Trình bày tờ trình xây dựng Luật tại phiên họp, đại biểu QH Nguyễn Anh Trí (Đoàn TP Hà Nội) cho biết, hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Bản dạng giới đã được điều chỉnh cơ bản thành Luật Chuyển đổi giới tính. Trên cơ sở đó, đại biểu đã chỉnh lý lại toàn bộ hồ sơ đề nghị xây dựng Luật, trong đó kế thừa có chọn lọc kết quả nghiên cứu, xây dựng dự án Luật Chuyển đổi giới tính do Bộ Y tế chuyển đến đại biểu.
Dự thảo Luật quy định 4 nhóm chính sách trọng tâm, bao gồm điều kiện để công dân được chuyển đổi giới tính; thực hiện can thiệp y học để chuyển đổi giới tính của công dân; xác nhận giới tính đối với các trường hợp đã thực hiện can thiệp y học để chuyển đổi giới tính trước ngày Luật Chuyển đổi giới tính có hiệu lực; thẩm quyền và thủ tục công nhận giới tính của người chuyển đổi giới tính.
Đại biểu Nguyễn Anh Trí đề nghị trình QH cho ý kiến dự án Luật tại kỳ họp thứ 7 (tháng 5/2024) và thông qua tại kỳ họp thứ 8 (tháng 10/2024).
Trình bày báo cáo thẩm tra, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của QH Trần Hồng Nguyên cho biết: Thường trực Ủy ban Pháp luật và các cơ quan thống nhất với sự cần thiết nghiên cứu, xây dựng Luật Chuyển đổi giới tính nhằm xác lập cơ chế thực hiện quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015 là “việc chuyển đổi giới tính được thực hiện theo quy định của luật”; đáp ứng yêu cầu thực tiễn và nhu cầu của một nhóm đối tượng trong xã hội về thực hiện chuyển đổi giới tính.
Thường trực Ủy ban Pháp luật cơ bản thống nhất với 4 nhóm chính sách lớn trong đề nghị xây dựng Luật. Đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Pháp luật nhất trí đề nghị UBTVQH trình QH xem xét, đưa dự án Luật Chuyển đổi giới tính vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024 nhưng điều chỉnh thời gian trình QH xem xét, cho ý kiến, cụ thể trình QH cho ý kiến tại kỳ họp thứ 8, thông qua tại kỳ họp thứ 9
Thảo luận tại phiên họp, các ý kiến đánh giá cao tinh thần trách nhiệm, sự chủ động, tích cực, khẩn trương của đại biểu QH; cũng như công tác phối hợp chặt chẽ của các Ủy ban của QH với đại biểu QH để trong thời gian ngắn hoàn thiện hồ sơ, trình UBTVQH. Việc đại biểu QH phát huy vai trò, trách nhiệm của mình trong sáng kiến lập pháp là điều đáng trân trọng.
Phó Chủ tịch Thường trực QH Trần Thanh Mẫn hoan nghênh và đánh giá cao dự án luật của đại biểu Nguyễn Anh Trí, thể hiện tinh thần rất cao đối với QH, đại biểu cũng rất nghiêm túc, tâm huyết, cầu thị, tiếp thu ý kiến của UBTVQH tại phiên họp trước, đủ điều kiện để trình QH xem xét, quyết định.
Phó Chủ tịch Thường trực QH Trần Thanh Mẫn cũng đề nghị làm rõ thêm về cơ sở thực tế để xây dựng luật, nội hàm chuyển đổi giới và có đánh giá tác động về văn hóa, xã hội, tâm lý, tôn giáo ảnh hưởng như thế nào đối với việc chuyển đổi giới tính và chú trọng công tác tuyên truyền.
Tổng Thư ký QH, Chủ nhiệm Văn phòng QH Bùi Văn Cường đề nghị đại biểu Nguyễn Anh Trí cần tiếp tục nghiên cứu kỹ lưỡng, tham khảo kinh nghiệm quốc tế để hoàn thiện hồ sơ dự án Luật, bảo đảm chất lượng tốt nhất, có tính thuyết phục cao khi trình QH.
Tổng Thư ký QH, Chủ nhiệm Văn phòng QH Bùi Văn Cường khẳng định, Văn phòng QH cùng các cơ quan hữu quan sẽ hỗ trợ tối đa để đại biểu QH tiếp tục xây dựng, hoàn thiện dự án Luật nếu đại biểu có yêu cầu.
Đại diện Bộ Y tế và Bộ Tư pháp khẳng định, Chính phủ nhất trí về sự cần thiết của việc xây dựng luật Chuyển đổi giới tính. Đồng thời, ủng hộ đại biểu Nguyễn Anh Trí trình đề nghị xây dựng Luật. Dự án Luật này sẽ góp phần thể chế hóa quy định của Hiến pháp, có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo vệ quyền và lợi ích của công dân.
Về hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Chuyển đổi giới tính, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh cho rằng hồ sơ về cơ bản đã đảm bảo yêu cầu của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đã tiếp thu ý kiến góp ý của các Ủy ban của QH, Chính phủ, các bộ, ngành cũng như các tổ chức có liên quan, đủ điều kiện để được xem xét và đưa vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của QH.
Tại phiên họp, đa số ý kiến Ủy viên UBTVQH dự phiên họp thống nhất trình QH cho ý kiến việc đưa dự án Luật Chuyển đổi giới tính vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024.
Phó Chủ tịch QH Nguyễn Khắc Định đề nghị Ủy ban Pháp luật báo cáo đầy đủ ý kiến của các Ủy viên UBTVQH, nêu rõ các ý kiến còn băn khoăn về nội dung dự án Luật để trình QH cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 5, QH khóa XV tới đây./.
