Tấn công mạng gia tăng, những con số đáng báo động
Việt Nam đã và đang xây dựng và triển khai hiệu quả nhiều Chương trình, Kế hoạch quốc gia về phát triển, ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số, nổi bật là Chương trình quốc gia về Công nghệ thông tin; Quy hoạch phát triển công nghệ thông tin và truyền thông đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030; Chương trình Chuyển đổi số quốc gia năm 2020; và đặc biệt là Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Trong bối cảnh đó, việc tăng cường các biện pháp bảo đảm an toàn, an ninh mạng trong giai đoạn mới là yêu cầu cấp thiết. Tại Hội thảo chủ đề "An ninh mạng trong giai đoạn mới - Hợp lực bảo vệ không gian số" do Hiệp hội An ninh mạng quốc gia tổ chức mới đây, các chuyên gia đã chỉ ra xu hướng gia tăng của tội phạm mạng đánh cắp thông tin.
Ông Lê Công Trung - Trưởng BU An ninh mạng của MobiFone dẫn chứng, cung cấp dịch vụ dưới hình thức “Stealer-as-a-service” (đánh cắp dữ liệu như là 1 dịch vụ) nhóm phát triển mã độc VietCredCare đã xâm nhập dữ liệu của nhiều cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp lớn và trường đại học tại Việt Nam. Ước tính cụ thể, 9 cơ quan Chính phủ Việt Nam, 12 Cổng dịch vụ công Quốc gia của tỉnh/thành phố, 65 trường đại học, 21 ngân hàng, 4 sàn thương mại điện tử và nhiều doanh nghiệp khác trên 44/63 tỉnh, thành đã từng bị ảnh hưởng. Đáng chú ý, trong năm 2024, thiệt hại do tấn công ransomware lên tới 11 triệu USD; 14,5 triệu tài khoản bị rò rỉ; 10 Terabyte dữ liệu bị rao bán trên không gian mạng; khối ngân hàng là lĩnh vực bị nhắm tới nhiều nhất với 71% cuộc tấn công; 924.000 cuộc tấn công từ chối dịch vụ phân tán DDoS.
Ông Nguyễn Đức Bảng - Giám đốc Giải pháp ngân hàng tài chính NGS Consulting nhận định, trên thế giới cũng như tại Việt Nam, thiệt hại từ tội phạm mạng, bao gồm các hành vi gian lận, lừa đảo trên không gian mạng là rất lớn. Ông dẫn chứng số liệu, năm 2024 tội phạm mạng kiếm được khoảng 4.500 tỷ USD, tương đương nền kinh tế lớn thứ ba thế giới, chỉ sau doanh thu 2 nền kinh tế lớn là Mỹ và Trung Quốc.
Theo khảo sát của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, tổng thiệt hại do lừa đảo trực tuyến gây ra cho người dùng Việt Nam trong năm 2024 lên tới 18.900 tỷ đồng; và cứ 220 người dùng smartphone thì có 1 người trở thành nạn nhân của lừa đảo…
Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý chống tội phạm mạng
Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đã xác định: “An ninh mạng ngày càng tác động mạnh, nhiều mặt, đe dọa nghiêm trọng đến sự phát triển ổn định, bền vững của thế giới, khu vực và đất nước ta”.
Ông Nguyễn Bá Sơn, Phó Cục trưởng Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05, Bộ Công an) cho biết: Hoạt động tấn công mạng, gián điệp mạng của các nhóm “tin tặc”, lộ mất thông tin, dữ liệu cá nhân diễn ra ngày càng nguy hiểm. Các thế lực thù địch triệt để lợi dụng không gian mạng để tuyên truyền, phá hoại tư tưởng, chống phá Đảng, Nhà nước trên không gian mạng. Tội phạm sử dụng công nghệ cao diễn ra ngày càng phức tạp, với các phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi.
Cập nhật thông tin về công tác quản lý nhà nước lĩnh vực an ninh mạng, sau khi tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước về an toàn thông tin mạng từ Bộ TT&TT (nay là Bộ KH&CN), ông Nguyễn Bá Sơn cho biết, Cục A05 đã khẩn trương phối hợp chặt chẽ với các đơn vị chức năng của Bộ TT&TT để tiếp nhận các chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước về an toàn thông tin mạng và các thủ tục hành chính, dịch vụ công.
Cụ thể, Cục A05 đã tiến hành rà soát tổng thể các văn bản quy phạm pháp luật trên lĩnh vực an ninh mạng và an toàn thông tin để đề xuất sửa đổi, hợp nhất, tạo hành lang thông thoáng, không gian phát triển cho các tổ chức, doanh nghiệp theo đúng tinh thần Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị. Đáng chú ý, Bộ Công an đã đề xuất hợp nhất, hoàn thiện quy định pháp luật về an ninh mạng trên cơ sở hợp nhất Luật An ninh mạng 2018 và Luật An toàn thông tin mạng 2015 thành Luật An ninh mạng năm 2025, dự kiến trình tại kỳ họp Quốc hội tháng 10/2025.
Một sự kiện quan trọng khác trong năm 2025, Chính phủ tổ chức Lễ ký Công ước Liên hợp quốc về tội phạm mạng (Công ước Hà Nội). Trung tướng Nguyễn Minh Chính, Cục trưởng Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an (A05) khẳng định, đây là cơ hội lịch sử để thể hiện vai trò dẫn dắt của Việt Nam trong việc xây dựng khuôn khổ pháp lý toàn cầu chống tội phạm mạng.
