Trầm cảm sau sinh là một chứng bệnh đáng sợ đối với phụ nữ sau sinh nở. Nó được nhiều người ví von là “kẻ giết người hàng loạt” nhưng dường như trong xã hội vẫn còn quá nhiều gia đình thờ ơ với chứng bệnh này…
Cái chết đau lòng vì trầm cảm sau sinh
Những ngày gần đây, cư dân mạng truyền tai nhau một câu chuyện về bà mẹ bị trầm cảm sau sinh đã nhẫn tâm giết hại đứa con nhỏ mới vừa đầy tháng của mình. Theo đó, người mẹ đáng thương đáng giận trong câu chuyện trên mới sinh con được một tháng. Mẹ chồng và mẹ đẻ đều già yếu nên không thể giúp chăm nom con cháu, chỉ trông cậy được vào một mình anh chồng nhưng bản tính người này lại ham nhậu nhẹt, chơi bời. Người vợ mang tiếng ở cữ nhưng sau mấy ngày xuất viện đã phải leo xuống giường tự nấu ăn, giặt giũ quần áo cho con, làm việc nhà…
“Đã khổ còn gặp cái eo”, đứa trẻ tưởng thấy mẹ vất vả sẽ ngoan, ai ngờ lại quấy khóc suốt cả ngày lẫn đêm không cho mẹ nghỉ ngơi cho lại sức. Người ta nói “gái một con trông mòn con mắt” nhưng chị này nhìn không còn chút sức sống nào, ốm yếu, xanh xao, gân tay gân chân nổi chằng chịt, lại thêm mất ngủ triền miên khiến chị không còn chút sức sống nào và có dấu hiệu trầm cảm.
Vậy nhưng anh chồng dường như không để tâm, vẫn không phụ giúp việc nhà cũng như hỏi han đến cảm xúc của vợ. Hễ ở nhà thì lăn ra đọc báo, xem ti vi, bạn bè gọi cái là xách xe đi đến tối mịt mới về. Mấy lần người vợ có nhờ chồng phụ giúp, nhưng anh ta vẫn mặc kệ. Tối trước hôm đầy tháng con, hai vợ chồng cãi nhau om sòm vì người chồng đi nhậu đến 10 giờ đêm mới về, thay quần áo xong lại dắt xe đi tiếp. Người vợ thấy mệt mỏi, bế tắc. Trong cơn cùng quẫn, người vợ đã giết đứa con nhỏ mới đầy tháng của mình, để lại thư tuyệt mệnh và treo cổ tự vẫn. Người chồng trở về thấy cảnh tượng trên ngồi phủ phục xuống giường ôm vợ con gào khóc nhưng tất cả đã quá muộn màng.
Chứng bệnh ít người để ý
TS.BS Tô Thanh Phương - Phó Giám đốc Bệnh viện Tâm thần Trung ương I cho biết, trầm cảm sau sinh là căn bệnh chủ yếu đến với người phụ nữ sau khi đứa con được ra đời. Triệu chứng thường thấy là buồn rầu sau khi sinh, cảm xúc dao động, dễ khóc, mất ngủ, lo âu quá mức, thiếu tập trung, cáu gắt, xao nhãng việc chăm sóc con cái, ăn uống thất thường. Nguyên nhân là do nồng độ estrogen bị giảm đột ngột, hormones tuyến giáp giảm nhanh chóng gây ra cảm giác mệt mỏi và trầm cảm.
Bên cạnh đó, những mâu thuẫn gia đình, vấn đề tài chính hay việc chăm sóc bé gặp khó khăn cũng góp phần dẫn đến bệnh. Nếu được chăm sóc và ổn định tinh thần tốt, hội chứng này sẽ nhanh chóng qua đi. Thế nhưng, phần lớn người bệnh cũng như người nhà lại chưa có nhận thức đầy đủ về trầm cảm sau sinh, thậm chí, có người còn cho rằng đây là căn bệnh giả vờ nên khi nhập viện, bệnh đã phát triển rất nặng.
TS.BS Trần Thị Hồng - Bệnh viện Tâm thần ban ngày Mai Hương thì cho biết giai đoạn trầm cảm nặng có thể có biểu hiện loạn thần, liên quan chủ yếu đến đứa trẻ mới sanh, những ý nghĩ ám ảnh, thường liên quan đến bạo lực đối với đứa trẻ, lo âu nhiều và những cơn hoảng loạn. Ý nghĩ và hành vi giết đứa trẻ ngay sau khi sinh có thể xảy ra trong trường hợp giai đoạn trầm cảm rất nặng có loạn thần, trầm cảm kèm theo hoang tưởng và/hoặc ảo giác. Trường hợp nặng, gia đình nên cách ly người mẹ khỏi đứa trẻ rồi đưa đến bệnh viện tâm thần hoặc khoa tâm thần để khám và điều trị.
Cũng theo các chuyên gia y tế, bệnh trầm cảm sau sinh có thể điều trị và trong một số trường hợp có thể dự phòng bằng cách dùng thuốc. Bên cạnh đó cần có sự động viên, gần gũi và chia sẻ của gia đình với thai phụ về cuộc chuyển dạ và chăm sóc bé sau sinh. Người mẹ cũng cần nghỉ ngơi thật nhiều vì sự mệt mỏi sẽ làm cho bệnh trầm trọng hơn. Tránh thức khuya và nhờ người khác cho con bú. Ăn uống đầy đủ và đừng ép bản thân làm những điều mình không thích hoặc những điều gây khó chịu.
Theo thống kê, có khoảng 10-20% số chị em phụ nữ mắc chứng trầm cảm sau sinh với những biểu hiện như buồn chán, mệt mỏi, cảm xúc dao động, dễ khóc, mất ngủ, lo âu quá mức, thiếu tập trung, cáu gắt, xao nhãng việc chăm sóc con cái, ăn uống thất thường, quá lo sợ cho sự an toàn của con hoặc chán ghét con, thậm chí có người còn giết cả con mình. Ở những phụ nữ đã từng mắc bệnh trầm cảm sau sinh, nguy cơ tái phát ở lần sinh tiếp theo là 50%. Người có tiền sử trầm cảm ngoài thai kỳ, nguy cơ trầm cảm sau sinh 25%. Nếu trong thời kỳ mang thai mắc trầm cảm mà ngưng thuốc sớm, 68% tái phát trầm cảm sau sinh, nếu tiếp tục dùng thuốc thì 25% tái phát trầm cảm sau sinh; 41,2% người bệnh trầm cảm sau sinh có ý nghĩ hay hành vi tự sát.