Nghỉ hưu sẽ là quyền
Trình bày Tờ trình của Chính phủ tại phiên họp, về điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, 1uán triệt tinh thần Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 19/5/2018 của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội, Chính phủ đã quy định nội dung này trong dự thảo theo 2 phương án trình QH xem xét, cho ý kiến.
Trong đó, phương án 1, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường: cứ mỗi năm tăng thêm 03 tháng đối với nam và 04 tháng đối với nữ cho đến khi nam đủ 62 tuổi, nữ đủ 60 tuổi.
Theo phương án 2, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường cứ mỗi năm tăng thêm 4 tháng đối với nam và 6 tháng đối với nữ cho đến khi nam đủ 62 tuổi, nữ đủ 60 tuổi.
Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết thêm, dự thảo Luật cũng quy định quyền nghỉ hưu sớm hơn không quá 5 tuổi đối với người lao động bị suy giảm khả năng lao động; làm công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; làm công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; và một số công việc, nghề nghiệp đặc biệt.
Quyền nghỉ hưu muộn hơn không quá 5 tuổi đối với người lao động có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao, người lao động làm công tác quản lý và một số trường hợp đặc biệt.
Cả hai phương án quy định trong dự thảo đều có lộ trình tăng chậm. Với Phương án 1, tuổi nghỉ hưu của nam giới đạt 62 tuổi vào năm 2028 và tuổi nghỉ hưu của nữ giới là 60 tuổi vào năm 2035 (sau 8 năm với nam và sau 15 năm với nữ kể từ năm 2021).
Phương án 2 có lộ trình nhanh hơn Phương án 1, theo đó tuổi nghỉ hưu của nam đạt 62 tuổi vào năm 2026 và tuổi nghỉ hưu của nữ đạt 60 tuổi vào năm 2030 (sau 6 năm với nam và sau 10 năm đối với nữ kể từ năm 2021).
“Chính phủ đề xuất lựa chọn Phương án 1 vì đây là phương án có ưu điểm hơn, phòng tránh cao hơn các rủi ro khi điều chỉnh tuổi đối với thị trường lao động, tránh gây sốc thị trường lao động, giữ được ổn định xã hội và phù hợp với thông lệ quốc tế”, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết.
Lấy ý kiến rộng rãi để lựa chọn được phương án tối ưu
Trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Bộ luật Lao động (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề Xã hội của QH Nguyễn Thúy Anh nói rằng Chính phủ đề xuất tăng tuổi nghỉ hưu lên 62 tuổi đối với nam và 60 tuổi đối với nữ nhưng chưa làm rõ tính hợp lý về khoảng cách tuổi nghỉ hưu giữa nam và nữ từ quan điểm bảo đảm bình đẳng giới thực chất, các biện pháp đặc biệt tạm thời theo tinh thần Công ước loại bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử với phụ nữ (CEDAW), trong khi khoảng cách tuổi nghỉ hưu cần được xem xét tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe, tính chất lao động, điều kiện lao động của những nhóm lao động khác nhau và liên quan mật thiết đến nhiều chính sách khác.
 |
| Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề Xã hội của QH Nguyễn Thúy Anh trình bày báo cáo thẩm tra dự án luật. |
Để có đủ thông tin trình QH xem xét, thảo luận, Ủy ban về các vấn đề Xã hội của QH đề nghị Chính phủ phân tích rõ hơn sự phù hợp của việc đề xuất mức tuổi nghỉ hưu 62 với nam, 60 với nữ trên các yếu tố tuổi nghỉ hưu so với tuổi thọ trung bình và tuổi thọ mạnh khỏe; mối quan hệ giữa việc tăng tuổi nghỉ hưu và bảo hiểm xã hội; các yếu tố ảnh hưởng khác.
Cùng với đó, cần đánh giá toàn diện các tác động tích cực và tiêu cực khi ghi nhận “có quyền nghỉ hưu” thay cho việc “có thể nghỉ hưu”.
Cơ quan thẩm tra cũng đề nghị Chính phủ đảm bảo sự thống nhất của hệ thống pháp luật, sự tương thích với điều ước quốc tế có liên quan; lấy ý kiến rộng rãi, nhất là của đối tượng chịu sự tác động để lựa chọn được phương án tối ưu, có phương án truyền thông chính sách căn cơ, nhất quán; rà soát, thống kê những công việc, ngành nghề có sự khác biệt lớn giữa tuổi nghề và tuổi nghỉ hưu, bổ sung dự thảo Danh mục các công việc, ngành nghề, vị trí việc làm có thể được nghỉ hưu ở độ tuổi thấp hơn hoặc cao hơn 5 năm.
Bên cạnh đó, có ý kiến cho rằng, việc tăng tuổi nghỉ hưu thực chất chỉ tác động đến khu vực công, nên cần nghiên cứu phương án điều chỉnh tuổi nghỉ hưu trong các dự án Luật Cán bộ, công chức, Luật Viên chức... đang được trình QH, sẽ không dẫn đến việc phải sửa đổi nhiều văn bản pháp luật.
Không thể không điều chỉnh tuổi nghỉ hưu
Chia sẻ thêm về dự án Luật bên hành lang QH, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung khẳng định, đến lúc này, chúng ta không thể không điều chỉnh tuổi nghỉ hưu. “Nếu đến năm 2035 chúng ta không điều chỉnh tuổi nghỉ hưu này thì Việt Nam sẽ rơi vào tình trạng già hóa dân số như Nhật Bản hay một số nước hiện nay”, Bộ trưởng Dung cho biết.
Về câu hỏi việc tăng tuổi nghỉ hưu như vậy có ảnh hưởng đến cơ hội việc làm của người trẻ, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung khẳng định, chúng ta xác định việc điều chỉnh tuổi nghỉ hưu việc số một là phải đảm bảo tăng trưởng kinh tế; thứ 2 là phải ổn định công ăn việc làm cho giới trẻ.
“Chúng tôi tính phương án 1 là đã cân đối được công việc hiện tại cho giới trẻ và tính được cả cho người già. Bởi, hiện nay, 46% người sau tuổi nghỉ hưu đang đi làm việc tiếp, và lực lượng lao động trẻ của chúng ta cũng không phải dồi dào nữa. Tôi đã quan sát rất nhiều ở vùng nông thôn, hiện chỉ còn người già và phụ nữ, không còn thanh niên trẻ. Chúng ta cũng phải nhìn nhận là Việt Nam bây giờ đang không phải là đỉnh cao của dân số vàng mà đang chuyển sang giai đoạn già hóa dân số”, Bộ trưởng Dung nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, ông cũng nhấn mạnh “không có chuyện người già "tranh" chỗ của người trẻ, quan chức giữ ghế để làm việc”.
“Đây chúng ta tính là tính cho tương lai, cho thế hệ sau. Nếu không tính tuổi nghỉ hưu nghĩa là chúng ta truyền gánh nặng cho thế hệ sau”, Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội khẳng định.
