Ngày 30/11/2004, Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị định số 195/2004/NĐ-CP về việc thành lập thành phố Lào Cai thuộc tỉnh Lào Cai với diện tích tự nhiên 221,50 km2, 100.225 nhân khẩu, 17 đơn vị hành chính trực thuộc gồm 12 phường, 5 xã.
 |
Máy bay Thủ tướng Võ Văn Kiệt thị sát tỉnh lỵ Lào Cai hạ cánh xuống quảng trường lớn của tỉnh ở Kim Tân (Ảnh Phạm Ngọc Triển) |
Những ngày đầu mới thành lập, thành phố chỉ là một đô thị nhỏ ven sông Hồng, với cơ sở hạ tầng còn nhiều hạn chế, giao thông chưa đồng bộ, kinh tế chủ yếu dựa vào thương mại biên giới và sản xuất nông nghiệp. Hệ thống giao thông của thành phố còn khá đơn giản, với một số tuyến đường chính như Trần Hưng Đạo, Hoàng Liên, Lương Khánh Thiện… được nâng cấp từ các con đường cũ. Đường sá nhỏ hẹp, nhiều tuyến đường vẫn chưa được bê tông hóa, khiến việc đi lại và kết nối giữa các khu vực trong thành phố còn khó khăn.
 |
Cửa khẩu quốc tế Lào Cai đơn sơ với Quốc môn làm bằng gỗ (Ảnh Phạm Ngọc Triển) |
Lào Cai hôm nay đã lột xác hoàn toàn so với những ngày đầu thành lập. Từ một đô thị nhỏ ven biên giới, Lào Cai đã trở thành một trong những thành phố phát triển năng động nhất khu vực Tây Bắc. Những thay đổi mang tính chiến lược trong quy hoạch đô thị, phát triển hạ tầng, kinh tế - xã hội đã giúp thành phố không ngừng lớn mạnh, trở thành động lực thúc đẩy tăng trưởng cho cả vùng.
 |
Thành phố Lào Cai hôm nay đã lột xác hoàn toàn so với những ngày đầu thành lập |
Theo Quy hoạch tỉnh Lào Cai giai đoạn 2021 - 2030 xác định thành phố Lào Cai là đô thị trung tâm, đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh.
Hệ thống hạ tầng giao thông và đô thị của Lào Cai được đầu tư đồng bộ, góp phần tạo diện mạo hiện đại, kết nối thuận lợi giữa các khu vực. Thành phố đã tập trung phát triển nhiều tuyến đường trọng điểm, mở rộng không gian đô thị và nâng cấp hệ thống giao thông nội đô.
Việc hoàn thiện hạ tầng giao thông là yếu tố quan trọng giúp thành phố Lào Cai giữ vững vai trò trung tâm kết nối. Trong đó, tuyến tỉnh lộ 156B đoạn qua xã Hợp Thành đang được hoàn thiện, tạo điều kiện thuận lợi cho giao thương, phát triển kinh tế - xã hội tại các khu vực lân cận.
 |
Dự án Nhà ở xã hội khu bờ tả sông Hồng, xã Vạn Hòa, thành phố Lào Cai. |
Thành phố đang đẩy nhanh tiến độ dự án mở rộng đường Trần Hưng Đạo, một tuyến giao thông huyết mạch giúp hoàn thiện trục Bắc - Nam, kết nối các khu vực trung tâm và mở ra cơ hội thu hút đầu tư. Đây là một phần trong chiến lược phát triển đô thị theo hướng mở rộng về phía Tây và Đông Nam.
Hướng Tây: Tập trung phát triển tại các xã Đồng Tuyển, Hợp Thành, Tả Phời, Cốc San và vùng giáp cao tốc Nội Bài - Lào Cai. Khu vực này sẽ hình thành các cụm công nghiệp, khu công nghệ cao, du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng và sân golf gắn với cảnh quan thiên nhiên.
Hướng Đông Nam: Phát triển đô thị dọc theo sông Hồng, kết hợp khu hành chính - chính trị tỉnh, trung tâm nông nghiệp công nghệ cao, khu logistics và đô thị sinh thái.
Cơ hội phát triển của thành phố Lào Cai càng được củng cố vững chắc hơn khi dự kiến trong năm 2025, nhiều dự án trọng điểm mang tầm quốc gia và khu vực sẽ được triển khai. Trong đó, tuyến đường sắt tốc độ cao Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng dự kiến khởi công vào quý IV. Khi hoàn thành, tuyến đường này sẽ giúp rút ngắn thời gian di chuyển, tăng cường khả năng kết nối với các vùng kinh tế trọng điểm, đặc biệt là cảng biển Hải Phòng.
