“Loạn xe ưu tiên”
Bộ Công an cho biết, tính đến nay, cả nước có khoảng 23.982 xe được quyền ưu tiên (xe ô tô và mô tô), gồm: 2.482 xe chữa cháy, 3.387 xe cứu thương, 299 xe quân sự, 9.474 xe công an đi làm nhiệm vụ khẩn cấp, 5.465 xe cảnh sát giao thông, 2.875 xe hộ đê, xe đi làm nhiệm vụ khắc phục sự cố thiên tai, dịch bệnh và xe đi làm nhiệm vụ trong tình trạng khẩn cấp theo quy định của pháp luật.
Tuy nhiên, qua 10 năm triển khai thực hiện Nghị định 109/2009/NĐ-CP, lực lượng cảnh sát giao thông toàn quốc đã phát hiện, xử lý 1.833 trường hợp vi phạm về lắp đặt, sử dụng thiết bị ưu tiên không đúng quy định.
Trong đó: 135 trường hợp xe không được quyền ưu tiên nhưng lắp đặt thiết bị ưu tiên (tịch thu 135 bộ còi, đèn ưu tiên xử lý theo quy định), 1.698 trường hợp vi phạm đối với xe được quyền ưu tiên nhưng lắp đặt thiết bị ưu tiên không đúng quy định hoặc không có giấy phép sử dụng. Đồng thời, xử lý các trường hợp điều khiển phương tiện giao thông không nhường đường, cản trở cho xe được quyền ưu tiên khi đi làm nhiệm vụ.
Cùng với đó, Bộ Công an cũng đã phát hiện, xử lý 12 vụ vi phạm của các cơ sở kinh doanh, nhập khẩu thiết bị ưu tiên, chủ yếu là không thực hiện đầy đủ quy định, trách nhiệm trong đảm bảo an ninh, trật tự, bán thiết bị ưu tiên cho xe được quyền ưu tiên mà chưa được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép sử dụng.
Theo đó, Bộ Công an cho rằng, việc quy định về đối tượng xe được quyền ưu tiên khi tham gia giao thông đường bộ còn chung chung, chưa cụ thể và cá biệt có trường hợp lạm dụng tín hiệu ưu tiên, lợi dụng xe được quyền ưu tiên chở người sai quy định (xe cứu thương chở cán bộ, công nhân viên đi họp, chở khách...), vận chuyển hàng hóa bị cấm, vi phạm pháp luật gây phản cảm trong dư luận xã hội và nhân dân.
Bên cạnh đó, nhiều cơ quan khi bán, thanh lý, thay đổi mục đích sử dụng xe được quyền ưu tiên không đến cơ quan có thẩm quyền để trả lại giấy phép ưu tiên và gỡ bỏ thiết bị theo quy định.
Những trường hợp được quyền ưu tiên
Trước thực trạng trên, Bộ Công an vừa hoàn thành dự thảo đề nghị xây dựng nghị định quy định về tín hiệu của phương tiện được quyền ưu tiên để lấy ý kiến đóng góp của các cơ quan, tổ chức, cá nhân và đưa ra đề xuất 5 nhóm đối tượng được quyền ưu tiên.
Cụ thể, xe quân sự đi làm nhiệm vụ khẩn cấp, gồm: Các xe quân sự đi thực hiện nhiệm vụ chỉ huy chữa cháy, chỉ huy cứu hộ, cứu nạn, chỉ huy tác chiến, thông tin làm nhiệm vụ hỏa tốc, chỉ huy đoàn hành quân, xe làm nhiệm vụ kiểm soát quân sự, kiểm tra xe quân sự, bảo vệ đoàn; xe thực hiện nhiệm vụ bắt, khám xét hoặc thực hiện các hoạt động điều tra, dẫn giải can phạm, phạm nhân, tham gia phòng, chống khủng bố.
Còn xe công an đi làm nhiệm vụ khẩn cấp, Bộ Công an đề xuất gồm: Xe chữa cháy; xe làm nhiệm vụ cứu nạn, cứu hộ; các xe đi thực hiện nhiệm vụ bắt, khám xét hoặc tiến hành các hoạt động điều tra, dẫn giải can phạm, phạm nhân, chống biểu tình, bạo loạn, giải tán đám đông gây rối trật tự công cộng; xe làm nhiệm vụ tuần tra kiểm soát giao thông, xe cảnh sát giao thông dẫn đường; xe làm nhiệm vụ cảnh vệ; chỉ huy tác chiến chống khủng bố.
Trong nhóm xe công an đi làm nhiệm vụ khẩn cấp còn có: Xe thông tin làm nhiệm vụ hỏa tốc; chỉ huy đoàn hành quân; Xe cứu thương đang thực hiện nhiệm vụ cấp cứu là xe đang chở bệnh nhân cấp cứu hoặc đi đón bệnh nhân cấp cứu.
Xe đi làm nhiệm vụ trong tình trạng khẩn cấp bao gồm xe hộ đê; xe đi làm nhiệm vụ ứng phó sự cố, thiên tai, dịch bệnh,...
Phương tiện thủy làm nhiệm vụ đặc biệt trên đường thủy nội địa, gồm: Phương tiện chữa cháy; phương tiện cứu nạn; phương tiện hộ đê; phương tiện của quân đội, công an làm nhiệm vụ khẩn cấp; phương tiện, đoàn phương tiện hộ tống hoặc dẫn đường.
Bên cạnh đó, dự thảo nghị định cũng quy định cụ thể tín hiệu của từng loại phương tiện được quyền ưu tiên. Trong đó, xe công an đi làm nhiệm vụ khẩn cấp có đèn quay hoặc đèn chớp phát sáng màu xanh hoặc đỏ gắn trên có đèn quay hoặc đèn chớp phát sáng màu xanh hoặc đỏ gắn ở càng xe phía trước hoặc phía sau, cờ hiệu công an cắm ở đầu xe; có còi phát tín hiệu ưu tiên.
Xe làm nhiệm vụ cứu hộ đê có cờ hiệu “HỘ ĐÊ” cắm ở đầu xe phía bên trái người lái; biển “XE HỘ ĐÊ” dán ở bên trong kính, ở phía trước vô lăng.
Còn xe đi làm nhiệm vụ khắc phục sự cố thiên tai, dịch bệnh phải có biển hiệu riêng. Xe đi làm nhiệm vụ trong tình trạng khẩn cấp theo quy định của pháp luật có cờ hiệu “TÌNH TRẠNG KHẨN CẤP” cắm ở đầu xe phía bên trái người lái.
Ngoài ra, các phương tiện được quyền ưu tiên chỉ được sử dụng tín hiệu ưu tiên khi đi làm nhiệm vụ và những đối tượng này buộc phải có giấy phép.