Trên giấy tờ, về loại hình doanh nghiệp, đây là Cty TNHH ngoài nhà nước. Giá vé vào cổng hiện nay 60.000 đồng/người lớn và 40.000 đồng/trẻ em cao 1 - 1,3m. Giai đoạn 2020 - 2024, Thảo Cầm Viên ghi nhận doanh thu bình quân hàng năm 104 tỷ đồng, theo Cty thì “vừa đủ chi trả cho các hoạt động chăm sóc động, thực vật, duy tu và phát triển cây xanh”.
Tuy nhiên, trên thực tế, đây cũng là một khu bảo tồn, nhân giống, phát triển động, thực vật; thực hiện cứu hộ động vật hoang dã; trung tâm giáo dục dành cho các nhà khoa học, học sinh, sinh viên nghiên cứu, học tập. Từ lâu, Sở thú được xem như một trong những địa điểm văn hóa, vui chơi giải trí của người dân TP HCM và nhiều tỉnh, thành trong khu vực; là điểm đến tham quan của du khách trong và ngoài nước.
Nhưng có một vấn đề mà Sở thú đang phải đối mặt, là tính đến ngày 31/10/2024, đơn vị đang nợ hơn 846 tỷ đồng, phần lớn là tiền thuê đất. Năm 2014, Sở thú được UBND TP ký quyết định cho thuê đất với diện tích 158.117m2 sử dụng vào mục đích công cộng theo chế độ trả tiền hàng năm, thời hạn 50 năm. Số tiền thuê đất trên toàn bộ diện tích kể trên mỗi năm là 163,3 tỷ đồng; vượt gấp rưỡi doanh thu của Sở thú. Nói cách khác, với doanh thu như hiện nay, Sở thú không thể trả.
Sòng phẳng mà nói, Thảo Cầm Viên là doanh nghiệp, nhưng không đặt mục đích lợi nhuận lên trước tiên, mà trước hết là chăm sóc, bảo tồn động thực vật. Giá vé được đánh giá là cũng khá phù hợp với các tầng lớp Nhân dân. Đại diện Sở thú cho rằng, từ năm 2014 đến nay chỉ dành 5.590m2, tức chiếm hơn 3,5% tổng diện tích, để kinh doanh dịch vụ. Toàn bộ đất còn lại được làm chuồng trại, cảnh quan công viên, dịch vụ công cộng không vì mục đích lợi nhuận. Sau khi có quyết định thuê đất, Sở thú đã tạm nộp gần 30 tỷ đồng tiền thuê đất tính trên diện tích đất công cộng có mục đích kinh doanh (tức 5.590m2 kinh doanh dịch vụ).
Theo tính toán, trường hợp phân bổ tiền thuê đất 163 tỷ đồng/năm vào giá vé, giá vé sẽ phải nâng lên lần lượt là 250.000 đồng và 200.000 đồng. Giá vé như vậy sẽ ảnh hưởng rất lớn đến nhu cầu vui chơi, giải trí, tham quan, học tập của du khách mà trong đó, tỷ lệ khá đông là người dân lao động; nói cách khác là rất ít người đến chơi.
Sở thú đã có các báo cáo về tình hình khó khăn trong việc tính tiền thuê đất và kiến nghị phương án xác định diện tích đất phải nộp tiền thuê theo diện tích thực tế sử dụng vào mục đích kinh doanh dịch vụ. UBND TP cũng đã có cuộc họp về vấn đề này; xem xét điều chỉnh, bổ sung quyết định cho thuê đất làm cơ sở để tính toán lại tiền thuê đất phải nộp. Nhiều ý kiến tin tưởng sự việc sẽ sớm được UBND TP gỡ vướng giải quyết trong thời gian tới. Vấn đề là TP cũng cần công khai lý do, cơ sở pháp lý với quyết định cho thuê đất giá 163,5 tỷ đồng/năm; quyết định đó đúng hay sai, hợp lý hay không? Và qua sự việc này cần nghiêm túc rút ra bài học kinh nghiệm, làm sao trong tương lai đừng để vướng mắc tương tự như vậy xảy ra với bất kỳ đơn vị, tổ chức nào, mất thời gian gỡ vướng không cần thiết.
