Kinh tế quý III/2021 suy giảm nghiêm trọng
Chia sẻ tại Tọa đàm “Báo cáo Kinh tế vĩ mô quý III/2021” vào chiều 20/10, các chuyên gia VEPR nhận định với mức giảm 6,17% so với cùng kỳ năm trước, GDP quý III/2021 là mức giảm sâu nhất kể từ khi có thống kê về GDP theo quý. Trong đó, khu vực dịch vụ giảm 9,28%, khu vực công nghiệp và xây dựng giảm 5,02%; duy nhất, nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng nhẹ 1,04%. Tính chung, GDP 9 tháng đầu năm tăng 1,42%.
Đáng chú ý, chỉ số quản lý thu mua (PMI) của các tháng trong quý III/2021 giảm sâu, chỉ quanh mốc 40 điểm. Tổng số doanh nghiệp (DN) đăng ký thành lập mới trong quý III/2021 là 36,9 nghìn DN, giảm hơn 50,1% so với cùng kỳ năm trước. Cùng với đó, hàng trăm nghìn DN và hàng triệu lao động đã phải ngừng hoạt động, tạm nghỉ việc, giãn việc…
Trong quý III/2021, tổng vốn đầu tư toàn xã hội đạt 697,2 nghìn tỷ đồng, giảm 9,5%. Trong đó, vốn khu vực Nhà nước giảm 20,6%; khu vực kinh tế ngoài Nhà nước giảm 1,4% và khu vực có vốn đầu tư FDI ngoài có mức giảm mạnh nhất là 20,7%. Đáng ngại, số dự án FDI tính đến cuối tháng 9 giảm mạnh về số lượng (37,8%). Vốn FDI tuy có tăng (20,6%) về vốn đăng ký nhưng lại giảm (3,5%) về vốn thực hiện.
“Kinh tế suy giảm nghiêm trọng trong quý III/2021 kèm theo các hậu quả kinh tế - xã hội nặng nề mà phải mất nhiều thời gian sau mới khắc phục được...” - chuyên gia VEPR nhận định.
2 kịch bản GDP
Mặc dù vậy, các chuyên gia VEPR dự báo hoạt động sản xuất kinh doanh hồi phục chậm chạp nhưng chắc chắn trong những tháng cuối năm.
Dự báo về tình hình kinh tế vĩ mô quý IV/2021, các chuyên gia Viện VEPR đưa ra hai kịch bản:
Về kịch bản xấu: Bệnh dịch có nguy cơ tái bùng phát trong khi Việt Nam, tình trạng “đóng - mở” lặp lại ở một số nơi xuất hiện các ca nhiễm gây thiệt hại cho sản xuất. Đối với kịch bản này, một số đơn hàng tiếp tục rời khỏi Việt Nam do không đảm bảo được tiến độ sản xuất. Tình trạng thiếu hụt lao động có thể xảy ra do người lao động (NLĐ) còn bất an. Chi phí tăng cao khiến nhiều ngành thu hẹp, đặc biệt là trong nông nghiệp.
Với kịch bản này, VEPR dự báo GDP cả năm từ 1 - 1,5%, trong đó GDP ngành công nghiệp xây dựng tăng cao nhất với 3 - 3,5%, tiếp đó là ngành nông - lâm - ngư - thủy sản tăng 2 - 2,5%, đáng ngại là ngành dịch vụ vẫn tăng trưởng âm [(-1) - (-0,5%)].
Về kịch bản tốt: Cả nước thống nhất được các biện pháp thích ứng với bệnh dịch và vẫn đảm bảo sản xuất, lưu thông hàng hóa không bị đứt gãy. Các hoạt động sản xuất, tiêu dùng được hồi phục một cách chậm chạp nhưng chắc chắn. Các trung tâm kinh tế hoàn thành kế hoạch tiêm chủng ngay trong nửa đầu quý IV/2021. Tình trạng phong tỏa như trong quý III/2021 không lặp lại.
Với kịch bản này, VEPR dự báo GDP cả năm từ 2 - 2,5%, trong đó GDP ngành công nghiệp xây dựng tăng cao nhất với 4 - 4,5%, tiếp đó là ngành nông - lâm - thủy sản tăng 2,7 - 3,2%, ngành dịch vụ tăng nhẹ 0 - 0,5%.
Như vậy, kịch bản tốt của VEPR giống với dự báo của Ngân hàng Thế giới (WB) đưa ra hôm 13/10 trong cập nhật bản tin về Tình hình Kinh tế vĩ mô Việt Nam tháng 10/2021. WB đã điều chỉnh dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam trong năm 2021, ước tính vào khoảng từ 2 - 2,5%, thấp hơn đáng kể so với mức dự báo 4,8% mà WB công bố hồi tháng 8.
Chuyên gia VEPR cảnh báo, việc chuyển đơn hàng của một số DN FDI, sự rời bỏ thành phố của NLĐ có thể trở thành vấn đề lâu dài nếu Việt Nam không có những thay đổi phù hợp.
Đặc biệt, chuyên gia VEPR nhấn mạnh, Việt Nam không thể tiếp tục sử dụng các biện pháp chống dịch cực đoan, đặc biệt là ở những khu vực có tỷ lệ tiêm chủng cao.
“Triển vọng tăng trưởng của Việt Nam phụ thuộc lớn vào chiến lược ứng xử với đại dịch trong thời gian tới. Các gói hỗ trợ an sinh xã hội và thúc đẩy đầu tư công có thể hỗ trợ phần nào cho tăng trưởng. Lạm phát do chi phí đẩy là một rủi ro cần phải được giám sát chặt, bất kì một nới lỏng tiền tệ nào cần phải hết sức thận trọng” - chuyên gia Viện VEPR khuyến cáo.
