Ngày 2/12/1993, Pablo Escobar, “hoàng đế ma túy” giàu nhất thế giới từ trước tới nay, đã đào tẩu thành công khỏi nơi trú ẩn trong căn nhà của hắn ta ở Medellín (Colombia), bằng cách bò chui qua mái nhà của người hàng xóm. Hắn ta bị bắn rơi và hình ảnh cuối cùng của “bố già” đập vào mắt bàn dân thiên hạ : xác chết dẫm máu của “bố già” ma túy quyền lực nhất thế giới nằm vắt ngang mái ngói tại cái thành phố từng một thời là “kinh đô ma túy” của gã.
Trong bức ảnh có cái xác của Escobar, nổi lên hình ảnh một người đàn ông thuộc quân đội Colombia mà trong suốt một thời gian dài được cho là chịu trách nhiệm chuyển giao Escobar ra tòa án để đòi công lý dù tên tội phạm tìm mọi cách để né tránh. Nhưng qua các tài liệu từ những kẻ buôn người và các thành viên băng đảng cùng tài liệu quốc tế cũng như thành viên trong gia đình của Escobar đã chỉ ra rằng: Những binh lính được hậu thuẫn bởi luật pháp của Medellín, lại không có vẻ gì là thủ phạm gây nên cái chết của Escobar và sự sụp đổ của El Patron (tên gọi triều đại của Pablo Escobar).
Lực lượng mật Bloque Busqueda
Hồi cuối năm 1989, sau một loạt những trận đụng độ đẫm máu do Pablo Escobar chỉ đạo với các lực lượng và giới chức của chính phủ Colombia, Tổng thống Colombia khi đó là Virgilio Barco đã sáng lập một đơn vị cảnh sát đặc biệt nhằm đối phó với Escobar và nghiệp đoàn ma túy của hắn ta.
Những cuộc chạm trán ban đầu giữa cảnh sát mật với mạng lưới Medellín đã khiến cho thế lực tội phạm choáng váng và suy yếu, rồi cuối cùng Bloque de Búsqueda (hay Search Bloc, lực lượng cảnh sát mật của Colombia) đảm nhận vai trò truy lùng Escobar và các bề tôi thân tín. Được hỗ trợ bởi các đặc nhiệm Mỹ, tình báo quân sự Mỹ và các thành viên của CIA và Cơ quan quản lý thuốc Mỹ, Search Bloc đã theo đuổi dấu vết của Escobar trong suốt các năm 1992 và 1993.
Theo các tài khoản của giới chức Colombia, cuối cùng Search Bloc đã thủ tiêu Escobar. Vào ngày 2/12/1993, một ngày sau tiệc sinh nhật của Escobar – theo tiết lộ từ cuốn sách “Thanh trừng Pablo” của tác giả Mark Bowden thì Escobar tổ chức tiệc sinh nhật với cần sa, bánh sinh nhật và rượu vang – Search Bloc đã lần ra dấu vết của “con cáo già” ở khu dân cư Los Olivos trong thành phố Medellín.
 |
| Pablo Escobar bước chân vào thế giới tội phạm vào năm 1975 biến Colombia thành xứ sở ám ảnh |
Lực lượng săn lùng Search Bloc đã bao vây căn nhà nơi Pablo Escobar đang nói chuyện qua điện thoại với con trai hắn. Theo tác giả Bowden, dù đã truy lùng Escobar nhưng không ai đoan chắc đã đi đúng hướng, cho đến khi một thành viên của Search Bloc phát hiện khuôn mặt Escobar sau một cảnh cửa sổ. Search Bloc đã bọc quanh ngôi nhà trong khi những người khác tấn công chớp nhoáng vào cửa nhà lớn.
Được cảnh báo trước, Escobar và một vệ sĩ nhanh chân lui về một cánh cửa hậu nằm ở đoạn mái ngói màu cam. Hai tên đối mặt với những họng súng, Escobar bị một viên đạn xuyên vào tai phải và chết ngay tức khắc. Khi khói súng tan đi, có tiếng nói vang lên vẻ phấn khích: “Viva Colombia!. Chúng ta đã tiêu diệt Pablo Escobar rồi”. Các báo cáo sau đó nói rằng Escobar đã tự sát bằng chính khẩu súng của hắn. Nhưng ở đây cũng làm dấy lên câu hỏi, rằng có hay không một ai đó đã hạ thủ Escobar trong loạt đạn đầu tiên?
Tổ chức Los Pepes
Theo Mark Bowden, khoảng tháng Giêng năm 1993, một tổ chức mới đã được lập nhằm tầm nã dấu vết của Pablo Escobar. Tổ chức đó mang tên “Perseguidos por Pablo Escobar” (hay “Những người bức xúc vì Pablo Escobar”, còn được biết đến dưới cái tên “Los Pepes”) được hình thành từ những tên tội phạm buôn người, các thành viên bán quân sự và những kẻ khác bị Escobar (“bố già” của nghiệp đoàn ma túy Medellín) tẩy chay. Trước đó, khoảng giữa năm 1992, Pablo thi hành “án tử” cho 2 viên trung úy khi những người này tấn công vào sào huyệt của hắn ta.
