Chấn chỉnh biểu hiện chạy theo thành tích
Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đánh giá, sau gần 10 năm triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (Chương trình), bộ mặt nông thôn đã ngày càng khang trang, xanh, sạch, đẹp. Nhiều hạ tầng thiết yếu về giao thông, thủy lợi, văn hóa, y tế, giáo dục… được quan tâm đầu tư, nâng cấp, xây dựng mới.
Đời sống kinh tế nông thôn, nông dân phát triển. Cấu trúc lại cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động tạo động lực không chỉ phát triển tại chỗ mà còn thúc đẩy các địa phương khác, vùng, ngành khác. Hệ thống chính trị ở cơ sở được củng cố, ngày càng vững mạnh, đây là nhân tố quyết định để thực hiện thành công việc xây dựng nông thôn mới (NTM).
Phó Thủ tướng khẳng định, “xây dựng NTM đã thực sự là luồng gió mới, trở thành phong trào mạnh mẽ, rộng khắp trong cả nước, được hệ thống chính trị và đông đảo nhân dân nhiệt tình hưởng ứng, tích cực tham gia. Với sự nỗ lực vượt bậc của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là sự đồng thuận, hưởng ứng, đóng góp tài sản, công sức của người dân, chúng ta đã hoàn thành các mục tiêu 5 năm (2016-2020) của Chương trình sớm hơn 2 năm so với kế hoạch được Đảng, Quốc hội và Chính phủ giao.
Bên cạnh những thành tựu trên, Phó Thủ tướng cũng chỉ ra một số hạn chế trong việc xây dựng NTM trong thời gian qua. Đó là phong trào xây dựng NTM tuy được triển khai rộng khắp, nhưng kết quả xây dựng, phát triển của một số vùng, địa phương còn kém so với mặt bằng chung. Bởi vậy, Phó Thủ tướng đề nghị xây dựng NTM phải đặt trong mối liên kết, gắn chặt với quá trình đô thị hóa, công nghiệp hóa, hiện đại hóa…, những vấn đề này không thể tách rời.
Theo Phó Thủ tướng, phát triển đô thị có vai trò hỗ trợ nông thôn; đô thị, công nghiệp, dịch vụ phát triển giúp tạo nhiều việc làm, chuyển đổi cơ cấu lao động, giảm lao động nông thôn, giảm nông dân thì sẽ tăng diện tích đất canh tác trên đầu người. Từ đó, người dân sẽ có cơ sở để phát triển sản xuất. Đồng thời, phát triển công nghiệp sẽ giúp tăng nhanh nguồn thu, từ đó có điều kiện để đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn.
Ở chiều ngược lại, phát triển nông nghiệp, các vùng sản xuất sẽ hỗ trợ cho phát triển công nghiệp, dịch vụ và lao động khu vực đô thị. Tuy nhiên, trên thực tế, việc kết nối trong phát triển này chưa có hệ thống, chưa có chính sách cụ thể, nhiều nơi chỉ mang tính tự phát. Bên cạnh đó, sự phân hóa giàu nghèo ở nông thôn còn cao.
Đầu tư xã hội cho nông nghiệp hiệu quả không cao bằng các ngành khác, nên vốn đầu tư vào nông nghiệp còn nhỏ. Liên kết người nông dân với doanh nghiệp, hợp tác xã còn hạn chế. Quá trình xây dựng NTM chưa gắn kết với cơ cấu lại với nền kinh tế nông thôn, xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất.
Phó Thủ tướng cũng chỉ ra thực trạng một số địa phương khi xây dựng NTM còn phải nợ tiêu chí, do đó cần kịp thời phát hiện các biểu hiện chạy theo thành tích, làm méo mó quá trình xây dựng NTM.
Cần có tiêu chí “cứng”, tiêu chí “mềm”
Nhấn mạnh năm 2020 là năm then chốt thực hiện Chương trình, để hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ còn lại của giai đoạn 2016-2020 theo hướng nâng cao chất lượng, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đề nghị các bộ, ngành Trung ương, các thành viên Ban chỉ đạo tập trung hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ.
Đặc biệt, phải kịp thời phát hiện và chấn chỉnh các biểu hiện chạy theo thành tích, huy động quá sức dân, tự thỏa mãn với thành tích đã đạt được để không làm ảnh hưởng chung đến kết quả thực hiện của cả nước.
Trên cơ sở đó, Phó Thủ tướng yêu cầu không để phát triển NTM là hình thức, chỉ chú tâm các tiêu chí về điện, đường, trường, trạm... mà phải lấy phát triển kinh tế, thay đổi bộ mặt, đời sống nông thôn làm trung tâm. Trong đó phát huy vai trò động lực của hợp tác xã, doanh nghiệp về vốn đầu tư, phát triển lực lượng lao động, sản xuất và thị trường tiêu thụ.
Việc xây dựng NTM là quá trình liên tục, lâu dài. Trong đó, cần xây dựng các tiêu chí phù hợp với điều kiện thực tiễn, nguồn lực của địa phương, từng vùng, từng khu vực về địa hình, lịch sử, văn hóa, đặc biệt là trình độ phát triển kinh tế. Bộ tiêu chí cần có các tiêu chí “cứng”, tiêu chí “mềm” để dễ triển khai thực hiện.
Phó Thủ tướng giao Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương và cơ quan liên quan tiếp tục rà soát, hoàn thiện, đảm bảo sự thống nhất trước khi trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt Đề án phát triển hệ thống trung tâm cung ứng nông sản hiện đại giai đoạn 2020-2025.
Ngoài ra, Bộ NN&PTNT tiếp thu ý kiến các Bộ, cơ quan liên quan, tiếp tục nghiên cứu, rà soát, hoàn thiện bộ tiêu chí, đảm bảo tính khả thi; sớm hoàn thiện các thủ tục để trình Quốc hội phê duyệt quyết định chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025 để có nguồn lực thực hiện bộ tiêu chí. Đồng thời phải xây dựng báo cáo khả thi để có thể trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt ngay sau khi Quốc hội chấp thuận chủ trương đầu tư Chương trình.
