Sáng 22/7, sau một ngày thẩm vấn phiên phúc thẩm (lần hai) vụ án Bắt người trái pháp luật, Cố ý gây thương tích xảy ra tại Công an xã Vạn Long (huyện Vạn Ninh), Viện KSND tỉnh Khánh Hòa tiếp tục đề nghị Tòa hủy toàn bộ bản án sơ thẩm của TAND huyện Vạn Ninh để điều tra, truy tố, xét xử lại từ giai đoạn sơ thẩm.
Trước đó, Tòa huyện Vạn Ninh tuyên phạt bị cáo Lê Minh Phát (công an viên, SN 1990, ngụ thôn Hải Triều, xã Vạn Long, huyện Vạn Ninh) tổng cộng tám năm sáu tháng tù, bao gồm bảy năm sáu tháng tù về tội Cố ý gây thương tích, một năm tù về tội Bắt người trái pháp luật; Lê Ngọc Tâm (công an viên, SN 1983, ngụ thôn Lộc Thọ, xã Vạn Long, huyện Vạn Ninh) một năm tù treo về tội Bắt người trái pháp luật, Lê Tấn Khỏe (SN 1999, ngụ thôn Hải Triều, xã Vạn Long, huyện Vạn Ninh) ba năm tù về tội Cố ý gây thương tích. Ngoài ra, tòa còn tuyên buộc bị cáo Phát và cha mẹ bị cáo Khỏe phải bồi thường cho gia đình bị hại gần 212 triệu đồng.
Vụ án chấn động dư luận
Hồ sơ vụ án thể hiện, lúc 15h30 ngày 29/12/2013, Khỏe cùng một nhóm thiếu niên đang ngồi uống nước mía tại quán đối diện trụ sở UBND xã Vạn Long thì nhìn thấy em Tu Ngọc Thạch (SN 1999, học sinh lớp 9, Trường THCS Lương Thế Vinh, xã Vạn Thọ, huyện Vạn Ninh) được anh trai chở ngang qua.
Xuất phát từ mâu thuẫn tối hôm trước, Khỏe cầm chai nước khoáng bằng thủy tinh đuổi theo, ném trúng đầu Thạch, làm vỏ chai vỡ, còn Thạch chúi nhào, ngã xuống đường rồi chồm dậy, chạy về quốc lộ 1.
Khỏe tiếp tục đuổi theo, dùng chai nước khoáng ném trúng vào đầu em Thạch làm vỏ chai bị vỡ. Thạch té nhào xuống đường, sau đó đứng dậy tiếp tục bỏ chạy. Khi dừng lại, bạn bè kiểm tra thấy trên đầu Thạch có vết rách sưng nề, xung quanh có dính nhiều mảnh vỡ thủy tinh, bàn tay, cẳng tay bị trầy xước. Sau đó, Thạch được bạn bè chở đi tìm Khỏe, hai bên giải hòa.
Cùng lúc này, nghe tin nhóm Thạch chạy đi tìm đánh Khỏe nên Phát và Tâm đến báo tin cho cha Khỏe, cũng là công an viên xã Vạn Long. Phát và Tâm không báo cáo cho Trưởng công an xã và cũng không được ai phân công đi giải quyết sự việc. Khi nhìn thấy em Thạch đang đứng ở quốc lộ, Tâm điện thoại cho Phát. Phát điện tiếp cho Phó Công an xã Vạn Phước đến phối hợp truy bắt em Thạch.
Thấy hai công an viên đến, em Thạch hoảng sợ bỏ chạy xuống ruộng thì bị Phát đuổi theo, ôm giật ngã xuống ruộng nước. Thạch vùng dậy chạy, bị Phát cầm mũ bảo hiểm ném theo, trúng lưng, làm mũ rơi xuống đường. Phát tiếp tục đuổi theo nhưng không kịp.
Lúc này, Phó công an xã cũng vừa đến nơi, cùng Phát đi tìm Thạch. Cả hai chở nhau chạy ra quốc lộ thì phát hiện em Thạch đang núp trong bụi cây dưới lề đường. Thắng đến nắm tay em Thạch dẫn ra khỏi bụi cây, giao cho Phát rồi bỏ đi.
Phát dùng còng số 8 còng tay em Thạch ra sau lưng. Khi em Thạch chống cự, Phát dùng tay đánh vào mặt Thạch làm em ngã xuống đất, tiếp đó lại đạp lên người em Thạch rồi kéo ra đường, dẫn đi. Trên đường đi, Phát tiếp tục dùng tay đánh nhiều cái vào hai bên mang tai và mặt em Thạch.
Lúc này, Lê Ngọc Tâm đi xe máy đến chở em Thạch và Phát về trụ sở UBND xã Vạn Long. Tại phòng làm việc Công an xã Vạn Long, Phát tiếp tục dùng tay đánh em Thạch.
Sau đó, Công an xã Vạn Long cho gia đình bảo lãnh về nhà. Về đến nhà, em Thạch ói mửa, đến sáng hôm sau được gia đình đưa đi cấp cứu và tử vong tại bệnh viện.
