Cách đây 6 năm, năm 2017, UBND huyện Lý Sơn đề xuất thu phí vệ sinh với du khách tại thắng cảnh hang Câu, với mức 20 ngàn đồng/người/lượt. Đề xuất này bị một số người dân và du khách phản ứng, phải ngưng lại.
Hai năm sau, 2019, UBND tỉnh tiếp tục có tờ trình gửi Thường trực HĐND tỉnh đề nghị xây dựng Nghị quyết quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí tham quan danh lam thắng cảnh và công trình bảo tàng trên đảo.
Tại cuộc họp giữa năm 2019, HĐND đã thảo luận tờ trình nêu trên, một số ý kiến dù đồng tình với việc ban hành nghị quyết, nhưng bày tỏ băn khoăn cho rằng mức phí “cao”, cần tính toán phù hợp; trong khi đó cơ quan đề xuất giải trình mức thu này đã được bàn bạc, tính toán kỹ, phù hợp tình hình thực tế. Nghị quyết sau đó được ban hành, song do ảnh hưởng của COVID-19 nên địa phương chưa tổ chức thực hiện. Và mới đây, lần thứ 3, dự thảo đề án thu phí tiếp tục được UBND huyện đảo đưa ra lấy ý kiến.
Theo dự thảo, phí tham quan danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử, công trình văn hóa, bảo tàng trên đảo Lớn là 80 ngàn đồng/người/lượt. Vé tham quan đảo Bé là 20 ngàn đồng. Trẻ dưới 6 tuổi, người khuyết tật nặng, cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang trên đất liền đi công tác ra đảo được miễn phí.
Huyện đảo Lý Sơn hiện có 24 di tích được xếp hạng, trong đó 4 di tích lịch sử - văn hóa cấp Quốc gia, 1 di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia với nhiều thắng cảnh thiên nhiên độc đáo. Sự đa dạng này tạo lợi thế trong khai thác, phát triển du lịch.
Những năm qua, lượng khách đến với Lý Sơn ngày càng tăng; nhưng nguồn lực hiện tại chưa đáp ứng; nên mới cần huy động đóng góp của du khách để chi cho việc bảo tồn, gìn giữ, tôn tạo danh lam thắng cảnh, di tích, công trình bảo tàng, văn hóa; bảo vệ môi trường sinh thái; đầu tư cải tạo cơ sở hạ tầng, phát triển dịch vụ khác. Lập luận đó của huyện đảo là hợp lý, hợp tình. Biển Lý Sơn là địa điểm công cộng, là thuộc toàn dân, như hàng ngàn km bờ biển khác của đất nước. Nhưng đặc thù đây là huyện đảo, nguồn thu không nhiều. Cần rút bài học kinh nghiệm từ chuyện tại huyện đảo Côn Đảo (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) hiện đang tồn đọng 70 ngàn tấn rác thải lộ thiên bên bờ biển, ngày ngày gây ô nhiễm, phải đang chờ xây lò đốt và dự kiến đốt nhiều năm mới hết rác.
Về mức phí tham quan, với một số người, 100 ngàn có thể chỉ đủ uống 1 ly cà phê, nhưng với một số người có thể đủ ăn vài ngày, nên khó có thể đánh giá mức thu trên là cao hay thấp. Nhưng có một điểm chung, là khi đã yêu thiên nhiên, yêu cảnh đẹp, đã dám bỏ ra một số tiền lớn chi phí cho đi lại, ăn ở, du lịch thì du khách nào có lẽ cũng đều vui vẻ khi chi thêm một khoản tiền nhỏ để trả phí tham quan. Du lịch có trách nhiệm là như vậy.
