Vụ án khởi đầu minh oan cho hàng trăm tử tù

(PLO) - Khi nhận lời mời của gia đình Hedda Nussbaum bảo vệ cho con gái, vị luật sư trẻ 38 tuổi có vẻ ngoài từng bị coi là “hỗn xược”không hề nghĩ rằng đó là khởi đầu để sau đó tên tuổi mình được ghi vào lịch sử tư pháp Mỹ với tư cách người sáng lập dự án minh oan cho hàng trăm tử tù. 
Vụ án khởi đầu minh oan cho hàng trăm tử tù
Vụ án đau lòng
Barry Scheck tiếp cận với Hedda sau khi vị luật sư được Tòa chỉ định hỗ trợ  Hedda Nussbaum đã bỏ cuộc chỉ sau một ngày nhận nhiệm vụ. Thân chủ mới của Scheck bị bắt cùng với chồng với cáo buộc hành hạ và giết hại dã man đứa con gái nuôi 6 tuổi Lisa Steinberg.
Mờ sáng 2/11/1987, cảnh sát và nhân viên cứu hộ tới gõ cửa gia đình Joel Steinberg – Hedda Nussbaum ở New York sau khi nhận được cuộc điện thoại báo rằng đứa con gái của họ “khó thở”. 
Chờ  lúc lâu mới có một phụ nữ lớn tuổi ra mở cửa. Trong bóng tối lờ mờ viên cảnh sát thấy mặt của bà ta bị trầy xước, bầm tím và sưng vù. Một người đàn ông từ phòng trong bước ra, bế theo đứa trẻ. Ông ta nói con gái họ bị ói mửa suốt đêm, có lẽ do ăn phải thứ gì đó và bây giờ thì cô bé không thở được nữa. 
Khi nhân viên y tế khám người đứa trẻ, viên cảnh sát nhận thấy những vết thương sưng tấy đỏ và phồng lên ở ngực, bụng và sau lưng nó, chân thì đã thâm tím, người dơ dáy tựa hồ như đã lâu lắm không được tắm rửa.
 Bước sang phòng bên, viên cảnh sát thấy một đứa trẻ khác bị cột vào mấy thanh chắn của chiếc cũi gỗ bằng một sợi dây choàng qua thắt lưng. Quần áo nó ướt sũng nước tiểu và dính phân. 
Nhìn quanh, viên cảnh sát nhìn thấy người đàn bà ra mở cửa cho ông vài phút trước đó đang nấp sau cánh cửa, hai tay xoắn vào nhau đầy lo sợ. Mặt bà ta có những vết rách ở môi, mắt và mũi. 
Đứa trẻ - Elizabeth Steinberg, hay thường gọi là bé Lisa - cùng với người phụ nữ được đưa tới bệnh viện. Các bác sĩ xác định cô bé đã “chết não” và lâm vào tình trạng hôn mê không thể thoát ra khỏi. Bác sĩ cũng khẳng định người phụ nữ bị gãy vài chiếc xương sườn, xương hàm bị nứt, mũi bị dập và hai chân bị lở loét nặng. 
Tuy nhiên, người phụ nữ khai rằng tất cả các vết thương là do bà ta bị té. Trong khi đó, người đàn ông tự xưng là cha đứa bé loay hoay giải thích một cách rối rắm và đầy mâu thuẫn về tình trạng của con gái. 
Cuộc điều tra cho thấy người đàn ông và đàn bà trên tự xưng là cha mẹ của Lisa đã nuôi cô bé bất hợp pháp. Cha mẹ ruột của Lisa vốn là một cặp sinh viên 19-20 tuổi. Mẹ của Lisa không muốn nạo thai nên nhờ một bác sĩ tìm người nuôi con thay cô. Vị bác sĩ này giới thiệu người mẹ trẻ gặp luật sư Joel Steinberg – người đã từng thu xếp vài vụ cho con nuôi. 
Cuộc đời quanh co
Joel Steinberg sinh năm 1941, sau khi nhận bằng tốt nghiệp khoa Chính trị học của Đại học Fordham năm 1962, ông ta vào học Trường Luật thuộc Đại học New York nhưng năm 1964 thì bỏ ngang để đăng lính. 
Giải ngũ năm 1968, Joel Steinberg quay về trường cũ học và tốt nghiệp năm 1970. Nhờ vào điều khoản ưu đãi cho các cựu binh nên Joel Steinberg được nhận vào đoàn luật sư mà không phải học và thi sát hạch theo chương trình đặc biệt dành cho những người muốn thành luật sư. 
Bạn học của Joel Steinberg cho biết kết quả học hành của ông ta không cao, không chan hòa, thậm chí đôi lúc còn thù địch với người xung quanh. Một số nói từ thời sinh viên ông ta đã có những lời lẽ thô bạo với phụ nữ. Vào đầu những năm 1970,  Steinberg thường nhận các vụ án ma túy và theo lời kể của một số bị cáo, ông ta cũng nghiện mà thường yêu cầu thân chủ của mình cung cấp “hàng”. 
Steinberg hứa hẹn với mẹ ruột của Lisa rằng sẽ thu xếp để con gái cô được một gia đình tử tế nuôi nấng. Ông ta yêu cầu mẹ của Lisa ký một số giấy tờ và đó cũng là ngày cô gái trẻ này nhìn thấy con gái mình lần cuối. Tuy nhiên, Joel Steinberg không hề trao Lisa cho ai nuôi mà giữ lại trong nhà và cũng không làm bất kỳ thủ tục nào để chính thức nhận cô bé là con . Lisa lớn lên thành một cô bé xinh xắn, ngoan ngoãn và chỉ biết bố mẹ là Joel và Hedda.
