Điểm nóng ma túy Mường Lát
Thượng tá Lò Đức Minh - Trưởng Công an huyện Mường Lát cho biết: “Mường Lát vẫn là điểm nóng về tội phạm ma túy, huyện có 100km đường biên giới trong đó có hơn 30km đường tiểu ngạch, hơn 40km đường lòng hồ, các tuyến đường đi Sơn La, Vân Hồ, Mộc Châu được thông suốt đã tạo điều kiện cho tội phạm ma túy hoạt động. Các đối tượng hoạt động tinh vi, xảo quyệt có trang bị vũ khí nguy hiểm. Lợi nhuận do buôn bán ma túy mang lại quá cao nên các đối tượng hết sức liều lĩnh. Do sợ bị trả thù, liên lụy nên việc đấu tranh tố giác tội phạm về ma túy trong nhân dân chưa cao”.
Từ tháng 11/2017 đến nay, Công an huyện Mường Lát đã bắt 10 vụ án, khởi tố 11 bị can. Tiếp nhận của Đồn Biên phòng 9 vụ/8 đối tượng. Tổng khởi tố 19 vụ/19 đối tượng (trong đó 4 vụ/ 5 đối tượng mua bán; 1 vụ/ 2 đối tượng tàng trữ, mua bán, chứa chấp; 10 vụ/11 đối tượng tàng trữ; 1 vụ tàng trữ trái phép chất ma túy không đối tượng;... Vật chứng thu giữ: 15,494 gam Heroin, 310,451 gam Methamphetamine, 24,5 kilogam quả thuốc phiện, 11,239 gam thuốc phiện, 15 điện thoại di động, 9 xe máy và 15.150.000đ (mười lăm triệu một trăm năm mươi nghìn đồng).
Hiện nay huyện Mường Lát có 470 đối tượng nghiện ma túy có hồ sơ quản lý, thực tế con số này cao hơn rất nhiều, trong khi giao thông đường thủy giữa hai huyện Mường Lát và huyện Quan Hóa đang diễn ra rất sôi động, là điều kiện thuận lợi cho các đối tượng hoạt động vận chuyển ma túy. Vì vậy, công tác đấu tranh với ma túy trên địa bàn huyện Mường Lát trở nên khó khăn, phức tạp.
Bản “mồ côi”, bản “AIDS”
Tam Chung là một xã biên giới có tỷ lệ người nghiện khá cao ở Mường Lát, tập trung ở các bản Poọng, Ón, Lát... Do ảnh hưởng của việc sử dụng ma túy dẫn đến nhiều người chết, mà chủ yếu là đàn ông lực lượng lao động chính nên đã dẫn đến tình trạng trong xã có nhiều trẻ mồ côi. Năm 2010, bản Poọng (xã Tam Chung) có đến 40 trẻ em mồ côi có hoàn cảnh khó khăn, phần đông bố chết là do sử dụng ma túy rồi nhiễm HIV/AIDS. Trong số này có nhiều em mồ côi cả cha lẫn mẹ.
Bản Poọng vốn bị gắn liền với cái tên xót xa - “Bản AIDS” do trong giai đoạn khoảng từ năm 2006-2010, trên địa bàn bản này liên tục có các đối tượng bị AIDS rồi chết. Gặp chúng tôi, khi vừa mới “nhậm chức” trưởng bản tròn 2 tháng, ông Hoàng Thanh Tâm- Trưởng bản Poọng nói: “Số thanh niên trong bản giờ còn ít lắm, đa phần đã chết vì nghiện hết rồi”.
Em Hà Văn Thương, SN 2006, nhưng đã mồ côi cả bố lẫn mẹ. Bố em chết do sử dụng ma túy, mẹ thì chết không rõ nguyên nhân. Hiện nay, Thương phải ở với người bác ruột là Hà Thị Nêu. Cách đó không xa, em Lò Văn Thuyền, SN 2006 cũng mồ côi cả bố lẫn mẹ khi mới lên 2 tuổi. Hiện hoàn cảnh của Thuyền vô cùng khó khăn.
Khác với hoàn cảnh của Thương và Thuyền, hai em Vi Văn Thắng và Hoàng Văn Tuất, 12 tuổi, nhưng bố đã mất từ lâu, mẹ lại bỏ đi làm ăn xa nên không có người thân nuôi dưỡng. Rất may, thời gian này, 2 em được Đồn Biên phòng Tam Chung nhận về nuôi dưỡng đến hết năm 18 tuổi.
