Tài năng thôi chưa đủ
Năm 2018, tất cả 38/38 lượt thí sinh Việt Nam tham dự các kỳ thi Olympic Khu vực và quốc tế đều đoạt huy chương gồm: 13 Huy chương Vàng; 14 Huy chương Bạc và 11 Huy chương Đồng. Trong đó, 2 em được đề xuất nhận Huân chương Lao động hạng Ba là Nguyễn Phương Thảo (Huy chương Bạc Olympic Sinh học quốc tế năm 2017, Huy chương Vàng Olympic Sinh học quốc tế năm 2018, thí sinh đạt điểm cao nhất của cuộc thi Olympic Sinh học quốc tế năm 2018) và Phạm Đức Anh (2 năm liên tiếp giành Huy chương Vàng Olympic Hóa học quốc tế). Cả hai đều là cựu học sinh Trường trung học phổ thông chuyên Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội.
Nguyễn Phương Thảo, nữ sinh có tổng điểm cao nhất trong kỳ thi Olympic Sinh học quốc tế 2018 trên tổng số 261 thí sinh và được tôn vinh là người chiến thắng cuộc thi, đồng thời là người có thành tích cao nhất trong đội tuyển Việt Nam từ trước tới nay. Em cho biết, em rất vui và vinh dự khi được góp mặt trong buổi lễ vinh danh.
Đây cũng là dịp để nhắc nhở em không ngừng phấn đấu học hỏi, chiếm lĩnh những đỉnh cao mới. Phương Thảo chia sẻ: “Vì thích khoa học ứng dụng, đam mê Sinh học nên em muốn tiếp tục nghiên cứu, để có thể tìm ra những phương pháp cứu chữa cho nhiều bệnh nhân”.
Phương Thảo hiện đang là sinh viên năm nhất hệ Cử nhân Tài năng Sinh học của Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội. Trong không khí phấn khởi, trang trọng của buổi lễ tuyên dương, Thảo đại diện cho các thí sinh chia sẻ: “Tấm Huy chương là minh chứng rõ nhất cho những tháng ngày học tập miệt mài, vất vả; là món quà tinh thần giá trị cho gia đình, thầy cô, nhà trường đã luôn ủng hộ và động viên chúng em trong quá trình theo đuổi đam mê của mình.
Trên hết, nó sáng lấp lánh, bởi nó thể hiện lòng tự hào dân tộc của chúng em, những người con đất Việt, những người được sinh ra và nuôi dưỡng với tinh thần quật cường, bền bỉ, với nền văn hóa đặc sắc và ý chí không lùi bước trước mọi khó khăn. Chúng em cũng biết rằng những tấm huy chương Olympic không phải là đích đến cuối cùng. Nó là điểm bắt đầu, là cánh cửa mở ra một thế giới mới, dẫn chúng em đến một chân trời mới của kiến thức, của khoa học”.
Đa phần học sinh đạt được giải trong kỳ thi Olympic vừa qua là nam, nhưng trong lễ vinh danh, cô gái sinh năm 2000 đầy tự tin, đặc biệt gây chú ý với mọi người xung quanh bởi nụ cười luôn rạng rỡ trên môi. Em cho biết muốn chứng minh cho mọi người thấy rằng nữ giới hoàn toàn có thể chinh phục mọi tri thức. Và bí quyết của Phương Thảo là: “Có thể chúng ta không phải là những người có lợi thế tốt nhất nhưng phải là người có sự kiên trì nhất”. Chính sự kiên trì học tập, nghiên cứu đã giúp Phương Thảo có được những thành tích đáng nể trong quãng đời học sinh.
Niềm đam mê Sinh học với Thảo từ khi lên lớp 9, tình cờ xem một chương trình khám phá khoa học, động vật trên kênh Discovery, Phương Thảo bắt đầu thấy yêu thích môn Sinh học. Các câu hỏi về các hiện tượng tự nhiên lúc nào cũng xuất hiện trong đầu Thảo, thôi thúc em chăm chỉ nghiên cứu, tìm hiểu để giải đáp cho được những thắc mắc.
Mấy tháng sau, khi được chọn để đi thi học sinh giỏi Sinh, Thảo lần lượt vượt qua các kỳ thi và đạt giải Nhất cấp thành phố. Và rồi em đỗ thủ khoa đầu vào của lớp chuyên Sinh Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên. Những năm sau đó, Phương Thảo tiếp tục mang về nhiều giải thưởng: Giải Nhì trong kỳ thi học sinh giỏi quốc gia môn Sinh học, là nữ sinh duy nhất của đoàn Việt Nam giành được Huy chương Bạc Olympic Sinh học quốc tế.
