Chiều 17/5, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam; dự thảo Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi) và dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu thầu, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, Luật Hải quan, Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư công, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công.
Luật pháp phục vụ cho toàn dân
Phát biểu tại tổ, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, thể chế đang là “điểm nghẽn” kìm hãm sự phát triển; đồng thời thể chế pháp luật cũng được xác định rõ là động lực nền tảng cho phát triển đất nước. Vì vậy, công tác lập pháp đang được Quốc hội đặc biệt chú trọng, nhất là trong các kỳ họp gần đây.
Theo Tổng Bí thư, trước đây, việc xây dựng pháp luật chỉ nghĩ đến quản lý xã hội, quản lý trật tự, quản lý hành vi… còn cái gì không quản được thì cấm.
Trong khi đó, yêu cầu rất cao là huy động sức dân, quy định có tính mở đường, khuyến khích, có tầm nhìn cho phát triển để kiến tạo thì ít được để ý. Vì vậy, một trong những luật được đặt vấn đề sửa đầu tiên là Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Nghị quyết số 66-NQ/TW của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới ra đời với mục tiêu xây dựng hệ thống pháp luật đồng bộ, khả thi, minh bạch, tạo môi trường ổn định cho sản xuất kinh doanh, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, loại bỏ triệt để những chồng chéo, mâu thuẫn.
Theo Tổng Bí thư, với khối lượng công việc rất lớn trong sửa luật, xây dựng thể chế, phải “vừa chạy vừa xếp hàng dù hàng lối chưa được thẳng, vẫn xộc xệch”, bởi nếu chờ hàng ngũ chỉnh tề mới chạy thì các nước đã đi rất xa rồi.
Tổng Bí thư nhấn mạnh tinh thần, phải đổi mới căn bản tư duy xây dựng pháp luật, chuyển từ tư duy quản lý sang phục vụ, từ bị động sang chủ động, kiến tạo cho phát triển.
“Chúng ta phải hình dung trước sự phát triển đòi hỏi thế nào để có quy định phù hợp, đấy là tư duy rất mới”, Tổng Bí thư nêu rõ.
Xây dựng pháp luật phải đi trước một bước, đảm bảo tính dự báo cao, phù hợp thực tiễn và yêu cầu sự vận dụng nhanh chóng, phục vụ yêu cầu phát triển.
Cùng với đó thi hành pháp luật nghiêm minh, công bằng và thực chất; gắn liền với công khai, minh bạch, thuận tiện tối đa cho người dân, doanh nghiệp và toàn xã hội. “Luật pháp không phục vụ riêng cho nhóm nào cả mà cho toàn dân, cho mọi đối tượng” - Tổng Bí thư nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, Tổng Bí thư nhấn mạnh tinh thần tăng cường phân cấp, phân quyền gắn với nâng cao trách nhiệm, xóa bỏ cơ chế xin - cho, triệt tiêu lợi ích cục bộ và đặc quyền đặc lợi.
Tháo gỡ khó khăn, khơi thông nguồn lực
Góp ý cụ thể về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu thầu; Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư; Luật Hải quan; Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; Luật Đầu tư; Luật Đầu tư công; Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, Tổng Bí thư chỉ ra, nhu cầu nguồn lực cho phát triển đất nước rất lớn, phải đi vay mà nhiều năm có tiền không tiêu được hết.
“Với đấu thầu, riêng quy trình không đã hết cả năm. Mấy tháng chọn thầu, mấy tháng mở thầu, mấy tháng chấm thầu. Như vậy làm gì còn thời gian thực thi trong khi tiền ngân sách cho trong năm, không được để tiền năm nay tiêu cho sang năm”, Tổng Bí thư nêu rõ.
Đồng thời, Tổng Bí thư cho rằng mục tiêu của đấu thầu là để hiệu quả nhất, tốc độ nhanh nhất, chất lượng tốt nhưng xét ra lại nhiều “tội”, vì gây chậm tiến độ, chất lượng kém, không tiết kiệm, thậm chí mất cán bộ.
“Đấu thầu để ngăn chặn tiêu cực nhưng thực chất ngăn chặn được không, hay là thông thầu, bán thầu hết rồi? Ông thầu rất to nhưng ra làm đường có thấy ông làm đâu, bán đến F9, F10 rồi. Đó có phải mục tiêu đấu thầu đâu? Tại sao không lên án, chỉ ra?”, Tổng Bí thư thẳng thắn.
Theo Tổng Bí thư, phải giải quyết được bất cập này để phục vụ phát triển, huy động và khơi thông nguồn lực, giải ngân vốn đầu tư công nhanh và thúc đẩy hợp tác công tư.
Liên quan quy định về các tổ chức tín dụng, Tổng Bí thư lưu ý, phải làm sao thực sự phục vụ sản xuất, kinh doanh, huy động được nguồn lực xã hội. Bởi nguồn lực xã hội lớn lắm, làm sao để người dân đóng góp vào kiến thiết đất nước mà vẫn hưởng được quyền lợi xứng đáng. Quy định phải huy động được toàn bộ sức của dân, không để tiền nhàn rỗi.
Một vấn đề nữa là việc tiếp cận tín dụng còn khó, “tín dụng đỏ” không phát triển thì “tín dụng đen” lại có cơ hội. Dân cần vốn mà tiếp cận ngân hàng lại khó khăn, thủ tục này kia thì nhiều người vay “tín dụng đen” cho nhanh, rồi sinh câu chuyện lãi cao, bóc lột. Do đó, hệ thống tín dụng phải thực sự huy động vốn của dân, phục vụ doanh nghiệp đưa vào sản xuất kinh doanh.
Tổng Bí thư Tô Lâm cũng lưu ý, hệ thống tín dụng phải bảo đảm quyền lợi của dân. Bởi tiền dân gửi là hợp pháp, còn tổ chức tín dụng được Nhà nước cấp phép, xét duyệt điều lệ, kiểm soát.