Tuyến đường bộ cao tốc Nội Bài - Lào Cai đoạn Lào Cai - Yên Bái đang chuẩn bị các bước đầu tư nâng cấp lên 4 làn xe. Hai dự án nhà ở xã hội Tại phường Bắc Lệnh và xã Vạn Hòa với tổng mức đầu tư gần 3.000 tỷ đồng được chấp thuận đầu tư. .... thành phố tiến tới xây dựng thành phố công viên với 10 công viên được đầu tư xây dựng và nâng cấp sửa chữa mở ra không gian phát triển đô thị thành phố.
Song song với việc phát triển đô thị và giao thông, thành phố Lào Cai cũng tập trung xây dựng các khu công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp. Thành phố đang đẩy nhanh việc triển khai các thủ tục, các bước đầu tư xây dựng Cụm Công nghiệp Thống Nhất 1, xã Thống Nhất với diện tích 75ha đầu tư xây dựng vào năm 2025, kêu gọi, thu hút các doanh nghiệp tham gia đầu tư, kinh doanh, sản xuất.
 |
Thành phố Lào Cai về đêm... |
Bên cạnh đó, thành phố Lào Cai hướng tới mục tiêu trở thành đô thị xanh, hiện đại, kết hợp hài hòa giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường. Theo quy hoạch đến năm 2040, Lào Cai được phân thành 7 phân khu chức năng. Trong đó, định hướng xây dựng 5 trục không gian đô thị chủ đạo, gồm: Trục cảnh quan sông Hồng: Không gian sinh thái ven sông kết hợp cây xanh, mặt nước; Trục trung tâm hành chính - thương mại: Dọc đại lộ Trần Hưng Đạo, là nơi tập trung các cơ quan hành chính, dịch vụ, văn hóa; Trục Hoàng Liên - Hoàng Quốc Việt: Kết nối khu đô thị hiện hữu với đô thị mới phía Nam; Trục công nghiệp Đồng Tuyển - Cam Đường: Phát triển khu công nghiệp, logistics, du lịch sinh thái, sân golf; Trục cảnh quan ven suối: Hình thành các khu dịch vụ thương mại, nghỉ dưỡng suối khoáng nóng.
 |
Một góc nhỏ phường Bắc Cường TP. Lào Cai nhìn từ trên cao. |
Ngoài ra, các khu đô thị mới được xây dựng theo mô hình hiện đại, tích hợp các tiện ích đồng bộ, phát triển theo hướng "thành phố trong rừng, rừng trong thành phố", đảm bảo không gian sống xanh và thân thiện với môi trường.
 |
Lễ hội Đền Thượng (Lào Cai) được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. |
Cùng với sự phát triển kinh tế, đời sống người dân Lào Cai ngày càng được cải thiện. Thành phố chú trọng đầu tư vào giáo dục, y tế, văn hóa - thể thao, nâng cao chất lượng các dịch vụ công. Các khu đô thị mới, trung tâm thương mại, bệnh viện, trường học hiện đại được xây dựng, tạo điều kiện cho người dân có môi trường sống tốt hơn.
Năm 2024 dù phải hứng chịu thiệt hại nặng nề từ thiên tai, bão lũ và nhiều khó khăn khác, thành phố Lào Cai vẫn đạt mức tăng trưởng GDP khoảng 13,7%. Giá trị sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công đạt 1.900 tỷ đồng,
Du lịch phát triển mạnh mẽ với kết quả khá ấn tượng, khách du lịch đến thành phố đạt 3,3 triệu lượt, doanh thu du lịch đạt khoảng 6.800 tỷ đồng. Đô thị ngày càng khang trang, đồng bộ và hiện đại. nhiều dự án lớn được khởi công. Năm 2024 giải ngân vốn đầu tư công của thành phố luôn đứng trong tốp đầu của cả tỉnh, giá trị giải ngân hết năm 2024 đạt 668 tỷ đồng, đạt 96% kế hoạch giao.
Năm 2025 được xác định là năm về đích để hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ theo Nghị quyết XXIII Đảng bộ thành phố đề ra và chuẩn bị điều kiện cùng cả nước bước vào kỷ nguyên mới. Thành phố đặt ra mục tiêu phấn đấu đạt mức tăng trưởng với tốc độ tăng trưởng kinh tế (GRDP) trên 10 %; thu ngân sách nhà nước trên địa bàn đạt 9.815 tỷ đồng; tổng lượng khách du lịch trên 4,3 triệu lượt; Tổng doanh thu bán lẻ hàng hóa và dịch vụ: 35.000 tỷ đồng Giá trị sản xuất công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp (thành phố quản lý; giá so sánh): 2.372 tỷ đồng….
Với định hướng quy hoạch rõ ràng, hệ thống hạ tầng ngày càng hoàn thiện và sự phát triển kinh tế - xã hội mạnh mẽ, thành phố Lào Cai đang dần khẳng định vị thế một đô thị phát triển bền vững, xứng tầm trung tâm kết nối.
