Sáng nay (31/12), TANDTC tổ chức hội nghị triển khai thực hiện nghị quyết của Hội đồng thẩm phán TANDTC về quy trình lựa chọn, công bố và áp dụng án lệ cho TAND các tỉnh phía Bắc.
Theo Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Sơn, lần đầu tiên án lệ được quy định trong Luật tổ chức TAND và triển khai trong thực tiễn. Án lệ có tác dụng đối với hoạt động xét xử của TA và cộng đồng xã hội.
Mặc dù vụ việc của TA ngày càng tăng nhanh về số lượng và tính chất phức tạp nhưng nhiều quy định pháp luật chưa rõ ràng, chưa được quy định cụ thể, chậm hướng dẫn, dẫn đến những cách hiểu chưa thống nhất.
Ở Bắc Ninh, nhiều bản án bị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, nhất là án hành chính, kinh doanh, thương mại, dân sự do quy định của pháp luật chưa rõ ràng. Còn ở Hà Nội, có những vụ án chia thừa kế kéo dài đến nỗi người yêu cầu chia thừa kế chết vẫn chưa được hưởng thừa kế.
Và khi một người yêu cầu chia thừa kế chết lại làm phát sinh quyền lợi và nghĩa vụ của những người khác (là con cháu) cũng vì quy định pháp luật. “Vấn đề rất phức tạp, cần phải giải quyết bằng án lệ” – ông Nguyễn Sơn nói.
Trước tình trạng “phúc thẩm y án nhưng giám đốc thẩm hủy án là bình thường, phổ biến ở đia phương”, đại diện TAND tỉnh Bắc Ninh “mong có án lệ chuẩn mực, rõ ràng để TA địa phương và các cơ quan tiến hành tố tụng khác, luật sư và người dân nghiên cứu”.
Để đạt được yêu cầu này, “Án lệ sẽ đảm bảo thống nhất đường lối xét xử đối với các vụ án tương tự nhau, giảm tình trạng quá tải cho TA và tháo gỡ những vướng mắc trong hoạt động xét xử, công khai, minh bạch hoạt động của TA.” - Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Sơn khẳng định.
Với vai trò quan trọng như vậy, án lệ phải được ban hành theo quy trình chặt chẽ, phù hợp với thực tiễn Việt Nam, không tạo thêm vướng mắc cho hoạt động xét xử.
Theo các Thẩm phán, án lệ không chỉ phục vụ cho các cơ quan tiến hành tố tụng, các luật sư mà còn để người dân tham khảo khi quyết định có tiến hành các vụ kiện hay không thì cũng góp phần giảm tải công việc cho TA.
Do đó, Hội đồng thẩm phán phải “cô” lại bản án thành các vấn đề án lệ để án lệ “dễ hiểu, dễ áp dụng”, nếu “thẩm phán cũng không dò ra được thì người dân không hiểu được án lệ” như lưu ý của ông Nguyễn Ngọc Vân, Chánh án TAND tỉnh Sơn La nói./.