Trung tâm Pháp y Khánh Hòa kết luận em Thạch tử vong do chấn thương sọ não, hoàn toàn phù hợp tác nhân là vật tày tác động tương hỗ vào vùng đầu.
Một bị cáo kêu oan
Tại phiên tòa vừa diễn ra, trong phần làm thủ tục, chủ tọa phiên tòa cho biết sau phiên sơ thẩm, gia đình bị cáo Lê Minh Phát đã bồi thường đủ phần trách nhiệm dân sự hơn 105 đối với gia đình nạn nhân. Gia đình người bị hại có đơn đề nghị tòa phúc thẩm giảm án cho Phát, tuy nhiên đến gần ngày xử phúc thẩm lại xin rút đơn. Cha bị hại giải thích: “Vì thấy án phạt đối với Phát còn nhẹ quá!”.
Cũng theo chủ tọa phiên tòa, trước đây Phát có đơn kháng cáo bản án sơ thẩm, xin giảm nhẹ hình phạt, nhưng đến gần ngày xử lại xin rút kháng cáo. Gia đình người bị hại cũng không có đơn kháng cáo. Do đó, sau ba phiên tòa xét xử vụ án, tại phiên tòa thứ tư này, HĐXX xác định hai cựu công an viên xã Vạn Long là Lê Minh Phát và Lê Ngọc Tâm tham gia tố tụng với tư cách người liên quan và là nhân chứng. HĐXX sẽ không xem xét lại án phạt đối với Phát, Tâm mà tòa sơ thẩm đã tuyên.
Toàn bộ hơn 20 người làm chứng của vụ án đều vắng mặt tại phiên tòa phúc thẩm này. Tuy nhiên, cả HĐXX và đại diện VKSND tỉnh Khánh Hòa tại phiên tòa đều cho rằng lời khai của những người làm chứng đều đã có trong hồ sơ nên không ảnh hưởng đến việc xét xử phúc thẩm.
Bị cáo duy nhất có đơn kháng cáo kêu oan trong vụ án này là Lê Tấn Khỏe. Đại diện gia đình nạn nhân cho biết đến nay gia đình bị cáo Khỏe vẫn không chấp nhận bồi thường phần trách nhiệm dân sự hơn 105 triệu đồng, với lý do cho rằng con mình không phạm tội.
Theo cáo trạng truy tố, trong vụ án này, Khỏe đã thực hiện hành vi trái pháp luật. Khoảng 15h30 ngày 29/12/2013, tại khu vực trước UBND xã Vạn Long, Khỏe đã dùng vỏ chai thủy tinh nước khoáng ném trúng đầu em Thạch.
Theo lời khai và mô tả của bị cáo, các nhân chứng thì vị trí chai trúng phía sau đầu (vùng chẩm – ngang tai), tại vị trí này nạn nhân có vết rách da, sưng nề. Ngoài việc ném vỏ chai trúng sau đầu em Thạch, bị cáo Khỏe không còn hành vi nào khác tác động vào thân thể em Thạch.
Trong vụ án này, cấp sơ thẩm truy tố, xét xử bị cáo Khỏe về tội “Cố ý gây thương tích”, yếu tố định khung là hậu quả chết người. Tuy nhiên cấp sơ thẩm chỉ mới chứng minh được hành vi khách quan của Khỏe là dùng vỏ chai thủy tinh ném trúng đầu em Thạch, chứ chưa chứng minh một cách có căn cứ pháp lý và khoa học hậu quả thương tích do Khỏe gây ra là nguyên nhân dẫn đến cái chết của em Thạch. Do đó, chưa đủ căn cứ tuyên xử Khỏe về tội “Cố ý gây thương tích”. Những vấn đề nêu trên, cấp phúc thẩm không thể bổ sung được.
Cũng tại phiên tòa phúc thẩm, giám định viên giải thích và xác nhận: Trong khi giải phẫu tử thi, tại vị trí phía sau đầu em Thạch (nơi vỏ chai thủy tinh do bị cáo Khỏe ném trúng) không phát hiện có tổn thương vùng chẩm, không thấy tụ máu tiểu não.
Các tổn thương là nguyên nhân gây chấn thương sọ não dẫn đến cái chết của em Thạch được liệt kê trong biên bản khám nghiệm tử thi và Bản kết luận giám định y pháp tử thi không có tổn thương nào do tác động ở vị trí phía sau vùng đầu của em Thạch gây nên.
Giám định viên đã xác nhận tổn thương của Thạch chỉ có thể do tác nhân là vật sắc nhọn gây nên (trong khi cái vỏ chai là vật tày). Vậy hậu quả của Khỏe gây ra cụ thể là gì? Có mối quan hệ như thế nào đến nguyên nhân tử vong của em Thạch? Vấn đề này cấp sơ thẩm cũng chưa chứng minh được.