Hedda Nussbaum vốn là một giáo viên và từ năm 1974 trở thành biên tập viên của nhà xuất bản Random House đầy danh giá. Nussbaum được lãnh đạo và đồng nghiệp đánh giá là người làm việc tốt, có kinh nghiệm làm việc với trẻ em, nhậy cảm, hòa nhã và nhận được thiện cảm của các nhà văn. Bản thân Nussbaum đã xuất bản 2 cuốn truyện trẻ em.  
Hedda Nussbaum khi xảy ra vụ án
Hedda Nussbaum khi xảy ra vụ án 
Bi kịch đến với Nussbaum vào năm 1977, khi cô gặp và yêu Joel Steinberg. Ngay sau khi họ chung sống với nhau, Steinberg đã hành hạ cô. Nussbaum cho rằng chuyện vợ chồng chỉ nên “đóng cửa bảo nhau”, vả lại cô cũng hy vọng với thời gian hắn sẽ nghĩ lại. Tuy nhiên, sau này Nussbaum hối tiếc là cô đã chọn cách im lặng chung sống với thói xấu của hắn.
Nạn nhân hay bị cáo?
Theo lời khai của Hedda, tối 1/11/1987 Joel Steinberg chuẩn bị đi ăn tối cùng bạn. Lisa hỏi mẹ : “Mình có đi với bố hay không”, thì Hedda đáp: “Con tự đi mà hỏi bố ấy”. 
Lisa vào phòng ngủ của Steinberg nơi hắn đang thay đồ, Hedda vào phòng tắm. lát sau Hedda thấy Steinberg cắp nách Lisa đã bất tỉnh bước vào phòng tắm. Trong lúc Hedda cố làm cho con bé tỉnh thì Joel Steinberg bỏ đi ăn tối cùng với bạn bè, bỏ mặc đứa trẻ với những vết thương nằm trên sàn nhà tắm lạnh lẽo. 
Hedda ở nhà một mình với hai đứa con nhỏ chờ Steinberg về. Khi bị chất vấn tại sao không tự cứu chữa, gọi điện thoại cho người thân, hàng xóm, bạn bè hay cấp cứu, người phụ nữ này đáp: “Joel nói anh ấy sẽ lo cho con bé. Khi quay về, anh ấy sẽ làm cho con bé tỉnh lại”. 
Khi Joel quay trở về hắn cùng với Hedda hút cocain cho tới sáng. Khoảng 6h30 sáng, khi thấy Lisa gần như không thở được nữa hắn kêu Hedda gọi cấp cứu. 
Là người nhanh nhạy, Barry Scheck hiểu ngay chiến thuật của mình trong tương lai trước đoàn bồi thẩm. Ngay lần trả lời phỏng vấn đầu tiên của báo chí với tư cách là luật sư của Nussbaum, Scheck tuyên bố thân chủ của mình là nạn nhân chứ không phải bị cáo và rằng Nussbaum sẽ hợp tác với cảnh sát. 
Đường lối bào chữa của Scheck cho rằng Hedda Nussbaum bị tê liệt tinh thần và trở thành nô lệ mù quáng sau nhiều năm bị Joel Steinberg hành hạn thể xác. Nếu không như vậy, làm sao giải thích được việc một người mẹ bỏ mặc đứa con 6 tuổi của mình bị đánh đập hành hạ nằm bất tỉnh trên sàn nhà tắm suốt cả đêm dài 12 tiếng đồng hồ mà không có bất kỳ hành động nào để cứu con mình?.
Joel Steinberg
Joel Steinberg 
Mặc dù không thể xác định chính xác Steinberg bắt đầu hành hạ Lisa từ khi nào nhưng luật sư Scheck tìm được nhân chứng cùng làm việc với Hedda cho biết năm 1983 họ đã gọi điện cho cảnh sát thông báo những nghi ngờ rằng Lisa bị hành hạ. 
Tháng 11/1987 Joel Steinberg bị truy tố tội giết người và đe dọa nguy hiểm cho trẻ em, hắn bị giam giữ, không được tại ngoại. Hedda cùng bị bắt với chồng ngay sáng hôm sau nhưng nhờ nỗ lực của luật sư Scheck cô đã được trả tự do sau đó. 
Phiên tòa xét xử được mở ra hôm 25/10/1988. Luật sư Ira London, người bảo vệ cho Joel Steinberg cho rằng  Hedda Nussbaum tòng phạm với chồng và cô ta là kẻ bạo dâm. Tuy nhiên, ngay hôm sau, công tố viên Robert Morgenthau đã công bố quyết định không truy tố Hedda. Quyết định này mở đường cho việc Hedda trở thành nhân chứng chính chống lại Joel Steinberg. Dù bị những phản ứng trái chiều nhưng quyết định này là thắng lợi của luật sư Barry Scheck. 
Tại phiên tòa, Hedda đứng trên bục nhân chứng trong nhiều ngày kể lại ít nhất 31 lần Joel Steinberg hành hạ cô. Hedda thú nhận rằng trong suốt 7 năm lấy chồng, cô đã nghiện cocain. Cô tố cáo Steinberg có những hành vi sàm sỡ với con gái nuôi từ khi đứa trẻ mới hai tuổi rưỡi. Tuy nhiên Hedda nói cô không thể chia tay hắn : “Tôi sẽ tự giết mình nếu rời bỏ hắn”. Vì lý do đó, các chuyên gia giám định cho rằng Hedda cần phải được chữa trị tâm thần, Về phần Joel Steinberg, hắn bị kết án 16 năm tù. 

Đọc thêm