Cho đến nay, Việt Nam đã chính thức nhiều lần lên tiếng phản đối hành động đơn phương gây hấn ấy nhưng chính quyền Trung Quốc vẫn phớt lờ tất cả, bất chấp Công ước Liên Hợp quốc về Luật Biển 1982, bất chấp Quy tắc ứng xử trên biển Đông, càng không đếm xỉa đến các nguyên tắc giải quyết vấn đề trên biển giữa hai nước Việt Nam - Trung Quốc.
Năm 2011, lãnh đạo cấp cao hai bên đã cùng ký kết Thỏa thuận những Nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển giữa CHXHCN Việt Nam và CHND Trung Hoa. Theo đó, hai bên nhất trí “giải quyết thỏa đáng vấn đề trên biển Việt Nam -Trung Quốc là phù hợp với lợi ích căn bản và nguyện vọng chung của nhân dân hai nước, có lợi cho hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển của khu vực”.
Dù là nhân dân Việt Nam, Trung Hoa hay nhân dân quốc gia nào đi nữa thì “lợi ích căn bản, nguyện vọng chung” nhất chính là được chung sống hòa bình, cùng nhau phát triển, mỗi người mưu cầu cho hạnh phúc, an lành của bản thân, gia đình, dòng tộc, đất nước và dân tộc mình. Đó cũng chính là đại cục quan hệ song phương Việt Nam - Trung Quốc, là nền tảng cơ bản để thiết lập, duy trì quan hệ hữu hảo “vừa là đồng chí, vừa là anh em” giữa hai nước Việt - Trung.
Thế nhưng, chính giàn khoan Hải Dương 981- cùng cái tiểu tiết “dầu khí dưới đại dương”- đã và đang khiến đại cục mà nhân dân hai nước Việt - Trung hướng tới bị nghiêng lệch và có nguy cơ đổ vỡ. Chính quyền Trung Quốc đã chỉ để mắt đến quyền lợi nhỏ, ích lợi ngắn hạn mà cố tình quên bỏ lợi ích lâu dài, to lớn là “hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển của khu vực”.
Đại cục có được nhờ biết buông bỏ tiểu tiết, sẵn sàng đổi nhiều tiểu tiết để có được đại cục lâu dài, bền vững, đó là điều chắc chắn nhân dân hai nước Việt - Trung đều thông hiểu rõ ràng. Tham tiểu tiết như chính quyền Trung Quốc đang làm - trong khi cố tình che giấu sự thật với chính nhân dân Trung Quốc - thì còn đâu đại cục, làm sao giữ được đại cục như nguyện vọng tha thiết, chính đáng của nhân dân hai nước?
Cũng theo Thỏa thuận những Nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển giữa nước CHXHCN Việt Nam và nước CHND Trung Hoa, hai nước Việt - Trung khi xử lý và giải quyết vấn đề trên biển, xuất phát từ tầm cao chiến lược và toàn cục, dưới sự chỉ đạo của phương châm “láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai” và tinh thần “láng giềng tốt, bạn bè tốt, đồng chí tốt, đối tác tốt”, kiên trì thông qua hiệp thương hữu nghị, xử lý và giải quyết thỏa đáng vấn đề trên biển, làm cho biển Đông trở thành vùng biển hòa bình, hữu nghị, hợp tác, đóng góp vào việc phát triển quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Trung Quốc, góp phần duy trì hòa bình và ổn định trong khu vực.
Phương châm, tinh thần như thế là rõ ràng, minh bạch, tốt đẹp cho cả hai nước nhưng chính quyền Trung Quốc lại hành xử hoàn toàn trái ngược! “Láng giềng hữu nghị” bằng cách đâm va tàu cá của ngư dân sao? “Hợp tác toàn diện” mà đơn phương kéo giàn khoan đến vùng biển của nước láng giềng để hạ đặt sao? “Ổn định lâu dài” làm sao khi liên tục leo thang, gây hấn, đe dọa dùng vũ lực trên biển Đông? Đã không thật lòng “láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện, ổn định lâu dài” thì ai dám chắc có thể cùng nhau “hướng tới tương lai”?
Nhân dân Việt Nam đã và đang tin tưởng chắc chắn rằng nhân dân Trung Hoa luôn có tình hữu nghị sâu đậm, thực chất; hai bên cùng chung mong ước có cuộc sống thanh bình, thịnh vượng, hài hòa và tốt đẹp. Giàn khoan Hải Dương 981 được kéo vào đặt sâu trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam chắc chắn không phải là nguyện vọng, ý chí của nhân dân Trung Hoa yêu chuộng hòa bình, công lý và công bằng. Trái lại, đó rõ ràng chỉ là hành động của một nhóm những người cầm quyền ở Trung Quốc đang cố tình lừa dối nhân dân hai nước Việt - Trung, lừa dối công luận thế giới vì mục đích riêng, tuyệt đối nguy hại cho quan hệ tốt đẹp và tình hữu nghị giữa nhân dân hai nước.
Đặt những câu hỏi trên, mong nhân dân Trung Hoa hãy tỉnh táo, khách quan, công bằng và nhanh chóng có tiếng nói đấu tranh, kiên quyết giữ cho được mối giao hảo “núi liền núi, sông liền sông” vì lợi ích chung của chính người dân hai nước. Nhìn về đại cục, sẵn lòng ra sức vì đại cục, chắc chắn nhân dân hai nước Việt - Trung sẽ phá tan những âm mưu chia rẽ, gây hấn và làm căng thẳng leo thang, giúp biển Đông trở lại “lặng sóng” để có thể phục vụ lâu dài cho sự ổn định, phát triển của Trung Hoa, Việt Nam, của khu vực Đông Nam Á cũng như thế giới…/.