Nghiên cứu được thực hiện bởi Kristian Andersen từ Viện nghiên cứu Scripps ở California, Andrew Rambaut từ Đại học Edinburgh ở Scotland, Ian Lipkin từ Đại học Columbia ở New York, Edward Holmes từ Đại học Sydney và Robert Garry từ Đại học Tulane ở New Orleans, đã được công bố trên tạp chí khoa học Y học Tự nhiên vào ngày 17/3.
Các nhà nghiên cứu từ Hoa Kỳ, Anh và Úc nói trên đã xem xét hàng đống dữ liệu do các nhà khoa học trên thế giới công bố để tìm manh mối về quá trình tiến hóa của virus Sars-CoV-2, và thấy rằng nó có thể đã từ động vật sang người từ lâu trước khi được phát hiện lần đầu tiên ở thành phố Vũ Hán.
Mặc dù có thể có những khả năng khác, các nhà khoa học cho biết virus Sars-CoV-2 mang một đột biến duy nhất không tìm thấy ở vật chủ nghi ngờ là động vật, nhưng có khả năng xảy ra trong các trường hợp nhiễm bệnh cụm nhỏ lặp đi lặp lại ở người.
Tiến sĩ Francis Collins, Giám đốc Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ, người không tham gia vào nghiên cứu, cho biết nghiên cứu cho thấy có khả năng virus Sars-CoV-2 truyền từ động vật sang người trước khi nó có khả năng gây bệnh ở người.
“Sau đó, do kết quả của sự thay đổi tiến hóa dần dần trong nhiều năm hoặc có thể nhiều thập kỷ, virus cuối cùng đã có khả năng lây lan từ người sang người và gây ra căn bệnh nghiêm trọng, đe dọa đến tính mạng” – ông nói trong một bài báo đăng trên trang web của Viện.
Vào tháng 12, các bác sĩ ở Vũ Hán bắt đầu nhận thấy sự gia tăng số người mắc bệnh viêm phổi bí ẩn. Các xét nghiệm về cúm và các mầm bệnh khác cho kết quả âm tính. Một chủng không xác định đã được phân lập, và một nhóm từ Viện Virus học Vũ Hán do Shi Zhengli dẫn đầu đã truy tìm nguồn gốc của nó với một loại virus trên dơi được tìm thấy trong một hang động núi gần biên giới Trung Quốc-Myanmar.
Hai loại virus này có chung hơn 96% gen, nhưng virus dơi không thể lây nhiễm sang người. Nó thiếu một protein tăng đột biến để liên kết với các thụ thể trong tế bào người.
Các virus corona có protein tăng đột biến tương tự sau đó đã được phát hiện ở tê tê Malaysia bởi các nhóm riêng biệt từ Quảng Châu và Hồng Kông, khiến một số nhà nghiên cứu tin rằng có sự kết hợp bộ gen đã xảy ra giữa virus dơi và tê tê.
“Nhưng chủng mới, hay SARS-Cov-2, đã có sự đột biến trong các gen được gọi là vị trí phân cắt polybasic chưa từng thấy ở bất kỳ virus corona nào được tìm thấy ở dơi hoặc tê tê” - ông Andersen và các đồng nghiệp cho biết.
Đột biến này, theo các nghiên cứu riêng biệt của các nhà nghiên cứu từ Trung Quốc, Pháp và Mỹ, có thể tạo ra một cấu trúc độc đáo trong protein trong virus để tương tác với furin, một loại enzyme phân bố rộng rãi trong cơ thể người. Sau đó có thể kích hoạt sự hợp nhất của vỏ virus và màng tế bào người khi chúng tiếp xúc với nhau.
Một số virus ở người bao gồm cả HIV và Ebola có cùng vị trí phân cắt giống như furin, khiến chúng dễ lây lan.
| |
| Các bác sĩ ở Vũ Hán bắt đầu nhận thấy sự gia tăng số người mắc bệnh viêm phổi bí ẩn vào tháng 12/2019. |
Có thể là đột biến xảy ra một cách tự nhiên đối với virus trên vật chủ. Ví dụ, Sars (hội chứng hô hấp cấp tính nặng) và Mers (hội chứng hô hấp Trung Đông) được cho là hậu duệ trực tiếp của các loài được tìm thấy trong cầy hương và lạc đà, có độ tương tự di truyền 99%.
Tuy nhiên, theo nhóm nghiên cứu quốc tế, không có bằng chứng trực tiếp nào cho virus corona mới. Vì vậy họ đưa ra một phương án khác.
“Có thể là một tổ tiên của SARS-CoV-2 đã nhảy vào người, có được các đặc điểm bộ gen được mô tả ở trên thông qua sự thích nghi trong quá trình truyền từ người sang người mà không bị phát hiện”, họ nói trong bài báo.
Sau khi có được, những điều chỉnh này sẽ cho phép đại dịch bùng phát và tạo ra một cụm trường hợp đủ lớn để kích hoạt hệ thống giám sát đã phát hiện ra nó.
Họ cũng nói rằng các mô hình máy tính mạnh nhất dựa trên kiến thức hiện tại về virus corona không thể tạo ra cấu trúc protein tăng đột biến kỳ lạ nhưng hiệu quả cao như vậy để liên kết với các tế bào chủ.
“Nghiên cứu đã giảm đáng kể, thậm chí có thể nói là loại trừ khả năng virus có nguồn gốc từ phòng thí nghiệm”, Collins nói – “Trên thực tế, bất kỳ nhà nghiên cứu sinh học nào đang cố gắng thiết kế một loại virus corona đe dọa sức khỏe con người có lẽ sẽ không bao giờ chọn được cấu trúc đặc biệt này cho một loại protein tăng đột biến”. Những phát hiện của các nhà khoa học phương Tây đã lặp lại ý kiến chủ đạo của các nhà nghiên cứu Trung Quốc.
Zhong Nanshan, người tư vấn cho phủ Trung Quốc các chính sách ngăn chặn dịch bệnh, đã nhiều lần nói rằng ngày càng có nhiều bằng chứng khoa học cho thấy nguồn gốc của virus có thể không phải ở Trung Quốc.
“Sự xuất hiện của Covid-19 tại Vũ Hán không có nghĩa là nó bắt nguồn từ Vũ Hán” - ông nói.
Một bác sĩ làm việc trong một bệnh viện công điều trị cho bệnh nhân Covid-19 ở Bắc Kinh cho biết. nhiều trường hợp bùng phát bệnh viêm phổi bí ẩn đã được các chuyên gia y tế ở một số quốc gia báo cáo vào năm ngoái.
Các bác sĩ cho rằng, việc kiểm tra lại hồ sơ và mẫu của những bệnh nhân này có thể tiết lộ thêm manh mối về lịch sử của đại dịch tồi tệ này. Và sẽ có một ngày toàn bộ sự việc sẽ được sáng tỏ.