Tuyển sinh đại học, cao đẳng 2020: Thí sinh nên chọn ngành thế nào?

Theo đó, giới chuyên gia khuyên thí sinh trước khi đăng ký cần bình tĩnh, xác định đúng với năng lực, sở trường của mình; không nên chọn ngành theo trào lưu, không ngộ nhận ngành mới hoặc tên ngành học “hot”.

Thực tế nhiều bất cập

Chia sẻ về thực tế tuyển sinh, đại diện Học viện Kỹ thuật quân sự cho rằng, trong khối ngành quân sự, thí sinh xét tuyển vào trường phải trải qua 2 vòng khám sức khỏe, vòng 1 khám trước khi làm hồ sơ xét tuyển đại học. Tiếp đó, khi có điểm thông báo trúng tuyển, thí sinh tiếp tục kiểm tra sức khỏe lần 2, nếu đủ tiêu chuẩn mới được nhập học.

Tuy nhiên, những năm gần đây, vẫn có hiện tượng thí sinh khám sức khỏe lần 1 tại địa phương đạt yêu cầu, nhưng đến khi kiểm tra tại các trường lại không đạt nên không được nhập học. Lúc này hầu hết các trường đại học khác đều đã kết thúc thời gian xét tuyển. Do đó, đại diện Trường Học viện Kỹ thuật quân sự đề nghị Bộ GD&ĐT cần có những quy định riêng với những trường hợp này để đảm bảo quyền lợi của thí sinh.

Sở dĩ có sự tréo ngoe trên, bởi ngoài việc kiểm tra sức khỏe chưa được chặt chẽ, còn nhiều tình huống bất ngờ xảy ra trong thời gian đợi kết quả thi THPT quốc gia. Thực tế, có em không may bị tai nạn, tay có dị tật... có thể không ảnh hưởng nhiều tới sức khỏe, nhưng với lực lượng vũ trang thì kể cả những khiếm khuyết nhỏ cũng không được chấp nhận. Bởi vậy, để tránh việc các em điểm cao vẫn trượt, cần có quy chế để chuyển các em sang những trường khác.

Ở khối ngành sư phạm, GS.TS Nguyễn Văn Minh - Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Hà Nội cho biết, hiện nay có rất nhiều sinh viên học ngành tin học, ngoại ngữ, nhưng khi ra trường lại làm ngành khác chứ không phải giáo viên, giảng viên, vì cơ hội và mức lương tốt hơn nhiều. Nếu Bộ GD&ĐT không có những cơ chế, giải pháp thu hút thí sinh vào các ngành này thì chỉ 1-2 năm tới sẽ thiếu trầm trọng giáo viên Tin học, Ngoại ngữ.

Đối với khối ngành Y dược, thầy Ngô Thanh Bình, Trưởng phòng Đào tạo Đại học Y dược Thái Bình cho rằng, sự phối hợp giữa các trường phổ thông và đại học chưa tốt, khiến thí sinh còn vất vả. Khi chúng tôi tiếp nhận thí sinh trúng tuyển thì phát hiện có rất nhiều em bị sai về đối tượng tuyển sinh. Khi áp dụng mã đối tượng, có thể cán bộ làm công tác hướng dẫn tuyển sinh tại các trường phổ thông nhầm lẫn giữa tiêu chí xét tuyển và tiêu chí xét tốt nghiệp, do đó đối tượng bị sai. 

Nói về mức điểm chuẩn trong khối ngành Y dược, thầy Ngô Thanh Bình cho biết: “Qua công tác tuyển sinh từ năm 2015, trong việc đào tạo cho khu vực “3 Tây” (Tây Bắc, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ), mức điểm trúng tuyển của những thí sinh này thấp hơn 2 điểm so với những thí sinh khác, song sinh viên vẫn có thể hòa nhập và học tập tốt. Do đó, trong quy chế năm nay, dự kiến mức điểm này giảm xuống còn 1 điểm, chúng tôi kiến nghị Bộ GD&ĐT cần cân nhắc thêm”.

Ở bậc liên thông, thầy Bình cho biết, hiện nay trên cả nước không có y sỹ trình độ cao đẳng mà chủ yếu là trình độ trung cấp, nếu thực hiện theo quy định, những đối tượng này muốn học liên thông phải thi cùng các thí sinh thi THPT quốc gia.

