Có nhiều sự khác biệt tích cực
Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học, Bộ GDĐT đánh giá, mặt bằng điểm trúng tuyển của hầu hết các trường năm nay tăng nhẹ so với năm trước. Đánh giá chung, kết quả tuyển sinh 2019 tương đối ổn định như hai năm trước. Tuy nhiên, kết quả tuyển sinh năm nay cũng có 1 số sự khác biệt khá rõ nét.
Khác biệt đầu tiên là điểm trúng tuyển cho thấy có sự phân tầng chất lượng trong cả hệ thống. Cụ thể, bên cạnh một số trường tốp dưới còn lấy dưới 15 điểm thì những trường có chính sách chất lượng tốt và có những lợi thế khác đã lấy tới 26-27 điểm. Các con số này được công khai là những thông tin rất hữu ích cho người học chọn trường, cho người sử dụng lao động chọn sinh viên tốt nghiệp, người lao động chọn nơi làm việc và các đối tác chọn nơi cộng tác…
Kết thúc đợt xét tuyển lần I, theo thống kê có khoảng 49% đơn vị tuyển sinh có số trúng tuyển từ đủ chỉ tiêu trở lên; 61% số đơn vị tuyển sinh đạt từ 70% trở lên so với chỉ tiêu. Có 26% tuyển được dưới 50% chỉ tiêu và 7% không có thí sinh trúng tuyển, không tham gia lọc ảo.
Năm nay, bên cạnh việc các trường ĐH sử dụng nhiều phương thức tuyển sinh thì với tỷ lệ 49% đơn vị tuyển sinh có trúng tuyển đủ và dư so với chỉ tiêu; 61% số đơn vị tuyển sinh đạt từ 70% trở lên so với chỉ tiêu khi kết thúc xét tuyển đợt 1, có thể nói công tác tuyển sinh 2019 đã gần như hoàn tất.
Bà Nguyễn Thị Kim Phụng cũng cho hay, năm nay, các nhóm xét tuyển được mở rộng hơn, có 90 trường phía Nam và 53 trường phía Bắc tham gia, có sự hợp tác “chuyên nghiệp” hơn và hoạt động hiệu quả. Điều này làm giảm tải công việc cho hệ thống tuyển sinh chung và các trường trong nhóm ít nhiều cũng có lựa nhau để không vượt chỉ tiêu, làm ảnh hưởng đến nguồn tuyển của các trường khác trong nhóm.
Đặc biệt là điểm trúng tuyển của khối sư phạm đã tăng cùng với mức tăng điểm sàn, trong đó các trường truyền thống đào tạo sư phạm có mức điểm trúng tuyển cao hơn điểm sàn. Trường ĐH SP Hà Nội, bên cạnh việc có thí sinh huy chương vàng Toán quốc tế đăng ký xét tuyển, còn có 7 ngành lấy điểm trúng tuyển từ 20 điểm, Trường ĐH SP TP HCM có 7 ngành lấy từ 19,5 đến 21 điểm. Đây là mức điểm thấp nhất trúng tuyển và thực tế, hầu hết các em trúng tuyển cao hơn mức này.
Mặt bằng điểm trúng tuyển của các trường đào tạo các ngành sức khoẻ cũng tăng nhẹ và đồng đều hơn so với các năm trước vì năm nay là năm đầu có điểm sàn riêng cho khối sức khoẻ. Mức điểm trúng tuyển của các trường đào tạo y khoa được rút ngắn khoảng cách, còn từ 21 đến 26,75 điểm.
“Như vậy, với Quy chế tuyển sinh như năm nay, chúng ta có thể khá yên tâm về chất lượng của đội ngũ quan trọng trong xã hội là các thầy thuốc và thầy cô giáo”, Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học khẳng định.
Một điều đáng mừng khác, theo bà Nguyễn Thị Kim Phụng, là không chỉ có khối y dược và khối kinh tế mà năm nay một số trường kỹ thuật có điểm sàn ở tốp cao nhất như Trường ĐH Bách khoa Hà Nội có 7 ngành lấy từ 24 điểm đến 27,42 điểm. Điều đó cho thấy các trường kỹ thuật đầu ngành đã cung cấp chương trình chất lượng, phù hợp với bối cảnh của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và nhu cầu của thị trường lao động. Đa số các trường khác, ngay cả những trường còn thiếu nhiều chỉ tiêu cũng giữ mức điểm trúng tuyển không quá thấp…
Độ chênh điểm chuẩn thể hiện phân khúc/chính sách chất lượng
Theo Tiến sỹ Nguyễn Thị Kim Phụng, độ chênh về điểm chuẩn giữa các nhóm trường như đã nói ở trên thể hiện chính sách chất lượng của từng trường và sự phân khúc chất lượng của mỗi nhóm trường trong toàn hệ thống. Điều đó cũng phản ánh uy tín của các trường, phản ánh sự minh bạch về chất lượng trong tuyển sinh và đào tạo… Điều này rất cần thiết và hữu ích cho xã hội trong điều kiện tự chủ ĐH và tạo ra sự cạnh tranh để nâng cao chất lượng tuyển sinh, chất lượng đào tạo giữa các trường trong toàn hệ thống.
