyệt vời để chèo lái LHQ trong bối cảnh tổ chức này đang phải đang đối phó với những thách thức của một thế giới đang mất an ninh và đẩy bất ổn.
Trong khi đó, Chủ tịch ĐHĐ LHQ Peter Thompson chúc mừng ông Guterres đã nổi lên là ứng cử viên xứng đáng nhất sau một tiến trình lựa chọn toàn diện và công khai lần đầu tiên trong lịch sử LHQ; tin tưởng TTK thứ 9 của LHQ sẽ tận tâm phục vụ cộng đồng thế giới và sẽ trở thành tiếng nói của lương tri của mọi người dân trên trái đất.
Đại diện các nhóm nước thành viên LHQ (nhóm châu Phi, nhóm châu Á - Thái Bình Dương, nhóm Đông Âu, nhóm Mỹ Latinh, nhóm Anh, Tây Âu và một số nước khác) cũng lần lượt có các bài phát biểu thể hiện sự tán thành việc phê chuẩn ông Guterres làm TTK mới.
Tất cả các bài phát biểu đều cam kết sẽ ủng hộ và hợp tác với ông Guterres đảm nhận vị trí mới trong bối cảnh LHQ đang đứng trước đòi hỏi cải tổ để thích ứng với những thách thức của thời đại mới. Trong bài phát biểu kết thúc cuộc họp, TTK mới được phê chuẩn Guterres đã bày tỏ cam kết sẽ phụng sự tất cả các quốc gia thành viên LHQ bằng thái độ công tâm, dựa trên những nguyên tắc đã được nêu rõ trong hiến chương LHQ.
Theo các nhà phân tích, trong nhiệm kỳ sắp tới, tân TTK LHQ Guterres sẽ phải đối mặt với rất nhiều thách thức. Sau khi nhậm chức, ông sẽ ngay lập tức phải đảm nhận những nhiệm vụ thường trực của LHQ là tìm các giải pháp chấm dứt tình trạng đói nghèo, xây dựng hòa bình trên thế giới, tìm kiếm giải pháp cho các cuộc xung đột, đối phó với tình trạng biến đổi khí hậu, chống chủ nghĩa khủng bố, và bao trùm tất cả là cuộc khủng hoảng người di cư và tị nạn.
Ngoài ra, nội bộ LHQ cũng có rất nhiều vấn đề đang chờ đợi tân TTK giải quyết. Ông Guterres sẽ điều hành Ban Thư ký LHQ với khoảng 40.000 người với ngân sách hàng năm là 13 tỷ USD, song thường xuyên bị chỉ trích là hoạt động còn quan liêu và chưa hiệu quả.
Nhiệm kỳ 5 năm của ông Guterres cũng là giai đoạn các quốc gia thành viên LHQ thực thi 17 mục tiêu đề ra trong Chương trình nghị sự phát triển bền vững năm 2030 để hướng đến một thế giới an ninh, thịnh vượng “không để ai bị bỏ lại phía sau”.
Tuy nhiên, thách thức lớn nhất đối với tân TTK là việc phải gây dựng lại sự đoàn kết trong đại gia đình LHQ. Kể từ Chiến tranh Lạnh, chưa bao giờ cơ quan đa phương lớn nhất toàn cầu này rơi vào tình trạng thiếu đoàn kết như hiện nay, nhất là trong bối cảnh nhiều cuộc khủng hoảng quốc tế chỉ có thể hóa giải được nếu các quốc gia tìm được tiếng nói chung và quyết tâm chung như cuộc chiến tại Syria, tình hình Ukraine, Yemen, bán đảo Triều Tiên, sự căng thẳng giữa Nga và Mỹ,...
Theo ông Guterres, một nền “ngoại giao hòa bình” mới đòi hỏi phải tiếp xúc ngoại giao kín đáo và con thoi giữa các bên chủ chốt trong các cuộc xung đột và tranh chấp. TTK LHQ cần “hành động với sự khiêm nhường để cố gắng tạo điều kiện cho các quốc gia thành viên có thể đến với nhau và vượt qua những khác biệt”...
Đánh giá một cách khách quan, việc ông Guterres là nhà lãnh đạo chính phủ đầu tiên được bầu chọn vào vị trí “cầm cân nảy mực” diễn đàn đa phương lớn nhất hành tinh là dấu hiệu rõ ràng cho thấy 193 quốc gia thành viên muốn có một TTK LHQ có tầm ảnh hưởng lớn và những kỹ năng lãnh đạo thuần thục để chèo lái con thuyền LHQ vượt qua một trong những thời khắc khó khăn nhất trong lịch sử 71 năm tồn tại của mình.
Trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với những thách thức về bất ổn, xung đột, nghèo đói,… LHQ thực sự đang đứng trước ngã rẽ quyết định đòi hỏi phải có sự cải tổ và cơ cấu lại tổ chức để có thể tham gia một cách hiệu quả vào tiến trình giải quyết các cuộc khủng hoảng quốc tế. Chính vì vậy, rất nhiều sứ mệnh khó khăn đang chờ đợi TTK thứ 9 của LHQ.