Tại cuộc thi này năm nay, em đặt ra mục tiêu đổi màu huy chương. Bởi thế, vật bất ly thân mang theo bên mình của Thảo luôn là những cuốn sách về Sinh học, để tự học tập, nghiên cứu mọi lúc, mọi nơi.
Và thành tích Thảo đạt được nằm ngoài mong đợi của bản thân, khi không chỉ giành Huy chương Vàng, mà còn trở thành thí sinh đạt điểm cao nhất trong tổng số 261 thí sinh tham dự Olympic Sinh học quốc tế 2018. Theo Thảo, muốn học giỏi và đạt được thành tích cao trong học tập, sự thông minh, tài năng thôi chưa đủ mà phải thật sự cần cù, không đầu hàng trước các thử thách. Ngoài Thảo, hàng chục gương mặt ngời sáng khác là niềm tự hào của đất nước cũng đã có mặt tại buổi tuyên dương.
Có những em đặc biệt khó khăn
Phát biểu khai mạc Lễ tuyên dương, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho biết, tiếp nối thành tích đã đạt được trong những năm qua, năm 2018, Việt Nam có 7 đoàn tham dự Olympic khu vực và quốc tế với 29 học sinh, 38 lượt dự thi. Kết quả tất cả 38/38 lượt học sinh đều đoạt huy chương. Năm 2018, Việt Nam đã đăng cai tổ chức thành công kỳ thi Olympic Vật lí Châu Á lần thứ 19 (APhO 2018) với 185 thí sinh của 25 nước và vùng lãnh thổ tham gia, cả 8/8 thí sinh Việt Nam tham dự kỳ thi này đều đoạt huy chương.
Tham dự Olympic Tin học Châu Á, cả 7/7 thí sinh tham gia xét giải đều đoạt Huy chương. Cuộc thi Khoa học kỹ thuật quốc tế (INTEL ISEF) năm 2018 tổ chức tại Hoa Kỳ, đoàn Việt Nam có 8 dự án dự thi. Kết quả có 1 dự án đoạt giải ba.
Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, bà Trương Thị Mai, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Dân vận Trung ương biểu dương tinh thần nỗ lực, quyết tâm học tập, rèn luyện và nhiệt liệt chúc mừng thành tích xuất sắc của các em học sinh đã đạt được. Bà Trương Thị Mai chia sẻ sự trân trọng và xúc động được biết trong số các em đoạt giải tại các kỳ thi Olympic và Khoa học kỹ thuật quốc tế năm 2018 có những em hoàn cảnh gia đình khó khăn nhưng đã nỗ lực để giành thành tích cao.
Như em Đỗ Hoàng Việt, học sinh Trường THPT chuyên Nguyễn Quang Diêu, tỉnh Đồng Tháp đoạt Huy chương Đồng Olympic Toán học quốc tế, hoàn cảnh gia đình khó khăn, trong quá trình học THPT em và gia đình phải thuê nhà trọ tại thành phố Cao Lãnh, Đồng Tháp để học tập; mẹ của em không có nghề nghiệp ổn định, đi làm thuê để có kinh phí cho con học tập.
Thành tích của học sinh Việt Nam tại các kỳ thi khu vực và quốc tế là kết quả rõ nét từ những đổi mới căn bản, đồng bộ trong công tác tổ chức thi chọn học sinh giỏi quốc gia, tập huấn các đội tuyển. Việc duy trì, bổ sung chính sách tuyển thẳng vào đại học, cao đẳng đối với các học sinh đoạt giải học sinh giỏi quốc gia và ưu tiên cử đi đào tạo đại học ở nước ngoài cho các học sinh đoạt giải cũng góp phần tạo động lực cho học sinh, các nhà trường phấn đấu vươn lên đạt thành tích cao.
Bên cạnh đó, học sinh tham gia dự thi quốc tế đã nỗ lực, cố gắng vượt bậc, đặc biệt là thể hiện niềm đam mê khoa học, sáng tạo trong học tập, rèn luyện. Các thầy cô giáo ở các trường THPT, các nhà khoa học tham gia tập huấn đội tuyển, đưa đội tuyển đi thi đã dành trọn tình cảm, tâm huyết trong công tác giáo dục nói chung, phát hiện, bồi dưỡng nhân tài nói riêng, góp phần tạo nên thành tích chung của Việt Nam tại các kỳ thi khu vực và quốc tế.
Bên cạnh niềm vui về thành tích vượt bậc của học sinh Việt Nam thì vẫn còn đó nỗi buồn khi hàng năm chúng ta đều có những cuộc vinh danh các tài năng trẻ mang lại niềm tự hào cho Tổ quốc. Thế nhưng, vấn đề “chảy máu chất xám” dường như vẫn mãi là một câu chuyện dài. Khi mà phần lớn các em đạt giải cao Olympic qua các năm đều tìm kiếm học bổng du học và ít có em trở về khi đã trưởng thành...
