Sở hữu tài sản số là xu thế của thế giới
PV: Ông có thể cho biết tài sản số trên thế giới hiện nay bao gồm các loại hình phổ biến nào và các quốc gia đang quản lý loại tiền này như thế nào không?
TS Trần Minh Sơn: Trên thế giới, tài sản số xuất hiện và phát triển từ rất sớm, vào khoảng những năm 1990. Đến nay, đã thống kê được trên 2 triệu tài sản số đang được giao dịch trên thế giới. Quốc gia đầu tiên công nhận tính hợp pháp của đồng Bitcoin đó là El Salvador – một nước ở Trung Mỹ.
Theo số liệu của Hiệp hội Blockchain Việt Nam, thế giới có khoảng 32 quốc gia đã công nhận tài sản số, trong đó có những quốc gia lớn như Nga. Cụ thể, vào năm 2024, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký ban hành đạo luật để công nhận, bảo vệ quyền sở hữu cho người dân khi thực hiện giao dịch tài sản số. Đã có một số tài sản số như Bitcoin được Nga cho phép đưa vào lưu thông trong nền thương mại quốc tế.
Ngoài Nga, một số quốc gia khác như Indonesia, Singapore, Indonesia, Phillipines… cũng đã xây dựng khung hành lang pháp lý để quản lý loại tài sản này và thu được nhiều kết quả rất tốt.
Việt Nam là thị trường tiềm năng cho phát triển tài sản số
PV: Dưới góc độ công nghệ, tài sản số có tiềm năng gì đối với nền kinh tế Việt Nam? Nếu có hành lang pháp lý phù hợp, Việt Nam có thể tận dụng cơ hội gì từ lĩnh vực này, thưa ông?
TS.Trần Minh Sơn: Việt Nam được nhiều chuyên gia nhận định là thị trường tiềm năng cho phát triển tài sản số, tiền điện tử và trở thành nguồn lực đóng góp lớn cho GDP. Theo đánh giá của tôi, quyền sở hữu tài sản số này đang dần trở thành xu thế trên thế giới và chúng ta không thể đứng ngoài xu thế này.
Việt Nam có cơ hội thụ hưởng nhiều lợi ích trong tương lai nếu chúng ta quan tâm, xây dựng các khung pháp lý phù hợp. Có doanh nghiệp trong nước từng chia sẻ việc phải sang Mỹ, Singapore để đăng ký doanh nghiệp đầu tư về tài sản số, nguyên nhân do Việt Nam chưa có khung pháp lý về loại hình này.
Chúng ta cũng đã biết, tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm đó là cần sớm quản lý tài sản tiền số dưới dạng một loại tài sản ảo để tránh các tác động tiêu cực đến nền kinh tế và các vấn đề xã hội, đồng thời giúp đóng góp giá trị cho kinh tế đất nước, Quốc hội và các cơ quan của Chính phủ cần sớm thể chế hóa và cụ thể hóa để quản lý lĩnh vực này.
 |
Giao dịch tài sản số tại Việt Nam đang tiềm ẩn rất nhiều rủi ro do chưa được pháp luật công nhận |
Ba nội dung cốt lõi khi xây dựng hành lang pháp lý cho tài sản số
PV: Như chúng ta đã biết, Thủ tướng vừa yêu cầu Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước đề xuất hành lang pháp lý cho tài sản số ngay trong tháng 3/2025. Theo ông, việc xây dựng khung pháp lý này cần tập trung vào những nội dung cốt lõi nào?
TS.Trần Minh Sơn: Trên tinh thần chỉ đạo của Chính phủ, theo quan điểm của tôi có một số vấn đề trọng tâm như sau.
Trước hết, về tạo ra khung pháp lý để quản lý, cần có sự tham gia của doanh nghiệp cùng các nhà hoạch định chính sách để xây dựng khung pháp lý về tài sản số. Nếu như nhà nước công nhận tài sản số, đây sẽ là cơ sở để hình thành các chính sách bảo hộ cho nhà đầu tư.
Tiếp theo, cần thống nhất khái niệm về tài sản số, tài sản mã hóa, đồng tiền điện tử để Nhà nước có cơ sở nghiên cứu, đề xuất chính sách thuế.
Thứ ba, cần có một cơ quan độc lập để quản lý tài sản số, tiền điện tử. Đây là cơ quan có trách nhiệm quản lý hoạt động giao dịch trên thị trường; tuyên truyền, phổ biến cho nhà đầu tư; Thường xuyên thanh tra, kiểm tra, phát hiện các hành vi phi pháp thông qua các hoạt động giao dịch tài sản số.
PV: Theo ông, Việt Nam có thể học hỏi gì từ các quốc gia khác trong quá trình xây dựng hành lang pháp lý cho tài sản số?
TS.Trần Minh Sơn: Tại Singapore, Ngân hàng Trung ương Singapore được giao nhiệm vụ để tạo ra khung pháp lý bảo vệ các giao dịch tài sản số, tiền điện tử cả trong và ngoài nước. Điều này giúp cho thị trường đầu tư và các hoạt động giao dịch tại Singapore diễn ra khá thuận lợi.
Từ kinh nghiệm của Singapore và một số quốc gia khác, chúng ta cần nghiên cứu, học hỏi để xây dựng hành lang pháp lý quản lý tài sản số.
Thứ nhất, cần ngay lập tức hoàn thiện khung pháp lý về tài sản số. Việt Nam hiện nay đang xây dựng Luật Công nghệ số, hoạt động giao dịch tài sản số cần được điều chỉnh ngay từ trong Luật, sau đó đến các nghị định chuyên sâu về hoạt động này tại Việt Nam, từ đó tạo ra khung pháp lý rõ ràng cho nhà đầu tư trong và ngoài nước.
Thứ hai, đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến để người dân hiểu đúng về tài sản số, tiền điện tử trước khi tham gia đầu tư, không dính vào các giao dịch vi phạm pháp luật.
Đây là cơ hội để Việt Nam hội nhập sâu, rộng hơn với kinh tế quốc tế, đánh dấu Việt Nam có tên trên bản đồ số của thế giới.
PV: Trân trọng cảm ơn ông!
Lê Hải – Hoàng Thư (thực hiện)