Còn theo nhà báo Alma Guillermoprieto, cựu thành viên của Los Pepes, thì nhiều khả năng Los Pepes bị dẫn dắt bởi các cựu thành viên của nghiệp đoàn ma túy Medellín muốn trả thù Escobar nên đã móc nối với Search Bloc, hay bất kỳ ai mà có ý định sẵn sàng lật đổ ngai vàng của “bố già”. Nhiều người trong chính phủ Colombia cũng được cho là tham gia vào cuộc săn lùng này. Theo các tài liệu của Lực lượng chống ma túy Mỹ (DEA) do Mark Bowden trích dẫn thì Los Pepes có lẽ nhận ngân sách hoạt động từ nghiệp đoàn ma túy đối lập Cali và lấy thông tin từ Cảnh sát quốc gia Colombia và các cơ quan tình báo Mỹ đang hoạt động ở Colombia.
 |
| Pablo Escobar từng là “hung thần” tại quê nhà của hắn ta ở thành phố Medellin |
Một phán quyết của tòa án Mỹ hồi năm 2015 cho phép CIA công bố nhiều tài liệu làm hé lộ về mối quan hệ hợp tác đáng ngờ giữa chính phủ Mỹ, các lực lượng an ninh Colombia và Los Pepes. Los Pepes nhanh chóng bị lôi kéo vào một chiến dịch chống lại sự bành trướng của Escobar. Đầu năm 1993, 6 vụ án mạng xảy ra một ngày.
Escobar trả đũa bằng nhiều vụ đánh bom ở các khu vực thành thị, Los Pepes đáp trả tương tự, hủy diệt nhiều bất động sản là tài sản của Escobar và các thuộc hạ của y. Theo tổ chức Insight Crime, có một tài liệu đề cập đến Diego Fernando Murillo, biệt danh Don Berna (một nhân vật trung gian ở Los Pepes) cũng liên quan đến các thành viên của Los Pepes đồng hành với Search Bloc trong việc đột kích nơi trú ẩn của Escobar ở Medellín.
Theo lời kể của Don Berna, người em trai của ông này là Rodolfo, đã bắn vào đầu Escobar bằng khẩu súng M-16. Mặc dù có bằng chứng cho thấy rằng Search Bloc đã làm việc với Los Pepes – và bằng chứng do Bowden công bố rằng Don Berna làm việc “2 mang” với cả Search Bloc và DEA (danh tính chính xác của Don Berna không được công khai). Một lời thú tội hồi năm 2003 của một cựu thành viên bán quân sự đã chứng minh tuyên bố đồng hợp tác của Don Berna là “một chiến dịch chung”.
Người này nhấn mạnh: “Họ đã đạt được thỏa thuận vì Escobar là một kẻ thù chung”. Tuy nhiên, thủ lĩnh tổ chức bán quân sự Fidel Castaño, đồng sáng lập ra tổ chức Los Pepes, trước đó đã phủ nhận sự tham gia này, khẳng định trong cuộc phỏng vấn vào năm 1994 rằng “chưa bao giờ tiến hành chiến dịch chung với Search Bloc”; “Chiến dịch bố ráp và việc Escobar bị thanh trừng chủ yếu là do cảnh sát như công luận đã biết”. Cuốn sách của tác giả Mark Bowden có vẻ mâu thuẫn với Fidel Castaño, mô tả các nhiệm vụ mà thủ lĩnh bán quân sự đã đồng hành với Search Bloc cũng như kênh DEA và rằng Castaño là một “sự hợp tác cá nhân”.
Pablo Escobar đã tự sát?
Một nhân tố thứ 3 liên quan đến cái chết của Escobar là chính bản thân hắn. Con trai của “bố già” là Juan Pablo Escobar Henao, người này thay đổi tên ông ta là Sebastián Marroquín, đã khẳng định rằng cha ông ta tự sát ngay trên mái căn nhà ở Medellín.
Trong cuộc phỏng vấn báo chí hồi năm 2014, ông Marroquin nói: “Tôi không hoài nghi gì về việc này”. Còn trong cuốn sách “Pablo Escobar: Cha tôi” do Marroquin viết và xuất bản vào năm 2016, ông đã kể lại chi tiết căn bản lời tuyên bố về cái chết của cha mình rằng: Escobar từng nói với con trai nhiều lần rằng ông ta sẽ bắn vào tai phải ngay trên mái nhà bằng cách cho con trai coi khẩu súng lục Sig Sauer, mà ông Marroquín nói rằng sau khi tự sát, cha ông đã đặt khẩu súng ngay bên mình.
 |
| Lực lượng cảnh sát mật Colombia (Search Bloc) chuyên trách bắt giữ hay triệt hạ những tên tội phạm nguy hiểm |
Những thành viên khác của gia đình Escobar cũng cam đoan với giả thuyết này. Sau khi tiến hành khai quật tử thi của Escobar bởi mẹ già và người vợ góa của hắn ta vào năm 2006, cả nhà họ đã nhìn thấy có 1 cái lỗ trong đầu Escobar và chứng minh cho giả thuyết vết thương chí mạng là do tự gây ra.
Còn theo Đại tá Hugo Martinez, viên đạn bắn ra trong khoảng cách 0,9m sẽ để lại bột thuốc súng trên da của Escobar, nhưng trên ảnh chụp khi giải phẫu tử thi thì lại không nhìn thấy bột thuốc súng đâu. Câu hỏi về người đã hạ sát Pablo Escobar đến nay vẫn còn là ẩn số. Cái chết cũng như cuộc đời của “bố già” đã để lại một vết đen cho Colombia. Tác giả Mark Bowden kết luận: “Không ai cho bạn biết sự thật cả. Los Pepes đã giết Escobar hay lính Mỹ đã “thịt” hắn. Bạn phải tự suy đoán”...