Ông Hoàng Văn Xùm, Trưởng Công an xã Tam Chung cho biết: từ năm 1993, trên địa bàn xã có nhiều đối tượng đến dụ dỗ bà con mua bán ma túy khiến nhiều người dân bị nghiện, gia đình tan nát. Đặc biệt, trên địa bàn xã số người chết vì sử dụng ma túy ở độ tuổi lao động chính khá cao. Cụ thể, tính từ năm 2004 đến năm 2010, bản Poọng có 36 người nghiện thì có đến 31 người chết, bản Lát có đến 47 người chết do sử dụng ma túy… thực trạng này khiến cho địa phương trở thành xã có nhiều trẻ mồ côi nhất trong tỉnh. Trong số này có nhiều em mồ côi cả cha lẫn mẹ.
 |
| Lực lượng công an tích cực tuyên truyền công tác phòng chống ma túy với bà con dân bản. |
Tính đến tháng 4/2018, xã Tam Chung có 92 người nghiện. Trong đó, bản Lát có tới 41 người, bản Poọng có 5 người, bản Cân có 14 người, bản Tân Hương có 5 người, bản Suối Lóng có 01 người, bản Ón có 26 người. Theo báo cáo của Trung tâm Y tế huyện Mường Lát, đến thời điểm 25/5/2018, lũy tích nhiễm HIV toàn huyện là 503 người, số đang còn sống quản lý được là 259 người; 174 người tử vong do AIDS.
Số ca nhiễm HIV mới được phát hiện những tháng đầu năm 2018 là 2 người, địa bàn có người nhiễm HIV bao phủ 9/9 xã, thị trấn; 38/90 thôn bản có người nhiễm HIV đang còn sống. Các đối tượng có nguy cơ lây nhiễm cao tập trung ở nhóm tiêm chích ma túy với 399 đối tượng có danh sách quản lý. Ước tính trên địa bàn có khoảng 765 người nghiện chất dạng thuốc phiện. Đã tiếp cận khoảng 350 người nghiện chích ma túy, ước tính số người sử dụng ma túy trên địa bàn là 760 người.
Mỗi năm, Mường Lát vẫn phát hiện mới từ 10 - 15 trường hợp nhiễm HIV. Hơn nữa nhóm người có hành vi nguy cơ cao lây nhiễm HIV trên địa bàn vẫn ở mức cao. Nhiều đối tượng nguy cơ cao thường xuyên vắng mặt tại địa phương nên không tiếp cận, xét nghiệm được. Kỹ năng tiếp cận, tư vấn của một số cán bộ y tế còn hạn chế dẫn đến hiệu quả công tác tuyên truyền ở một số địa bàn chưa cao. Nguồn lực cho phòng, chống HIV/AIDS chủ yếu dựa và các dự án không thể bao phủ các dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS trên địa bàn. Bệnh nhân điều trị Methadone có xu hướng bỏ điều trị tăng do sống xa cơ sở cung cấp dịch vụ.
Thực hiện mục tiêu nâng cao kiến thức phòng chống và điều trị cho người nhiễm HIV, từ đầu năm 2017, Trung tâm Y tế huyện Mường Lát đã triển khai kế hoạch tiếp cận đối tượng nguy cơ cao và tư vấn xét nghiệm HIV tại cộng đồng cho 306/610 đối tượng có nguy cơ cao, phát hiện 3 trường hợp mới dương tính với HIV.
Mường Lát đã thành lập các CLB chuyên về phòng, chống ma túy từ huyện đến cơ sở. Đoàn thanh niên tổ chức các buổi sinh hoạt, tọa đàm về tác hại của ma túy, mại dâm, HIV/AIDS và biện pháp phòng ngừa. Các thôn, bản, xã đã hình thành các phong trào, mô hình tự quản về an ninh trật tự, giao lại sự kiểm soát, vai trò trách nhiệm cho các khối đoàn thể địa phương nhằm nâng cao nhận thức nhân dân về tác hại của các tệ nạn xã hội. Điển hình là CLB Tia sáng phối hợp với các khối đoàn thể địa phương, chính quyền để thực hiện việc tuyên truyền phòng, chống lây nhiễm HIV.
Tuy nhiên, công tác phòng chống HIV trên địa bàn còn gặp nhiều khó khăn do Mường Lát là huyện vùng cao, có nhiều dân tộc anh em sinh sống, dân cư phân bố rải rác, nhận thức về công tác chăm sóc sức khỏe của người dân còn hạn chế. Đội ngũ cán bộ tham gia phòng, chống HIV mỏng, phải kiêm nhiệm nhiều công việc, giao thông đi lại khó khăn, ngôn ngữ giữa cán bộ y tế và các dân tộc đang còn nhiều bất đồng, nguồn kinh phí từ các chương trình hạn chế, dẫn đến công tác triển khai hoạt động truyền thông, tư vấn xét nghiệm tại cộng đồng gặp nhiều khó khăn, tình hình nghiện chích ma túy còn tiềm ẩn nhiều trong cộng đồng.