Điều này dẫn đến thực tế buồn là các trường không thể tuyển sinh hệ liên thông. Năm 2019, có những trường đặt chỉ tiêu tuyển sinh hệ liên thông là 100, nhưng chỉ tuyển được 10-20 sinh viên. Và với những thí sinh có bằng trung cấp, thậm chí đi làm ở những vùng sâu, vùng xa cũng phải đáp ứng ngưỡng điểm như những thí sinh lớp 12 có thời gian ôn luyện để thi sẽ rất khó…

Đăng ký đúng năng lực, sở trường

Trước mỗi mùa tuyển sinh, học sinh cần tìm hiểu ngành nghề đó có được xã hội tạo điều kiện để đạt được những thành tựu nhất khi đầu tư phát triển hay không… Điều cần lưu ý là, thí sinh không nên chọn ngành theo trào lưu, không ngộ nhận ngành mới hoặc tên ngành học “hot”.

Theo dự đoán của các chuyên gia tuyển sinh, nhóm ngành công nghệ sẽ dẫn đầu xu hướng như: Công nghệ thông tin, công nghệ vật liệu nano, năng lượng, logistics, kỹ thuật y sinh… Ngoài ra, nhóm ngành dịch vụ như du lịch, nhà hàng, khách sạn; nhóm ngành thiết kế sáng tạo; nhóm ngành dinh dưỡng và ẩm thực; nhóm ngành điện tử, cơ khí, tự động hóa; nhóm ngành quản lý, quản trị, nhóm ngành công nghệ chế biến…

Tuy nhiên, TS. Dương Thăng Long - Phó Hiệu trưởng Đại học Mở Hà Nội lo ngại trước con số chỉ 63% thí sinh trúng tuyển nhập học theo báo cáo của Bộ GD&ĐT. Số lượng thí sinh không nhập học trên tổng số thí sinh trúng tuyển khá lớn. Có nhiều lý do khách quan và chủ quan, nhưng công tác định hướng nghề nghiệp tại các trường phổ thông dường như chưa hiệu quả.

Khi mà có nhiều trường hợp các em được định hướng vào những trường, ngành nghề “hot”, có mức điểm trúng tuyển cao, nhưng lại không phù hợp với sở trường của bản thân. Kết quả là cuối cùng không nhập học hoặc có học, nhưng đầu ra không như mong muốn. 

Về vấn đề này, bà Nguyễn Thị Kim Phụng thừa nhận rằng, có hiện tượng nhiều trường phổ thông chạy theo thành tích, muốn nâng cao tỷ lệ học sinh đỗ đại học. Thậm chí, dù các em không có nhu cầu xét tuyển đại học nhưng vẫn yêu cầu học sinh đăng ký xét tuyển để lấy thành tích, dẫn đến tỷ lệ ảo trong xét tuyển còn cao.

Đưa ra lời khuyên với thí sinh, PGS.TS Bùi Đức Triệu - Trưởng phòng Quản lý Đào tạo, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân cho rằng, thí sinh phải đọc kỹ xem các chương trình mới đó cụ thể là gì, có phù hợp với nguyện vọng, sở thích và điều kiện của cá nhân cũng như gia đình không? 

Ngoài ra, thí sinh nên tìm hiểu về ngành nghề đó hoặc trực tiếp vào các trang web của trường quốc tế mà cơ sở giáo dục đại học Việt Nam liên kết đào tạo để tìm hiểu xem thực sự có chương trình đó hay không, nếu có thì họ đào tạo như thế nào?... Trước đi đăng ký, thí sinh bình tĩnh, xác định đúng với năng lực, sở trường của mình. Có thể tuân thủ theo nguyên tắc 3 bậc: cao hơn - ngang bằng - thấp hơn so với học lực, sở thích của mình để có thể đạt được nguyện vọng như mong muốn.

Tại Hội nghị tuyển sinh thường niên, lãnh đạo Bộ GD&ĐT còn yêu cầu các trường phải công bố rõ học phí cả quá trình đào tạo, bởi người học rất cần biết thông tin này. Bên cạnh đó, các trường cần đẩy mạnh công tác truyền thông cả điểm mạnh, điểm yếu… Các cơ sở giáo dục đại học cần sát sao hơn nữa với các Sở GD&ĐT, trường THPT, có nhiều kênh thông tin, diễn đàn để giới thiệu về các ngành nghề mới, điều kiện của nhà trường để thí sinh chủ động tìm hiểu, gặp gỡ, trao đổi, tránh tình trạng thiếu thông tin hoặc thông tin không đúng…