Thông điệp văn hóa qua từng trang lịch
Những năm gần đây, các nhà làm lịch luôn cải tiến về mẫu mã, chất lượng, lồng ghép các giá trị lịch sử, văn hoá, nghệ thuật truyền thống vào từng trang lịch. Trong dịp Tết Giáp Thìn 2024, một ấn phẩm lịch bloc hoàn toàn mới mang tên “Truyện Kiều” của Nhà xuất bản (NXB) Chính trị quốc gia Sự thật sẽ ra mắt. Lần đầu tiên, công chúng sẽ được thưởng thức, suy ngẫm “Truyện Kiều” theo một phong cách độc đáo.
Lịch bloc “Truyện Kiều” giới thiệu bản Kiều có nguồn gốc tại Huế, được chép tay của Hoàng gia triều Nguyễn, từng được bày bán ở một hiệu sách cổ tại Paris, sau đó được Thư viện Anh quốc sưu tập, nằm trong bộ sưu tập cổ thư của Thư viện này từ năm 1894. Bộ lịch được thực hiện công phu với phần chữ Nôm và đặc biệt là tranh minh họa tương ứng với nội dung được vẽ chi tiết, tạo nên một ấn phẩm giàu tính nghệ thuật, rất có giá trị với văn hóa Việt.
Ngoài “Truyện Kiều”, bộ lịch bloc “Bảo vật quốc gia” năm 2024 bổ sung 27 bảo vật quốc gia được vinh danh trong đợt công nhận gần nhất - đợt 11, tại Quyết định số 41/QĐ-TTg ngày 30/01/2023 của Thủ tướng Chính phủ, nâng tổng số bảo vật quốc gia được giới thiệu trong bộ lịch lên tới 265 bảo vật. Lịch “Bảo vật quốc gia” là một vật phẩm văn hóa có giá trị, hàm chứa nguồn tư liệu phong phú, đồ sộ về những sự kiện, nhân vật lịch sử, các triều đại. Người xem không những có thể chiêm ngưỡng các bảo vật vô giá của dân tộc mà còn có thể tìm hiểu sâu hơn về đời sống văn hóa, kinh tế, sự phát triển các mặt kiến trúc, nghệ thuật… của ông cha qua các thời đại.
Bộ lịch với chủ đề: "Đất nước nhìn từ biển” được thiết kế ấn tượng với gam màu xanh tượng trưng màu biển, giới thiệu những thông tin cơ bản về một số địa danh, địa điểm du lịch của 28 tỉnh, thành phố ven biển, có thể xem như một cuốn cẩm nang du lịch về các vùng biển đảo trù phú, giàu có tài nguyên thiên nhiên của đất nước. Bộ lịch cũng giới thiệu những lễ hội văn hóa đặc sắc tiêu biểu, một số nghề khai thác sản vật từ biển… Ngoài ra, việc xuất bản các ấn phẩm về chủ đề biển, đảo là một trong các hoạt động góp phần tuyên truyền, quán triệt, tổ chức có hiệu quả Nghị quyết số 36-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030.
Bên cạnh những bộ lịch bloc, các bộ lịch treo tường, lịch bàn cũng rất đặc sắc. Bộ lịch chủ đề “Sắc màu văn hóa” giới thiệu những thông tin cơ bản về một số dân tộc thiểu số ở Việt Nam kèm theo hình ảnh những cô gái dân tộc được vẽ rất đẹp, sáng tạo, mang lại hình ảnh những thiếu nữ trong trang phục dân tộc vô cùng xinh đẹp, tươi tắn giống như những bông hoa của núi rừng. Trong khi đó, bộ lịch treo tường lựa chọn giới thiệu chi tiết hơn về một trong cộng đồng các dân tộc thiểu số - dân tộc Bố Y, nhấn vào những nét họa tiết, hoa văn đặc trưng trên trang phục của người phụ nữ Bố Y...
Bức tranh lịch sử dân tộc
Ông Nguyễn Thái Bình - Phó Giám đốc NXB Chính trị quốc gia Sự thật cho biết, từ nhiều năm nay, những cuốn lịch chính trị - xã hội của Nhà xuất bản cũng được rất nhiều người biết đến, tạo dấu ấn trong lòng công chúng cũng như góp phần lan tỏa, trao truyền, phổ biến nguồn tri thức vô tận về chính trị, lịch sử, văn hóa, khoa học của nhân loại và của dân tộc tới bạn đọc. Đặc biệt, kể từ khi việc xây dựng hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị của quốc gia - dân tộc trở thành một trong những nhiệm vụ trọng tâm được Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc tổ chức vào tháng 11/2021, NXB Chính trị quốc gia Sự thật đã xác định cần có chiến lược, kế hoạch đầu tư nhiều hơn nữa vào các sản phẩm văn hóa, đặc biệt là các ấn phẩm lịch mang ý nghĩa, giá trị và thẩm mỹ cao để đồng hành cùng công chúng trước mỗi thềm xuân mới.
PGS.TS Đặng Văn Bài - Chủ tịch Hội Di sản văn hóa Việt Nam cho rằng: “Nhiều năm qua, NXB Chính trị quốc gia Sự thật đã xuất bản nhiều bộ lịch lấy cảm hứng từ biển đảo, di sản, văn học… Đây là những sáng tạo rất đáng trân trọng vì góp phần giới thiệu và quảng bá văn hóa. Ấn tượng lớn với tôi là lịch của NXB vừa thực hiện được chức năng của công cụ đo chu kỳ thời gian, đồng thời chức năng của vật chuyển tải thông điệp văn hóa cha ông chúng ta truyền lại”.
Nhà sử học Dương Trung Quốc ví bộ lịch như một bức tranh, để rồi trong 365 ngày, người xem sẽ có được hình dung tổng thể bức tranh về lịch sử, nền chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của đất nước qua hàng nghìn năm dựng nước, giữ nước. Bộ lịch mang đến nhiều thông tin hữu ích, thú vị khiến cho “những tờ lịch xé đi không còn là xác của thời gian bị bỏ đi nữa mà tiếp tục một đời sống khác”.
NSƯT Xuân Bắc xúc động chia sẻ: “Mùa lịch năm Quý Mão 2023, tôi thực sự bất ngờ khi ngắm những bộ lịch bloc ấn tượng có chủ đề: “Bảo vật quốc gia”, “Đất nước nhìn từ biển” và “Đại đoàn kết 54 dân tộc Việt Nam”… Năm nay có thêm cuốn lịch chủ đề “Truyện Kiều”. Đây không còn là những cuốn lịch thông thường mà đối với tôi là những tác phẩm nghệ thuật được nghiên cứu tìm tòi chủ đề, thiết kế, sáng tạo nghệ thuật”.
Bà Nguyễn Trang (55 tuổi, Việt kiều Mỹ) rưng rưng: “Tôi được người thân biếu tặng cuốn lịch bloc “Bảo vật quốc gia” 2024. Nhận cuốn lịch mới, tôi cảm nhận không khí xuân đã về rất gần và càng nôn nao được về quê tụ họp với gia đình trong ngày Tết Nguyên đán. Lật giở, ngắm từng tờ lịch, tôi thấy một sự tự hào, xúc động trào dâng. Việt Nam chúng ta là một quốc gia có bề dày lịch sử hàng ngàn năm, con người Việt rất thông minh và khéo léo khi chế tạo ra các bảo vật quý của từng thời đại. Tôi như được trở về quê hương với những câu chuyện lịch sử hào hùng của ông cha. Tôi và các con, cháu thêm hiểu, thêm yêu Tổ quốc, văn hóa dân tộc qua những cuốn lịch”.
