Đình Ngõa (xã Văn Quán) được xây dựng từ thời Hậu Lê, là nơi thờ phụng vị thần Quý Minh - một vị tướng văn võ toàn tài, học vấn uyên bác, nhất nghệ, nhất năng dưới thời Duệ vương Đời vua Hùng Vương thứ 13. Sau khi được phong tướng, ngài đã chỉ huy sứ hữu tướng quân đánh đuổi giặc Thục Phán bảo vệ giang sơn đất nước.
Để tưởng nhớ công lao to lớn của thần Quý Minh, người dân nơi đây đã lập đền để thờ phụng. Ghi nhận và khẳng định những giá trị lịch sử, văn hóa tâm linh, năm 1994, Đình Ngõa được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa quốc gia.
Trải qua các biến cố thăng trầm của lịch sử, Đình Ngõa đã có phần xuống cấp nghiêm trọng, nhưng vẫn giữ được kiến trúc, lịch sử và là trung tâm tâm linh, văn hóa; là nơi diễn ra các sinh hoạt cộng đồng, nơi tổ chức các sự kiện quan trọng của địa phương.
 |
Lễ khánh thành và khai hội Đình Ngõa diễn ra trong không khí trang trọng. |
Nhằm bảo tồn và phát huy các giá trị di tích lịch sử văn hóa truyền thống, nâng cao giá trị nơi thờ tự, tự do tín ngưỡng của nhân dân, được sự quan tâm của tỉnh Vĩnh Phúc, huyện Lập Thạch, chính quyền và nhân dân xã Văn Quán đã triển khai tu bổ, tôn tạo di tích lịch sử văn hóa quốc gia Đình Ngõa.
Công trình tu bổ, tôn tạo Đình Ngõa được khởi công từ tháng 08/2023, với tổng kinh phí trên 14 tỷ đồng. Sau 6 tháng triển khai thực hiện, Đình Ngõa đã được xây dựng khang trên nền đất cũ, ở vị trí thoáng, rộng, cảnh quan phù hợp để thờ tự và sinh hoạt cộng đồng.
Ông Nguyễn Văn Tiến, Quyền Chủ tịch UBND xã Văn Quán nhấn mạnh vai trò của Đình Ngõa trong việc giáo dục truyền thống, hun đúc tinh thần đoàn kết và niềm tự hào dân tộc. Đình Ngõa là di sản văn hóa quý báu, cần được bảo tồn, khai thác và phát huy để đáp ứng nhu cầu văn hóa của cộng đồng và góp phần phát triển du lịch địa phương. Việc tu bổ, tôn tạo Đình Ngõa không chỉ tạo cơ sở vật chất xứng tầm di tích cấp quốc gia mà còn đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng của Nhân dân và du khách thập phương.
 |
Gia đình con, cháu cụ Nguyễn Kim Phê thôn Nhật Tân chúc mừng ngày khánh thành và ngày khai hội Đình Ngõa. |
Đình Ngõa còn lưu giữ nhiều hiện vật lịch sử quý hiếm, bao gồm các văn bản sắc phong, hiện vật tôn giáo... minh chứng sống động về vai trò quan trọng của di tích trong đời sống văn hóa, lịch sử địa phương. Lễ khánh thành cũng là dịp để người dân thể hiện tinh thần đoàn kết, chung sức bảo vệ và phát huy giá trị di sản.
Ngay sau lễ dâng hương tưởng nhớ thần Quý Minh, tại trung tâm đình làng đã diễn ra các hoạt động văn hóa, văn nghệ chào mừng Xuân Ất Tỵ 2025.