Nhìn chung, điểm trúng tuyển thấp phản ánh chất lượng đầu vào thấp. Tuy nhiên, bà Phụng cho rằng cũng phải phân tích nguyên nhân và phân loại các trường có điểm trúng tuyển thấp để có cách xử lý phù hợp. Ví dụ, có những trường như khối lâm nghiệp, nông nghiệp, thuỷ lợi… thì ngay cả những trường đầu ngành vẫn buộc phải xác định điểm trúng tuyển thấp hơn mặt bằng chung vì xã hội cho là không hấp dẫn. Nhóm ngành này, bên cạnh việc nâng cao chất lượng còn cần phải có đầu tư, ưu đãi với người học, với người lao động trong ngành và tích cực tuyên truyền để thu hút thí sinh.
Còn đa số các trường khác xác định điểm trúng tuyển thấp là trường chất lượng thấp, chưa có uy tín để thu hút học sinh giỏi và buộc phải xác định điểm trúng tuyển thấp.
Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học khẳng định, để đảm bảo chất lượng nguồn tuyển, Bộ GDĐT đã thực hiện biện pháp minh bạch thông tin để người học và xã hội biết, có lựa chọn phù hợp. “Theo thống kê trong những năm qua thì đa số những trường xác định điểm trúng tuyển thấp lại là những trường có ít sinh viên nhập học. Điều đó cũng phản ánh chính sách công khai, minh bạch thông tin về chính sách chất lượng và các điều kiện đảm bảo chất lượng của các trường đã phát huy tác dụng, để người học lựa chọn những trường có chất lượng và hệ thống không ngừng cạnh tranh để nâng cao chất lượng”, bà Phụng cho hay.
Đồng thời, Bộ GDĐT cũng tăng cường thanh tra, kiểm tra giám sát quá trình tổ chức đào tạo của các trường này để buộc họ phải nỗ lực nâng cao chất lượng trong dạy và học, đạt chuẩn đầu ra theo khung trình độ quốc gia và đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động. Vừa qua, Bộ đã thanh tra một số trường và sắp tới sẽ đẩy mạnh hơn hoạt động thanh, kiểm tra, tập trung vào những trường xác định điểm trúng tuyển thấp và các trường có dấu hiệu thực hiện vượt chỉ tiêu tuyển sinh.
Thí sinh xác nhận nhập học tăng
Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học thông tin, thống kê trên hệ thống cho thấy, tổng số thí sinh xác nhận nhập học trước xét tuyển chung tăng so với 2018 (2019 là 35.147; năm 2018 khoảng 17.469). Lý do là năm nay các trường mở rộng các hình thức xét tuyển khác. Con số thống kê chỉ tiêu từ đầu cũng cho thấy điều đó. Nếu các năm trước, khoảng 75% chỉ tiêu lấy từ điểm thi thì năm nay con số này là 70%.
Việc các trường mở rộng diện ưu tiên xét tuyển, tuyển học bạ, thi đánh giá năng lực... và công bố trúng tuyển trước khi xét đợt I mở rộng như trên cũng có nhiều điểm tích cực là các trường tự chủ hơn, trải nghiệm những hình thức xét tuyển khác trên phạm vi hẹp để nghiên cứu, đánh giá chất lượng nguồn tuyển. Đây là cơ sở để sau này trường có thể tuyển sinh quanh năm, giảm áp lực cho thi cử...
Thực tế cho thấy, hầu hết các trường xét tuyển trước đều là những trường uy tín thì mới có sức hút thí sinh xác nhận nhập học trước. Khi tuyển học bạ, trường thường kết hợp với các điều kiện các như được giải của tỉnh, TP, quốc gia, quốc tế, chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế hoặc chứng chỉ SAT, ACT... nên phương thức này có thể tin cậy, mở rộng trong thời gian tới.
