Xử phạt nghiêm các vi phạm để răn đe
Trình bày Tờ trình dự án Luật, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, việc ban hành Luật nhằm xây dựng cơ sở pháp lý để đẩy mạnh phát triển công nghiệp hóa chất phù hợp với chủ trương, định hướng của Đảng. Đồng thời, nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với sự phát triển của ngành công nghiệp hóa chất, quản lý hóa chất, giảm thiểu tối đa rủi ro của các hoạt động hóa chất tới sức khỏe người dân, môi trường, tài sản, xã hội.
Việc sửa Luật cũng hướng đến hài hòa hệ thống pháp luật về quản lý hóa chất với quy định của các nước trên thế giới, góp phần tạo môi trường thông thoáng, thu hút đầu tư của các tập đoàn đa quốc gia, các tập đoàn hóa chất lớn với công nghệ, hệ thống quản lý hiện đại, sản phẩm có giá trị cao trên thế giới mở rộng hoạt động tại Việt Nam. Tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp Việt Nam trong giao thương quốc tế, đầu tư sản xuất các sản phẩm hóa chất thiết yếu góp phần xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ.
Tại phiên họp, nhiều ý kiến trong Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) quan tâm đến vấn đề quản lý, kiểm soát chặt chẽ hoạt động hóa chất. Chủ tịch QH Trần Thanh Mẫn nêu rõ, cần khuyến khích các doanh nghiệp cải tiến quy trình công nghệ chuyển đổi sang các hóa chất ít nguy hại hơn hoặc giảm thiểu sử dụng hóa chất nguy hại. Đồng thời cũng cần tăng cường kiểm soát truy xuất nguồn gốc hóa chất, đặc biệt là các hóa chất nhập khẩu. “Đã độc hại thì dứt khoát không nhập về vì nó ảnh hưởng tới môi trường, ảnh hưởng đến đời sống người dân”, Chủ tịch QH nói.
Chủ tịch QH đề nghị, cần nâng cao nhận thức, tăng cường truyền thông về tác hại, an toàn của hóa chất đối với cộng đồng. Cùng với đó, cần tăng cường chế tài xử phạt đối với các vi phạm về hóa chất, áp dụng mức phạt cao hơn đối với các vi phạm nghiêm trọng, gây hậu quả xấu đến sức khỏe con người và môi trường. “Vấn đề này trong Luật phải răn đe, xử phạt nghiêm. Một cơ sở sản xuất gây độc hại, mình phạt 10 triệu, 20 triệu, 50 triệu thì không ăn thua gì, họ bán ra hàng tỷ mà phạt 50 triệu thì không thấm vào đâu”, Chủ tịch QH nhấn mạnh.
Phân công hợp lý trách nhiệm quản lý nhà nước về hóa chất
Trưởng Ban Công tác đại biểu thuộc UBTVQH Nguyễn Thanh Hải nhận định, hiện nay, việc vi phạm về kinh doanh hóa chất đang diễn ra phổ biến với mức độ khá nghiêm trọng, đặc biệt là việc sử dụng sai mục đích và sản xuất, chế biến thực phẩm gây nguy hại cho sức khỏe của người tiêu dùng trên diện rộng đang là vấn đề người dân, cử tri quan tâm. Do đó, cần nghiên cứu phân công hợp lý trách nhiệm quản lý nhà nước về hóa chất.
Trưởng Ban Công tác đại biểu cũng cho rằng, cần bổ sung vào dự thảo Luật các quy định về quản lý hóa chất độc hại, giới hạn hàm lượng hóa chất độc hại trong sản phẩm, hóa chất không được sử dụng trong sản phẩm và đánh giá rủi ro đối với sản phẩm chứa hóa chất; quy định doanh nghiệp có trách nhiệm cung cấp thông tin nguy hại về hóa chất của sản phẩm cho người sử dụng.
Quan tâm đến quy định về hóa chất phải kiểm soát đặc biệt, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của QH Nguyễn Thúy Anh chỉ ra, dự thảo Luật quy định tổ chức, cá nhân sử dụng hóa chất được nhập khẩu hóa chất có điều kiện để sử dụng xuất khẩu hoặc bán lại hóa chất sử dụng không hết cho tổ chức, doanh nghiệp có giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh hóa chất có điều kiện. Theo bà Nguyễn Thúy Anh, quy định này chưa bảo đảm chặt chẽ việc kiểm soát, cần phải có báo cáo với cơ quan quản lý về việc tổ chức, cá nhân bán lại hóa chất và tiền chất sử dụng không hết cho tổ chức, doanh nghiệp có đủ điều kiện kinh doanh hóa chất có điều kiện khác.
Đánh giá hiện còn tình trạng mua bán hóa chất dễ dàng, quản lý chưa chặt chẽ, việc mua bán được đặt hàng qua mạng xã hội, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của QH Lê Tấn Tới cũng đề nghị nghiên cứu thêm quy định về quản lý hóa chất đặc biệt nguy hiểm, điển hình như chất xyanua...