Từ ngày 07 - 08/5/2025 Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Tô Lâm thăm cấp Nhà nước tới Cộng hòa Azerbaijan theo lời mời của Tổng thống nước này là ông Iham Alyev. Ông Iham Alyev (Alyev “con”), Tổng thống hiện nay của Azerbaijan là con trai của ông Heydar Alyev (Alyev “cha”). Ông Heydar Alyev “cha” được Azerbaijan suy tôn là “Lãnh tụ lập quốc của Azerbaijan hiện đại”. Ông đã mất năm 2003 sau khi giữ chức Tổng thống Azerbaijan 10 năm, từ 1993 đến năm 2003. Thọ 80 tuổi.
Khi còn là sinh viên theo học ở Liên Xô, tôi không học ở Azerbaijan. Nhưng đất nước và con người của vùng đất này rất gần gũi với tôi.
Đó là khi về nước làm việc tôi có dịp tháp tùng, phiên dịch cho ông Heydar Alyev “cha” khi ông sang thăm Việt Nam năm 1983. Nên những kỷ niệm vô cùng đậm nét và tốt đẹp về con người và đất nước Azerbaijan vẫn luôn đọng mãi trong tôi. Đấy là những ngày cuối tháng 10/1983. Một phái đoàn hùng hậu của Nhà nước Liên Xô do ông Heydar Aliev, Ủy viên Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Liên Xô, Phó Chủ tịch thứ nhất Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô (Phó Thủ tướng thứ nhất) dẫn đầu sang thăm chính thức Việt Nam.
Ông Heydarar Aliev trước khi “lên” Trung ương làm Ủy viên Bộ Chính trị và Phó Thủ tướng thứ nhất Liên Xô thì ông là Bí thư thứ nhất của nước Cộng hòa Xô viết Azerbaijan.
Ông Heydarar Aliev dẫn đầu Đoàn đại biểu Nhà nước Liên Xô thăm chính thức Việt Nam và đến thăm công trình cầu Thăng Long ngày 31/10/1983. Tôi phiên dịch cho đoàn của ông Heydar Aliev khi đến thăm công trình.
Chính vì có kỷ niệm sâu sắc với “lãnh tụ lập quốc” của Azerbaijan như vậy, nên nhiều bạn từ văn nghệ sỹ, nhà báo, nhà làm phim tài liệu, nhà ngoại giao… Azerbaijan sang thăm Việt Nam hay đến thăm tôi, nghe tôi chia sẻ các kỷ niệm tốt đẹp về Lãnh tụ nước họ, về tình hữu nghị giữa hai dân tộc Việt Nam và Azerbaijan.
Bức ảnh tôi tháp tùng, phiên dịch cho ông Heydar Alyev năm 1983 ấy kèm lời đề tặng và chữ ký của tôi cùng bài viết có bức ảnh về sự kiện này trên Báo Nhân Dân của Việt Nam, đã được một đoàn đại biểu Hữu nghị Việt Nam sang thăm Azerbaijan tháng 7/2024 trao tặng Bảo tàng Quốc gia Heydar Alyev ở Thủ đô Baku. Và bức ảnh đó đang được trưng bày ở Bảo tàng Quốc gia này.
Cũng cần nói đôi lời về nước Cộng hòa Azerbaijan. Azerbaijan là nước Cộng hòa độc lập tách khỏi Liên Xô năm 1991, nước này nằm ở vùng Kavkaz liền với hồ Caspi, hồ lớn nhất thế giới. Vì hồ quá lớn nên được gọi là biển! Trên hồ mà có lực lượng tàu chiến rất đông của nhiều nước hoạt động, kể cả các tàu chiến cỡ lớn mang tên lửa hành trình!
| |
Đoàn đại biểu Hữu nghị Việt Nam trao tặng bức ảnh và bài báo cho Bảo tàng Heydar Alyev, tháng 7/2024. |
Hiện nay Azerbaijan là nước độc lập, thành viên của Hội đồng châu Âu từ năm 2001, là nước đối tác của Chính sách Láng giềng châu Âu - Liên minh châu Âu (EU) từ năm 2006…
Azerbaijan phát triển rất nhanh và ngày càng hiện đại. Ví dụ: Sân bay Bacu hiện nay mang tên ông Heydarar Aliev là một trong số các sân bay hiện đại và nhộn nhịp nhất tiểu vùng Kavkaz, khu vực Biển Đen…
Azerbaijan với Thủ đô Baku nằm trên bờ hồ Caspi, là trung tâm công nghiệp dầu khí hàng đầu của Liên Xô khi xưa và nay là Trung tâm dầu khí của cả khu vực Kavkaz và Biển Đen.
Tại đây, rất nhiều sinh viên Việt Nam đã theo học ngành dầu khí. Có thể nói đội ngũ nòng cốt hình thành ngành dầu khí Việt Nam đều ra “lò” từ Baku, Azerbaijan xa xôi ấy!
Không những thế, Baku còn có trường đào tạo Hải quân. Rất nhiều sĩ quan Hải quân Việt Nam tốt nghiệp từ trường hải quân Baku này.
Không chỉ trong lĩnh vực kinh tế, quân sự, trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật cũng có nhiều người Azerbaijan có đóng góp quan trọng trong lĩnh vực hợp tác giữa hai nước. Một vài ví dụ tiêu biểu: Người viết nhạc cho bộ phim “Việt Nam trên đường thắng lợi” do đạo diễn nổi tiếng Liên Xô Roman Karmen xây dựng ngay sau Chiến thắng Điện Biên Phủ 1954, là nhạc sĩ Gara Garayev, người Azerbaijan. Người có công đào tạo các diễn viên điện ảnh hàng đầu Việt Nam và đặt nền móng xây dựng Trường Điện ảnh Việt Nam những năm đầu thập niên 60 của thế kỷ XX chính là nhà đạo diễn điện ảnh người Azerbaijan Ajdar Ibragimov. Đấy chính là minh chứng cho tình hữu nghị giữa hai nước Việt Nam và Azerbaijan…