Tốn tiền “mua” bệnh vào thân
Việt Nam là quốc gia có lượng tiêu thụ thuốc lá cao, đứng thứ 3 trong khu vực ASEAN và thứ 9 trên thế giới về số người hút thuốc lá. Trung bình cứ 2 nam giới trưởng thành thì có một người hút thuốc. Việt Nam đã và đang chịu gánh nặng bệnh tật và kinh tế khổng lồ do sử dụng thuốc lá.
Ths.BS Nguyễn Tuấn Lâm, chuyên gia của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết, ở Việt Nam, 70% các ca ung thư phổi đều có nguyên nhân bắt nguồn từ việc hút thuốc lá. Thuốc lá là “hung thủ” gây ra 11 loại ung thư như ung thư họng, hầu họng, thực quản, phổi- khí quản- phế quản, bạch cầu cấp, dạ dày, tụy, thận- niệu quản, đại tràng, cổ tử cung, bàng quang. Và cũng là nguyên nhân dẫn đến các căn bệnh mạn tính như đột quỵ, mù lòa, đục thủy tinh thể, phình động mạch chủ, bệnh mạch vành, viêm phổi, đặc biệt là ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản...
Nhiều người không khỏi rùng mình khi biết trong thuốc lá chứa 7000 hóa chất và có tới 69 loại hóa chất gây ung thư Methanol formaldehyde (chất để ướp xác chết), axton (chất tẩy trong thuốc sơn móng tay), Arsenic - chất được sử dụng trong thuốc diệt chuột, amoniac (chất tẩy rửa sàn nhà và bồn vệ sinh), DDT/Dieldrin (thuốc trừ sâu), CO (khí thải ô tô)... Những chất này khi đi vào cơ thể sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thần kinh, mạch máu và nội tiết gây ra những bệnh tim mạch, giảm trí nhớ và các bệnh ung thư.
Việt Nam là đất nước phải gánh chịu gánh nặng bệnh tật và kinh tế khổng lồ từ việc sử dụng thuốc lá. Theo số liệu thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ước tính mỗi năm có trên 40.000 ca tử vong vì các bệnh do thuốc lá gây ra. Vào năm 2030, con số này dự tính sẽ tăng lên đến 70.000 ca/năm nếu chúng ta không bắt tay vào việc thực hiện phòng chống tác hại của thuốc lá.
Đáng nói, các chất độc trong thuốc lá không chỉ gây hại cho người hút thuốc, mà những người ngồi xung quanh hít khói thuốc thụ động cũng có nguy cơ mắc bệnh tương tự người hút. Mỗi năm có 600.000 ca tử vong do hút thuốc thụ động, trong đó có đến 64% số người tử vong do hút thuốc lá thụ động là nữ.
Đáng sợ hơn, vấn đề khói thuốc ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển và trưởng thành của trẻ nhỏ. Một trong những nguyên nhân gây ra các bệnh: u não, hội chứng đột tử trẻ sơ sinh, viêm tai giữa, các triệu trứng về đường hô hấp- giảm chức năng về phổi,... ở trẻ em do khói thuốc lá. Đối với người trưởng thành, việc hút thuốc lá thụ động làm tăng nguy cơ ung thư phổi và bệnh tim mạch vành. Các cơ quan sinh sản bị khói thuốc tác động tiêu cực vào, làm tăng nguy cơ ung thư vú và đẻ non ở phụ nữ.
Người dân ủng hộ đề xuất tăng thuế
Mặc dù gây ra nhiều tác hại khôn lường nhưng người hút thuốc ở Việt Nam đã sử dụng 31.000 tỷ đồng để mua thuốc lá mỗi năm, đồng thời, phải mất 24.000 tỷ đồng là chi phí cho khám, chữa bệnh và mất thu nhập do bệnh tật và tử vong sớm của 5 loại bệnh chính trong tổng số 25 nhóm bệnh do thuốc lá gây ra. Số tiền này có thể dành cho phát triển, giáo dục và nâng cao đời sống của người dân.
Để giảm tỉ lệ hút thuốc trong cộng đồng, giảm gánh nặng cho sức khỏe, kinh tế và góp phần tăng thu ngân sách, các chuyên gia khẳng định tăng thuế là giải pháp hiệu quả. Thống kê của WHO và Ngân hàng Thế giới cũng cho thấy, tăng thuế thuốc lá có tác động đến hành vi tiêu thụ thuốc lá. Cụ thể, khi tăng thuế để giá tăng 10% thì sẽ giảm tiêu dùng khoảng 4% ở các nước phát triển và 5% ở các nước đang phát triển, từ đó sẽ giảm được số lượng người hút và giảm thiểu được các căn bệnh do thuốc lá gây ra.
Theo kết quả khảo sát ý kiến của thanh thiếu niên về vấn đề thuế thuốc lá, bao gồm nhóm người hút thuốc và không hút thuốc tại tỉnh Hải Dương và Long An cho thấy, tỷ lệ hút thuốc lá gia tăng đáng kể, nhất là khoảng thời gian khi trẻ bước từ lứa tuổi thanh thiếu niên sang trưởng thành. Tỷ lệ hút thuốc chung ở nam và nữ tuổi từ 13-17 chiếm khoảng 2,25%, từ 18-24 tăng vọt lên 17,94%.
Bên cạnh đó, số liệu trong cuộc khảo sát có đến 76% người được phỏng vấn cho rằng giá thuốc lá hiện nay ở mức rẻ và trung bình. Với mức giá trung bình hiện nay là 15.000 đồng/bao, có đến hơn 80% người được phỏng vấn đưa ra ý kiến giá thuốc lá từ 22.700 đồng/bao sẽ tác động đến giảm thiểu tiêu dùng thuốc lá.
Gần 90% ý kiến trong cuộc khảo sát nêu lên giá thuốc từ 45.400 đồng/bao trở lên sẽ khiến người dân dần từ bỏ thuốc lá. Khi hỏi về nguyên nhân tại sao thuốc lá rẻ thì 74% người được phỏng vấn cho rằng do thuế thuốc lá thấp dẫn đến giá thuốc lá rẻ.
Kết quả khảo sát ý kiến cộng đồng cũng cho thấy đề xuất tăng mạnh thuế thuốc lá được người dân ủng hộ. Đa số các thanh niên ủng hộ việc tăng thuế để tăng giá thuốc lá (83.5%. Họ cho rằng thuế thuốc lá hiện nay chưa đủ mạnh để làm tăng giá thuốc lá, giúp giảm thiểu số lượng người hút thuốc.
Việc tăng thuế thuốc lá góp phần nâng cao sức khỏe cộng đồng, đồng thời, sẽ tăng doanh thu thuế thuốc lá thêm 6.300 tỷ/năm. Lợi ích lớn hơn là tránh được 300 nghìn ca tử vong sớm do thuốc lá gây ra. Đây là phương án được đánh giá cao, góp phần bảo vệ sức khỏe, con người Việt Nam.
