Vụ “giao đất bên cồn” và triết lý không ngại va chạm, chỉ sợ không thấu tình đạt lý trong công tác thi hành án dân sự huyện Tuy An

Sau này, gặp phải vụ nào khó khăn nan giải, anh em lại động viên nhau cứ kiên trì tuyên truyền, vận động thuyết phục sẽ thành công. “Khó như vụ giao đất bên cồn An Ninh Tây chúng ta còn thuyết phục được đương sự tự nguyện thi hành án, được thì vụ này kiểu gì cũng giải quyết xong!”

Đoàn công tác di chuyển từ ghe sang thuyền thúng để đến địa điểm thi hành án.

Chèo thuyền thúng đi vận động thi hành án

Tuy An là huyện có nhiều thắng cảnh đẹp nổi tiếng như như Gành Đá Đĩa, Đầm Ô Loan, Bãi Xép, Đảo Yến... Người dân nơi đây hiền lành, thân thiện, sinh sống bằng nghề đi biển là chủ yếu, nhận thức pháp luật cũng còn hạn chế. Do địa phương có tiềm năng, lợi thế phát triển du lịch, nên đất đai có giá, đây cũng là nguyên nhân khiến một số tranh chấp xảy ra.

Vụ việc “Chuyển giao quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền trên đất” mà Chi cục THADS huyện Tuy An vừa vận động thuyết phục đương sự tự nguyện thi hành án vào đầu tháng 4/2025 diễn ra ở địa bàn không thuận lợi, cách xa khu dân cư, không thuộc đất liền, có các mặt tiếp giáp với biển. Vị trí giống như một cồn nổi trên biển nên chúng tôi đặt tên là vụ “giao đất bên cồn”.

Vụ tranh chấp đất giữa hai bên đương sự đã kéo dài nhiều năm, xã hoà giải nhiều lần không thành nên hướng dẫn đương sự khởi kiện tranh chấp ra Toà án. Diện tích đất tranh chấp trên 2200m2, do ông bà nội của nguyên đơn Nguyễn Văn C khai phá từ sau năm 1975, căn cứ pháp lý về nguồn gốc đất được tìm thấy trên sổ sách địa chính xã, chứ gia đình cũng không có chứng cứ. Trước kia gia đình các cụ có dựng lều để tránh trú, ở tạm cho tiện hoạt động đánh bắt thuỷ sản, nhưng đã chuyển vào đất liền nhiều năm. Hiện trên diện tích đất còn một số cây dừa, phi lao trồng để giữ đất.

Chấp hành viên Đỗ Thị Huyền Trang (thứ 4 từ phải sang) công bố Quyết định Thi hành án của Đoàn công tác.

Khoảng gần chục năm trước, trong làn sóng các nhà đầu tư tìm mua đất để làm du lịch, thửa đất của gia đình ông C cũng được săn tìm vì vị trí đẹp, nằm ở trước Khu du lịch Đảo Yến nổi tiếng của tỉnh Phú Yên. Khi gia đình ông C ra canh tác trồng cây giữ đất thì bỗng dưng bị gia đình ông Đoàn Văn M, bà Lê Thị H người địa phương ra ngăn cản, tranh chấp.

Hoà giải ở xã nhiều lần không đạt kết quả, buộc lòng ông Nguyễn Văn C khởi kiện ra Toà án. Cái khó là bên nguyên đơn rất nghèo, không biết chữ, cũng không có giấy tờ chứng cứ gì trong tay, ngoài việc họ được chính quyền xã cung cấp cho chứng cứ pháp lý là trích lục về nguồn gốc thửa đất mà cha ông họ khai phá từ sau giải phóng. Phía bị đơn thì có điều kiện hơn, họ thuê luật sư là đại diện theo uỷ quyền tham gia tố tụng và thuê luật sư bảo vệ quyền lợi tại phiên toà.

