Tháng 11/2014 TAND huyện Nhơn Trạch xử sơ thẩm lại vụ án đã bác yêu cầu khởi kiện của bà Mỹ. Sau đó bà Mỹ kháng cáo lên cấp phúc thẩm, dự kiến phiên phúc thẩm sẽ được mở vào ngày 15/9 tới.
23 năm tranh chấp
Tháng 1/1991, ông Nguyễn Thanh Quang, cán bộ địa chính xã Vĩnh Thanh chuyển nhượng cho vợ chồng ông bà Nguyễn Xuân Phong, Trần Thị Lan 2 ha đất. Năm sau bà Lê Thị Mỹ lên tiếng cho rằng 2 ha này bà nhờ ông Quang mua từ năm 1989 và nhờ ông Quang thuê cày đất và trồng tràm giống. Ông Quang cho biết, mặc dù thỏa thuận như vậy nhưng vì bà Mỹ không thanh toán đủ tiền, không quan tâm đến việc đó nữa nên ông nhượng lại cho vợ chồng ông Phong.
Tranh chấp xảy ra, ngày 19/5/1992 VKSND huyện Long Thành mời các bên đến giải quyết. Ông Quang đồng ý trả cho bà Mỹ số tiền mua đất, tiền cày cấy, cây giống là 5,7 chỉ vàng 24K. 10 năm sau, ông Quang vẫn chưa thanh toán được 5,7 chỉ vàng, bị bà Mỹ tố cáo nên Công an đã khởi tố bị can và bắt tạm giam ông Quang; nhưng sau đó xác định là tranh chấp dân sự nên ông Quang được đình chỉ điều tra.
Bà Mỹ quay sang kiện đòi vợ chồng ông Phong trả tiền bằng trị giá 2ha đất, mặc dù năm 1997 vợ chồng ông Phong đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Bản án Dân sự phúc thẩm số 152/DSPT ngày 28/11/2002 của TAND tỉnh Đồng Nai buộc vợ chồng ông Phong thanh toán giá trị 2ha đất cho bà Mỹ là 900.000.000 đồng. Số tiền này trong quá trình thúc đẩy thi hành án còn tăng lên vì được tính lãi.
Không đồng tình với phán quyết của Tòa án, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai đã nhiều lần có văn bản kiến nghị Chánh án TANDTC và Viện trưởng VKSNDTC kháng nghị bản án. Ủy ban Tư pháp Quốc hội cũng liên tục quan tâm đến vụ án này.
Sau tròn 10 năm, đến ngày 11/10/2012 Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình đã kháng nghị tái thẩm và Quyết định tái thẩm của TANDTC đã hủy Bản án phúc thẩm số 152/DSPT ngày 28/11/2002 của TAND tỉnh Đồng Nai và Bản án sơ thẩm số 58/DSST của TAND huyện Nhơn Trạch.
Ngày 11/7/2014 TAND huyện Nhơn Trạch đưa vụ án ra xử sơ thẩm lại theo Quyết định tái thẩm của TANDTC, đã bác yêu cầu khởi kiện của bà Mỹ đối với ông bà Phong, Lan. Sự thật vụ án đã sáng tỏ nhưng bà Mỹ vẫn kháng cáo bản án sơ thẩm trên, đề nghị TAND tỉnh Đồng Nai xét lại vụ án theo thủ tục phúc thẩm.
| |
| Ông Đỗ Văn Chinh |
Vụ án đã quá rõ ràng
Trước phiên tòa phúc thẩm dự kiến được mở vào ngày 15/9 tới, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với ông Đỗ Văn Chỉnh, nguyên Thẩm phán – Trưởng ban Thanh tra TANDTC.
- Là chuyên gia lâu năm của TANDTC và rất quan tâm đến vụ kỳ án này, ông có nhận định gì về phiên tòa sắp tới?
Thực tế cho thấy nội dung vụ án và các căn cứ pháp luật đều quá rõ ràng nên tôi nghĩ phiên tòa phúc thẩm không có gì phức tạp. Bản án sơ thẩm cũng đã làm rõ và đúng tinh thần trong bản kháng nghị của Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình.
- Ông có thể nói rõ hơn?
Bản án sơ thẩm của TAND huyện Nhơn Trạch đã nhận định: Thỏa thuận giữa bà Mỹ và ông Quang về việc trả nợ là hoàn toàn tự nguyện, đúng pháp luật, không trái đạo đức xã hội và đã được VKSND huyện Long Thành giải quyết bằng văn bản để làm căn cứ pháp luật cho các bên thực hiện, phù hợp với quy định của pháp luật thời điểm đó. Ông Phong nhận sang nhượng 2 ha đất từ ông Quang, đã trực tiếp quản lý, sử dụng ổn định và đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ của người sử dụng đất. Ngày 19/4/1997 UBND huyện Nhơn Trạch cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho bà Trần Thị Lan đứng tên là đúng pháp luật… Việc ông Quang chưa thực hiện nghĩa vụ trả nợ thì bà Mỹ có quyền khởi kiện ông Quang theo quy định của pháp luật. Tôi cho rằng phiên sơ thẩm của Tòa án huyện Nhơn Trạch bác yêu cầu khởi kiện của bà Mỹ là khách quan và đúng pháp luật.
- Vậy quyền lợi của bà Mỹ sẽ được giải quyết như thế nào, thưa ông?
Chỗ này có hai vấn đề cần lưu ý. Thứ nhất, việc mua bán 2ha đất thuộc xã Vĩnh Thanh giữa bà Mỹ và ông Quang năm 1989 là vi phạm Luật Đất đai 1987 vì Điều 5 của Luật này nghiêm cấm mua bán đất. Có nghĩa là Nhà nước không công nhận việc ông Quang mua cho bà Mỹ 2ha đất đó. Vì vậy, bà Mỹ không hề có 2ha đất để tranh chấp với vợ chồng ông Phong, bà Lan. Thứ hai, việc ông Quang chưa trả số vàng mà VKSND huyện Long Thành đã giải quyết vào ngày 19/5/1992 thì bà Mỹ có quyền yêu cầu ông Quang trả nợ. Nếu ông Quang không trả thì bà Mỹ có quyền khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết. Tuy nhiên, đến nay qua báo chí chúng tôi biết ông Quang đã có đơn gửi đến Tòa án cho biết sẵn sàng trả nợ cho bà Mỹ. Vì lâu này bà Mỹ kiện vợ chồng ông Phong, nên ông Quang chưa thanh toán được. Do đó, quyền lợi chính đáng của bà Mỹ vẫn được bảo vệ, nhưng phải đúng pháp luật.
- Vậy ông tin tưởng phiên tòa tới đây không có gì đột biến?
Vụ án đã được Chánh án TANDTC kháng nghị hủy bản án sơ thẩm và phúc thẩm để giải quyết lại, bản án sơ thẩm cũng đã rõ ràng nên tôi tin rằng Tòa án tỉnh Đồng Nai đã có bài học về bản án trước đây bị hủy bỏ nên không thể xét xử, ra bản án trái pháp luật.
Với diễn biến vụ án và nhận định của ông Đỗ Văn Chỉnh, hy vọng phiên phúc thẩm sẽ tuyên một bản án đúng quy định của pháp luật nhằm chấm dứt vụ kiện kéo dài.