Sau 28 năm Việt Nam và Hoa Kỳ thiết lập quan hệ ngoại giao (1995-2023) và 10 năm thiết lập quan hệ Đối tác toàn diện (2013-2023), nhân chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam của Tổng thống Mỹ Joe Biden, Việt Nam và Hoa Kỳ đã tuyên bố nâng cấp quan hệ lên mức cao nhất “Đối tác Chiến lược Toàn diện”. Theo đó, hai bên sẽ phát triển quan hệ một cách toàn diện, trên tất cả lĩnh vực quan trọng và trước mắt hợp tác kinh tế sẽ được ưu tiên.
Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (Vasep) kỳ vọng rằng, bước tiến mới trong quan hệ ngoại giao Việt Nam - Hoa Kỳ sẽ mở ra cơ hội để ngành xuất khẩu thủy sản Việt Nam trong đó có cá tra.
Theo Vasep, sau 10 năm thiết lập quan hệ đối tác toàn diện Việt Nam - Hoa Kỳ, kim ngạch xuất khẩu cá tra Việt Nam sang cường quốc này năm 2022 đạt 537 triệu USD, tăng 41% so với năm 2013.
Thị trường Mỹ đứng top 1 thị trường tiêu thụ cá tra lớn nhất của Việt Nam trong 2 năm 2015, 2016. Thời điểm này là sau 2 năm Việt Nam - Hoa Kỳ thiết lập quan hệ Đối tác toàn diện vào năm 2013. Suốt thời gian dài từ năm 2013 tới năm 2019, Mỹ luôn là một trong những nước đứng Top đầu thị trường nhập khẩu cá tra của Việt Nam cùng với Trung Quốc và Hong Kong (Trung Quốc).
Giá xuất khẩu cá tra Việt Nam sang thị trường Mỹ dao động ở mức 2,97 - 3,45 USD/kg trong 6 tháng đầu năm nay. Tính tới ngày 15/8/2023, xuất khẩu cá tra Việt Nam sang Mỹ đạt 169 triệu USD. Việt Nam xuất khẩu chủ yếu sản phẩm cá tra phile đông lạnh; cá tra cắt miếng/cắt khúc đông lạnh; cá tra tẩm bột đông lạnh; khô cá tra phồng, da cá tra chiên sang thị trường Mỹ.
Ngoài dấu ấn ấn tượng về xuất khẩu cá tra, Mỹ cùng là thị trường đứng đầu về nhập khẩu cá ngừ của Việt Nam. Theo số liệu thống kê của Vasep, kim ngạch xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam đã tăng gấp 2,5 lần chỉ sau 10 năm Việt Nam và Mỹ xác lập quan hệ đối tác toàn diện, lên mức kỷ lục đạt gần 487 triệu USD vào năm 2022.
Cụ thể, từ năm 2017 - 2019, xuất khẩu cá ngừ sang Mỹ tăng trưởng liên tục. Riêng năm 2019 xuất khẩu sang thị trường này tăng vọt 38%. Điều này đã giúp Việt Nam tăng thị phần tại thị trường cá ngừ Mỹ trong năm 2019.
Bước sang năm 2020, do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 nên xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam đã bị sụt giảm. Tuy nhiên, sự phục hồi kinh tế Mỹ sau giai đoạn căng thẳng của đại dịch được coi là mạnh mẽ nhất trong số các nền kinh tế phương Tây đã giúp xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang Mỹ lập đỉnh vào năm 2022.
Tuy nhiên, khó khăn chung của thị trường thế giới như lạm phát, giá trung bình xuất khẩu giảm, sự gia tăng đột biến nhập khẩu tại Mỹ trong năm 2022 đã khiến lượng tồn kho tăng cao… đã khiến cho nhập khẩu cá ngừ vào Mỹ chậm lại. Xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang thị trường này trong 7 tháng đầu năm 2023 đã giảm 49%, chỉ đạt hơn 171 triệu USD. Tuy nhiên, sự sụt giảm này được đánh giá mang tính thời điểm chứ không phải là xu hướng chủ đạo trong thời gian tới.
Trong số các thị trường nhập khẩu cá ngừ trên thế giới, Mỹ đang là nước nhập khẩu lớn thứ 2 sau Nhật Bản. Cá ngừ vẫn đang là sản phẩm được tiêu thụ nhiều thứ 3 tại Mỹ. Do đó, Mỹ sẽ tiếp tục là đối tác chiến lược hàng đầu của ngành cá ngừ Việt Nam.
“Có thể nói, quan hệ Việt - Mỹ đã có những bước phát triển vượt bậc cả về chất và lượng sau 28 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và 10 năm thiết lập quan hệ Đối tác toàn diện. Trong 10 năm qua, tốc độ tăng trưởng xuất khẩu cá ngừ và cá tra của Việt Nam sang Mỹ đang ngày càng khởi sắc.
Sự kiện nâng cấp quan hệ lên mức đối tác chiến lược toàn diện giữa 2 nước nhân chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Mỹ Joe Biden sẽ tạo cơ hội chưa từng có để thúc đẩy hợp tác kinh tế thương mại, trong đó có thương mại cá ngừ, cá tra của Việt Nam với Mỹ có các bước đột phá mạnh và bền vững hơn trong thời gian tới” - Vasep đánh giá.