Lênh đênh trên thuyền ra đảo thi hành án. (ảnh: NVCC)

Vụ việc phức tạp, kéo dài nhiều năm do những trở ngại khách quan, kết quả là hai cấp Toà án đã tuyên nguyên đơn thắng kiện nhưng phía bị đơn phản kháng, quyết tâm chống án, yêu cầu xét lại theo thủ tục Giám đốc thẩm.

Khi Bản án phúc thẩm có hiệu lực, lập tức ông Nguyễn Văn C làm đơn yêu cầu thi hành án ngay. Nhưng nhận thấy tính chất phức tạp của vụ việc, Cơ quan THADS huyện Tuy An đã thuyết phục người được thi hành phải chờ văn bản trả lời của cấp có thẩm quyền về việc có hay không có căn cứ kháng nghị Giám đốc thẩm.

Đến khi có văn bản trả lời không có căn cứ kháng nghị vụ án, người được thi hành án tiếp tục giữ yêu cầu đề nghị thi hành, Chấp hành viên mới thụ lý và tiến hành các bước xác minh tài sản, xem xét thi hành.

Tác giả bài viết - Chấp hành viên Đỗ Thị Huyền Trang đang lập Biên bản một vụ Thi hành án. (ảnh NVCC)

Tôi là người trực tiếp được giao thụ lý giải quyết vụ việc. Đặc điểm của nơi có tài sản thi hành vị trí phức tạp và đầy khó khăn, cách xa khu dân cư, phương tiện di chuyển đến nơi thực hiện cưỡng chế là tàu, ghe, thậm chí có đoạn đi thuyền thúng… Bên người phải thi hành án thì lợi dụng sức khỏe già yếu và bệnh tật của người vợ để trì hoãn thi hành; những người con của họ thì nhận thức pháp luật hạn chế, thời buổi đất đai ngày càng có giá nên họ chống đối quyết liệt, tỏ thái độ bất hợp tác. Đã thế, hàng xóm lại thường xuyên tụ tập, bàn tán hùa theo cổ xuý cho việc quyết giữ đất, không để bị thiệt hại lợi ích, bất kể lợi ích đó có chính đáng hay không.

Sau khi đi xác minh nắm tình hình, sau vài lần tuyên truyền, vận động thuyết phục người phải thi hành án tự nguyện giao đất nhưng không thành, Chấp hành viên đã báo cáo về việc sẽ phải lên phương án tổ chức cưỡng chế.

Chúng tôi xác định vụ cưỡng chế này không đơn thuần, không loại trừ khả năng đương sự có hành vi chống đối quyết liệt và lôi kéo nhiều thành phần dễ bị kích động tụ tập đông người đến khu vực cưỡng chế nhằm cản trở Hội đồng cưỡng chế thực hiện nhiệm vụ.... Thậm chí, kế hoạch cưỡng chế cũng phải lường trước tình huống xấu có thể xảy ra như dùng hóa chất, tạp chất tạt lên người thực thi nhiệm vụ, rồi nhiều hành vi quá khích có thể xảy ra... Việc lường trước những rủi ro, bất trắc có thể xảy ra sẽ giúp Chấp hành viên nghiên cứu và xây dựng lại kế hoạch cưỡng chế chặt chẽ hơn.

Sau nhiều lần kiên trì thuyết phục tự nguyện thi hành án nhưng không thành, Chi cục THADS huyện Tuy An quyết định tổ chức cưỡng chế. Buổi cưỡng chế diễn ra vào đầu tháng 4/2025, Đoàn công tác cưỡng chế di chuyển bằng thuyền thúng, thuyền chai ra cồn giao đất.

Làm việc với đương sự trước buổi cưỡng chế, Chấp hành viên vẫn mềm mỏng, kiên trì giải thích về các quyền, nghĩa vụ theo quy định pháp luật, thuyết phục và vận động gia đình người phải thi hành án hiểu ra nếu cố tình chống đối bất chấp quy định pháp luật sẽ gây ra hậu quả bất lợi, thậm chí phải lãnh án hình sự rất đáng tiếc.

