VKSND Tối cao vừa ban hành cáo trạng truy tố bị can Nguyễn Linh Ngọc (cựu Thứ trưởng Bộ TN&MT), Đoàn Văn Huấn (Chủ tịch Cty Thái Dương) và 25 bị can khác về tội “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên”, “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát lãng phí”, “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng”, “Buôn lậu”, “Tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có” và “Gây ô nhiễm môi trường”.
Theo cáo buộc, sau khi được cấp Giấy phép khai thác, từ năm 2019 – 2023, Đoàn Văn Huấn (Chủ tịch HĐQT kiêm TGĐ Cty Thái Dương), đã chỉ đạo Nguyễn Văn Chính (Phó TGĐ, Kế toán trưởng), Nguyễn Quang Mạnh (GĐ điều hành mỏ) và các nhân viên tại Cty Thái Dương tiến hành khai thác quặng đất hiếm trái phép khi chưa đủ điều kiện. Điều này vi phạm quy định của Luật Khoáng sản và các quy định liên quan.
Tổng số lượng khoáng sản khai thác trái phép có trị giá hơn 864 tỷ đồng. Trong đó, Đoàn Văn Huấn đã tiêu thụ tổng số quặng đất hiếm và quặng sắt có trị giá hơn 736 tỷ đồng.
Cáo trạng xác định, hành vi khai thác trái phép của nhóm bị can Huấn có sự trợ giúp từ sai phạm của các nhóm cán bộ tại Bộ TN&MT, Sở TN&MT tỉnh Yên Bái, trong đó có cựu Thứ trưởng Nguyễn Linh Ngọc.
 |
Bị can Đoàn Văn Huấn. |
Theo cáo trạng, bị can Nguyễn Linh Ngọc cùng với bị can Nguyễn Văn Thuấn (cựu Tổng cục trưởng Tổng cục Địa chất khoáng sản), Hoàng Văn Khoa (cựu Vụ trưởng) và bị can Lê Duy Phương (cựu chuyên viên Vụ Khoáng sản) là những cán bộ, lãnh đạo Bộ TN&MT, được giao nhiệm vụ thực hiện công tác quản lý trong việc thẩm định, cấp giấy phép khai thác quặng đất hiếm. Quá trình thực hiện nhiệm vụ, bị can Ngọc cùng cấp dưới đã cố ý làm trái nguyên tắc, điều kiện cấp phép khai thác quặng đất hiếm cho Cty Thái Dương.
Cụ thể, từ năm 2011-2012, Cty Thái Dương xin lập hồ sơ xin cấp phép khai thác đất hiếm. Dự án khai thác chế biến đất hiếm của Cty Thái Dương gồm 3 dự án thành phần không thể tách rời: Dự án khai thác, tuyển quặng; Dự án Nhà máy thủy luyện Yên Bái và Dự án nhà máy chiết tách Hải Phòng.
Hồ sơ xin cấp phép của Cty Thái Dương chỉ có giấy chứng nhận đầu tư Dự án khai thác, tuyển quặng do UBND tỉnh Yên Bái cấp từ năm 2011 và đã hết hạn từ tháng 4/2012, chưa được gia hạn hoặc cấp mới. Trong hồ sơ, không có giấy chứng nhận đầu tư dự án nhà máy thủy luyện, nhà máy tách chiết là vi phạm quy định tại Luật Khoáng sản 2020 và các văn bản hướng dẫn. Đồng thời, vốn chủ sở hữu của Cty Thái Dương không đảm bảo tỉ lệ bằng 30% tổng số vốn đầu tư của dự án, chỉ có 200 tỷ đồng trong tổng mức đầu tư 1.953 tỷ đồng.
 |
Bị can Nguyễn Linh Ngọc, cựu Thứ trưởng Bộ TN&MT. |
Quá trình thẩm định, bị can Phương, Khoa và Thuấn đã sử dụng kết quả thẩm định cũ từ năm 2011 (khi Cty Thái Dương nộp hồ sơ lần đầu), không thẩm định lại hồ sơ theo quy định của Luật Khoáng sản 2010. Ngoài ra, khi đọc và nghiên cứu hồ sơ, các bị can biết hồ sơ xin cấp phép của Cty Thái Dương chưa đủ điều kiện để được cấp Giấy phép khai thác khoáng sản nhưng cùng có ý kiến thống nhất đề nghị cấp phép cho Cty Thái Dương.
Trên cơ sở đó, ngày 13/6/2013, cựu Thứ trưởng Nguyễn Linh Ngọc ký cấp Giấy phép khai thác khoáng sản số 927 cho Cty Thái Dương.
Cáo trạng cho biết: Sau khi được cấp phép, nhân dịp sinh nhật bị can Thuấn, Đoàn Văn Huấn đã đến gặp và cảm ơn 500 triệu đồng. Bị can Thuấn đã sử dụng số tiền này vào các công việc cá nhân.
Tại Sở TN&MT Yên Bái, các bị can Hồ Đức Hợp (cựu GĐ), Lê Công Tiến (cựu Phó GĐ), Bùi Đoàn Như (cựu Trưởng phòng Khoáng sản) là những người có trách nhiệm chính trong việc quản lý hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh. Họ cũng có nhiệm vụ thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về khoáng sản, xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý các vi phạm.
Các bị can tại Sở TN&MT biết Cty Thái Dương khai thác, chế biến, tiêu thụ đất hiếm trái phép từ năm 2020 nhưng không kiến nghị xử lý kịp thời để ngăn chặn việc thất thoát tài nguyên khoáng sản cho Nhà nước.
Năm 2021, bị can Hồ Đức Hợp ký văn bản gửi UBND tỉnh Yên Bái nhận xét Cty Thái Dương chấp hành quy định pháp luật trong hoạt động khai thác mà không hề kiểm tra, rà soát để phản ánh đúng sai phạm thực tế. Trên cơ sở văn bản này, UBND tỉnh có văn bản gửi Bộ TN&MT để gia hạn cấp phép dẫn đến Cty Thái Dương tiếp tục khai thác trái phép, gây thất thoát khoáng sản./.
