Chính phủ cũng quan tâm đặc biệt, bằng chứng là Văn phòng Chính phủ ngày 17/10 đã có thông báo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trước nghi vấn một số hồ thủy điện xả lũ tại miền Trung trong đợt mưa lũ vừa qua.
Theo đó, lãnh đạo Chính phủ yêu cầu các Bộ hữu trách tổ chức thanh tra, kiểm tra công tác vận hành xả lũ các nhà máy thủy điện, trong đó có NMTĐ Hố Hô. Thủ tướng nhấn mạnh đợt thanh tra cần làm rõ trách nhiệm các tổ chức, cá nhân liên quan cũng như xác định cụ thể trách nhiệm đền bù thiệt hại, báo cáo Thủ tướng trước ngày 25/10/2016.
Hoan hô Thủ tướng đã quyết đáp kịp thời.
Hiện nay báo chí đã công bố thông tin trước khi NMTĐ Hố Hô đi vào hoạt động, Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam từng gửi công văn tới lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh, huyện Hương Khê và Sở NN&PTNT tỉnh này cảnh báo về mức độ an toàn đập và công tác phối hợp vận hành, xả lũ của nhà máy này. “Nếu xả đúng quy trình mà hại cho hạ du thì không thể nói là đúng được. Bởi nếu thực sự báo trước 2 ngày thì người dân có thể tránh kịp, chính quyền địa phương sẽ có trách nhiệm di dời dân đến nơi an toàn”, một chuyên gia đầu ngành thủy lực lên tiếng. Đáng tiếc lãnh đạo NMTĐ Hố Hô chỉ thông báo bằng một cú phone (!)
GS. Trần Viết Ổn, một chuyên gia về thủy lực trao đổi với PLVN: “Xem quá trình xả của NMTĐ Hố Hô thì thấy rõ lãnh đạo ở đây không hiểu biết về quy trình vận hành hồ. Trong trường hợp này lẽ ra khi ở hạ du mưa to lũ lớn thì không được xả, vì hồ chưa đầy, thế mà họ lại xả làm cho lũ chồng lũ. Có thể nói đây là hiện tượng thần hồn nát thần tính. Nỗi ám ảnh trận lũ năm 2010 đã làm cho họ sợ hãi nước tràn đỉnh đập, nên đã cố sống cố chết xả xuống hạ du bằng được làm cho nhân dân trở tay không kịp”.
Câu chuyện chắc “hồi sau” sẽ rõ. Tuy nhiên, qua việc NMTĐ Hố Hô xả lũ “đúng quy trình” gây bức xúc còn đặt ra vấn đề về thiết kế và quy hoạch thủy điện. Được biết hồ Hố Hô có diện tích khoảng 300km2, dung tích khoảng 38 triệu m3 nước, không có thiết kế “bụng” hồ làm nhiệm vụ phòng lũ cho hạ du. Tất cả các thủy điện nhỏ và vừa ở Việt Nam đều không có thiết kế phòng lũ cho hạ du, nếu có chỉ là phần nhỏ tham gia vào chống lũ, phòng lũ. Bởi thiết kế phòng lũ cho hạ du không hề đơn giản.
NMTĐ Hố Hô là công trình thuộc sở hữu của tư nhân, liệu có phải vì lợi nhuận mà bất chấp?. Phải kiểm tra ngay, nếu cảm thấy không an toàn, không đủ năng lực phòng lũ cho hạ du cần dừng hoạt động để khắc phục ngay. Đây là câu chuyện của lương tâm, chứ không còn là “quy trình”.
