Luật phòng chống tác hại của thuốc lá có hiệu lực thi hành đã hơn 4 năm, nhưng đến nay tình trạng hút thuốc lá tại những địa điểm cấm vẫn diễn ra ngang nhiên và phổ biến. Trong khi đó, chỉ có vài chục người vi phạm bị xử phạt.
Trước tình trạng này, Bộ Y tế đang nghiên cứu cơ chế “phạt nguội” nhằm góp phần nâng cao hiệu lực quản lý của Nhà nước.
Cả nước hiện có khoảng 15 triệu người hút thuốc lá và khoảng 75 triệu người không hút nhưng vẫn có thể hít phải khói thuốc lá do người khác hút tại nhà và những nơi công cộng.
Điều 7 của Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá đã quy định: công dân có quyền được sống, làm việc trong môi trường không có khói thuốc lá; đồng thời có nghĩa vụ yêu cầu người hút thuốc lá không hút thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm hút thuốc lá, phản ánh hoặc tố cáo cơ quan, người có thẩm quyền không xử lý hành vi hút thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm hút thuốc lá. Tuy nhiên, dường như không mấy ai quan tâm thực hiện quyền và nghĩa vụ vừa nêu.
Trong khi đó, cơ quan chức năng cho rằng, việc xử phạt những người vi phạm quy định cấm hút thuốc lá tại nơi công cộng gặp nhiều khó khăn. Khi cơ quan chức năng đến hiện trường thì người hút thuốc lá nhanh chóng bỏ đi hoặc vứt mẩu thuốc lá xuống đất nhằm xóa bỏ bằng chứng.
Do vậy, hơn 4 năm qua, mới chỉ xử phạt được vài chục trường hợp. Hiện nay, thay vì xử phạt trực tiếp những người vi phạm, thanh tra y tế đã chuyển hướng sang tập trung xử lý các chủ cơ sở nhà hàng, khách sạn và chủ quản lý các điểm công cộng để xảy ra tình trạng hút thuốc lá.
Bà Phan Thị Hải, Phó Giám đốc Quỹ phòng chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) cho biết, về lâu dài sẽ áp dụng hình thức “phạt nguội”: “Chúng tôi đang tìm hiểu để ban hành cơ chế phạt nguội như ở Singapore, tức là chỉ cần chụp được ảnh có đầy đủ tên cơ sở để xảy ra vi phạm hoặc người có hành vi hút thuốc và các hành vi vi phạm Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá để xử phạt”.
