Xuất khẩu gạo tăng trưởng tốt
Tại cuộc họp đánh giá tình hình xuất khẩu (XK) gạo quý I/2023 và phương hướng điều hành XK gạo trong thời gian tới do Bộ Công Thương vừa tổ chức, ông Trần Quốc Toản - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết, theo số liệu thống kê của cơ quan hải quan, trong quý I/2023, kim ngạch XK gạo đạt hơn 1,85 triệu tấn gạo với trị giá 981 triệu USD, tăng hơn 23% về lượng và tăng 34% về kim ngạch so với cùng kỳ năm 2022.
Giá XK bình quân đạt 529 USD/tấn, tăng gần 9% so với mức bình quân cùng kỳ năm 2022. Đáng chú ý, nhiều thời điểm trong các tháng, giá gạo XK 5% tấn đứng đầu thế giới, cao hơn giá gạo cùng chủng loại của Thái Lan và Ấn Độ.
Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân, trong quý I/2023 XK gạo ghi nhận sự tăng trưởng tốt so với cùng kỳ năm 2022 ở cả các thị trường truyền thống và thị trường tiềm năng. Đặc biệt, trị giá XK gạo sang châu Âu ghi nhận tăng trưởng rất tốt ở nhiều thị trường nhờ XK các sản phẩm gạo thơm, gạo phẩm chất chất lượng cao với giá trị gia tăng cao. Điều này cho thấy chất lượng gạo của Việt Nam đang ngày càng gia tăng, đáp ứng được yêu cầu từ cả các thị trường khó tính, đồng thời cho thấy tiềm năng mở rộng thị trường, gia tăng thị phần gạo chất lượng cao của Việt Nam.
Các thị trường XK gạo trong quý 1/2023 ghi nhận sự tăng trưởng tốt so với cùng kỳ năm 2022 ở cả các thị trường truyền thống lẫn thị trường tiềm năng. Cụ thể, XK gạo sang các thị trường Đông Nam Á như Indonesia, Singapore đã tăng trưởng cao, XK sang EU cũng ghi nhận tăng trưởng gần 50%, nhiều thị trường tăng mạnh như Hà Lan, Bỉ, Ba Lan. Đặc biệt các thị trường truyền thống và trọng điểm như Philippines, Trung Quốc vẫn tiếp tục giữ vững vị trí.
Xuất khẩu gạo làm gì để tận dụng lợi thế?
Nhận định về thị trường XK gạo thời gian tới, ông Nguyễn Ngọc Nam - Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam dự báo, những tháng cuối năm, giá lương thực sẽ tiếp tục có những biến động do tình hình biến đổi khí hậu, xung đột vũ trang… khiến các nước tăng cường dự trữ lương thực.
Ngoài ra, theo ông Nam, hiện nay nhu cầu nhập khẩu gạo tại các thị trường truyền thống của Việt Nam như Philippines, Trung Quốc, Indonesia và các quốc gia châu Phi tăng. Tại các nước châu Âu, do xung đột chính trị giữa Nga và Ukraine cũng khiến nhu cầu dự trữ lương thực tăng lên. Đây là yếu tố giúp các doanh nghiệp XK gạo được hưởng lợi trong thời gian tới.
Trong khi nhu cầu nhập khẩu gạo tăng thì nguồn cung gạo từ các quốc gia XK gạo hàng đầu thế giới như Ấn Độ, Pakistan tiếp tục hạn chế; giá gạo Thái Lan tăng do đồng Baht tăng giá trở lại. Việt Nam đang có lợi thế nguồn cung có sớm từ vụ lúa đông xuân, sản lượng, chất lượng lúa gạo ổn định nên dự báo trong ngắn hạn, giá gạo Việt Nam vẫn ở mức tốt.
“Nhìn chung về thị trường XK gạo năm nay về phía nguồn cung thấp hơn nhu cầu nên đầu ra thuận lợi, vấn đề của ngành gạo năm nay là khâu sản xuất và liên kết sản xuất sao cho có các chủng loại gạo phù hợp với nhu cầu thị trường” - ông Nguyễn Ngọc Nam nhấn mạnh.
Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết, mặc dù thị trường có nhiều tín hiệu tích cực, song để thúc đẩy tăng trưởng ngành gạo thì trong thời gian tới, các hiệp hội, DN, đơn vị có liên quan khẩn trương rà soát, có kiến nghị để Bộ Công Thương nghiên cứu, đề xuất sửa đổi các nghị định về kinh doanh XK gạo như Nghị định 103/2020/NĐ-CP, Nghị định 107/2018/NĐ-CP để tạo tiền đề, tháo gỡ khó khăn cho DN.
Bên cạnh đó, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục báo cáo Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chiến lược XK gạo tầm nhìn đến năm 2030 để các DN, địa phương có cơ sở tổ chức triển khai đồng bộ.
Cùng với đó, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục phối hợp với Bộ NN&PTNT trong việc cơ cấu lại chủng loại giống đặc thù, mã vùng trồng phục vụ cho chiến lược xuất nhập khẩu gạo, cơ cấu lại thị trường XK… để cung cấp cho thị trường tốt hơn.
Ngoài ra, Bộ Công Thương sẽ tuyên truyền, hướng dẫn thực hiện các cam kết của Việt Nam cũng như nước bạn để DN tận dụng tốt hơn các hiệp định thương mại. Đồng thời, phát huy vai trò liên kết giữa các thương nhân để định hướng XK, chủ động đàm phán, giao dịch ký kết hợp đồng XK có hiệu quả, nâng cao vị thế gạo Việt Nam tại một số thị trường tiêu thụ lớn.