Những vấn đề chưa được làm rõ
Về nguyên nhân chủ yếu, nguyên nhân trực tiếp dẫn đến cái chết của em Thạch là gì, các cơ quan tiến hành tố tụng cấp sơ thẩm cũng chưa xác định rõ. Theo kết luận giám định, nguyên nhân dẫn đến tử vong của nạn nhân Thạch:
Chấn thương sọ não hoàn toàn phù hợp tác nhân là vật tày tác động tương hỗ vào vùng đầu. Tại phiên tòa sơ thẩm, vị giám định viên giải thích thêm: Nguyên nhân tử vong của em Thạch là chấn thương sọ não là hệ quả của tất cả các vết thương tổng hợp lại gây ra cái chết.
Tuy nhiên, cần xác định vụ án này không có yếu tố “đồng phạm”. Các bị cáo thực hiện hành vi trái pháp luật một cách độc lập, không có mối liên hệ với nhau, hành vi thực hiện ở những thời điểm khác nhau. Các bị cáo không phải cùng chịu trách nhiệm hình sự về hậu quả cuối cùng xảy ra. Do đó cần phải cá thể hóa trách nhiệm của mỗi bị cáo đối với hành vi và hậu quả do chính hành vi trái pháp luật do bị cáo đó gây ra.
Mặt khác, theo khai nhận của bị cáo Phát, bản thân bị cáo là võ sĩ quyền Anh. Bị cáo từng đoạt huy chương vàng giải vô địch quyền Anh và nhận thức được lực tác động của những cú đánh vào người khác của võ sĩ mạnh hơn người bình thường, nhất là trong lúc bực tức.
Tuy vậy, chỉ vì bực tức sự phản ứng của em Thạch khi bị bị cáo đuổi bắt, bị cáo dùng còng số 8 còng ngược tay em Thạch ở độ tuổi 14 ra sau lưng và đánh em Thạch từ khi phát hiện được trong bụi cây, đánh ở bãi đất trống, đánh trên đường đưa về trụ sở UBND xã và đánh ngay tại trụ sở làm việc. Hậu quả là em Thạch chết.
Cấp sơ thẩm chưa làm rõ mặt chủ quan của tội phạm có ý thức tước đoạt tính mạng của người khác hay không, nhưng với hành vi mang tính côn đồ, bị cáo đã đánh mạnh nhiều cái vào những vị trí xung yếu mà bị cáo nhận thức được có thể nguy hiểm đến tính mạng trong lúc em Thạch đã bị khống chế, bất chấp hậu quả xảy ra như thế nào.
Do đó, hành vi phạm tội của bị cáo có dấu hiệu của tội “Giết người”, cần phải điều tra làm rõ, để bảo đảm việc xử lý vụ án khách quan, phù hợp với tính chất, mức độ, hậu quả của hành vi phạm tội của bị cáo Phát.
Về tội Bắt người trái pháp luật, bị cáo Phát và Tâm là công an viên của xã Vạn Long, tuy không phải là ngày trực và không được người có thẩm quyền phân công nhưng đã có hành vi bắt người trái pháp luật. Cấp sơ thẩm đã truy tố và xét xử bị cáo Phát và Tâm về tội “Bắt người trái pháp luật”.
Tuy nhiên, tại hồ sơ thể hiện sau khi bị cáo Tâm và Phát bắt được em Thạch thì hai bị cáo này chở em Thạch về trụ sở UBND xã Vạn Long. Tại đây các bị cáo cũng như nhân chứng khai bị cáo Tâm và Phát đã giữ em Thạch ở tại phòng làm việc của Công an xã, em Thạch gục mặt xuống bàn thì bị cáo Phát tiếp tục đánh và yêu cầu gia đình đến trụ sở xã viết đơn bảo lãnh thì mới cho về.
Như vậy, ngoài hành vi bắt em Thạch dẫn giải về trụ sở xã của hai bị cáo, cấp sơ thẩm chưa khởi tố điều tra về hành vi “giữ” người trái pháp luật.
Cũng tại phiên tòa phúc thẩm, bị cáo Phát thừa nhận đã “lợi dụng chức vụ quyền hạn” khi bắt em Thạch và dùng còng số 8 để còng tay em Thạch. Theo lời khai nhân chứng, Phát có xưng Phát là Công an, Thạch là tội phạm giết người đang bị truy nã và dùng còng số 8 còng tay em Thạch dẫn đi.
Như vậy, hành vi của Phát, Tâm có dấu hiệu cấu thành tội “Bắt, giữ người trái pháp luật”, định khung lợi dụng chức vụ, quyền hạn. Nhưng cấp sơ thẩm mới truy tố, xét xử các bị cáo tội “Bắt người trái pháp luật”, thể hiện việc điều tra xử lý ở cấp sơ thẩm chưa đầy đủ, còn bỏ lọt hành vi phạm tội.
Từ các phân tích trên, Viện kiểm sát thấy rằng việc điều tra xử lý vụ án ở cấp sơ thẩm không đầy đủ, thiếu căn cứ, mà cấp phúc thẩm không thể bổ sung được. Do đó, đã đề nghị Tòa hủy bản án sơ thẩm ngày 23/3/2016 của TAND huyện Vạn Ninh để điều tra, truy tố, xét xử lại từ giai đoạn sơ thẩm./.