Từ chỗ phải tổ chức Cưỡng chế THA, nhờ kiên trì vận động thuyết phục, cuối cùng người phải thi hành án đã tự nguyện thi hành ở "phút 89" trong sự hoan hỉ của mọi người.

Nhờ kiên trì vận động, và cả chịu đựng, lắng nghe tâm tư của đương sự, cuối cùng bên phải thi hành án đã đồng ý tự nguyện giao đất. Họ thật thà bộc bạch, họ không muốn chống đối, nhưng vì vẫn hi vọng vụ án sẽ được giám đốc thẩm xử lại nên mới cố giữ đất cho mình. Họ đề nghị nếu sau này cấp giám đốc thẩm xử cho họ được, thì cơ quan THA phải lấy lại đất cho họ.

Về phía bên được thi hành án, khỏi phải nói họ mừng vui đến mức nào. Nghe họ tâm sự mà tôi thấy cay cay khoé mắt: Họ nghèo khổ, không biết chữ, không có điều kiện thuê luật sư, và thậm chí dù đã thắng kiện nhưng cũng không dám tin mình sẽ nhận được đất.

Chính sự tận tuỵ, lao tâm khổ tứ của các cán bộ THADS huyện Tuy An trong việc giúp họ lấy lại đất khiến họ vững niềm tin vào pháp luật, vào công lý. Họ nói: “Chúng tôi tin tưởng pháp luật bảo vệ lẽ phải, thuộc về lẽ phải, chân lý đó không gì thay đổi được”.

Không sợ khó, không sợ va chạm, chỉ sợ không thấu tình đạt lý

Vụ giao đất bên cồn chỉ là một trong số gần 800 vụ việc được Chi cục THADS huyện Tuy An chúng tôi phải giải quyết hàng năm.

Cơ quan THADS huyện Tuy An nhận Cờ Thi đua của Bộ Tư pháp và nhiều Bằng khen về thành tích công tác.

Là một huyện miền biển của tỉnh Phú Yên, Tuy An có 15 đơn vị hành chính, địa hình tiếp giáp biển với nhiều thắng cảnh là một lợi thế cho phát triển du lịch nhưng đôi khi lại khiến điều kiện di chuyển khó khăn ra các đảo. Trong điều kiện địa bàn rộng, địa hình đặc thù như vậy, lượng án gia tăng qua các năm nhưng Chi cục THADS huyện Tuy An chỉ có 6 biên chế, trong số 2 chấp hành viên thì một đồng chí là lãnh đạo chi cục. Tính ra, mỗi chấp hành viên “phủ sóng” trên địa bàn từ 7-8 xã.

Quyền Chi cục trưởng Chi cục THADS huyện Tuy An Trương Văn Bằng cho biết, việc thi hành án đụng chạm trực tiếp đến quyền lợi ích của công dân, nhưng không thể vì ngại khó khăn, ngại va chạm mà chùn bước.

Trao Bằng khen, Giấy khen cho các cán bộ THADS huyện Tuy An có thành tích xuất sắc trong công tác (ảnh: NVCC).

Theo ông Trương Văn Bằng, những năm qua, anh em Chi cục đã cực kỳ nỗ lực để hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ công tác. Có được những kết quả đó là nhờ sự quan tâm của lãnh đạo Huyện ủy, Ban chỉ đạo THADS huyện, cũng như sự chung tay, phối hợp của các cơ quan Nội chính địa phương. Trong mọi vụ việc, công tác vận động thuyết phục đương sự tự nguyện thi hành án phải luôn được ưu tiên hàng đầu. Làm dân vận không chỉ cần kiến thức pháp luật, vốn văn hoá mà bằng cả tấm lòng mới thấu tình đạt lý, giúp người dân tâm phục khẩu phục mà tự nguyện thi hành. Cán bộ THADS Tuy An chúng tôi không ngại khó, không ngại va chạm, chỉ sợ không thấu lý đạt tình.