Ai đã “bóp méo” chính sách nhà ở xã hội?

Chi tiền là có… suất!

Chỉ cần bỏ ra một khoản môi giới để “chế” hồ sơ, người mua (có thể không phải là người thu nhập thấp) sẽ được một suất mua nhà giá rẻ. Và ngay sau đó, suất này sẽ được mua đi, bán lại trên thị trường, với khoản chênh lệch không hề nhỏ.

Dễ hợp lý hóa thủ tục

Nhà ở xã hội (NƠXH) là những dự án nhà ở dành cho người có thu nhập thấp, diện tái định cư phục vụ các dự án, hay những đối tượng là cán bộ công an, quân nhân chưa có nhà ở… Những đối tượng này có số lượng rất đông đảo, nhất là ở những đô thị lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh. Thế nhưng, không phải người nào đúng đối tượng đều có thể mua NƠXH.

Dự án NƠXH Phương Canh ở Nam Từ Liêm (Hà Nội) đang được rao bán rầm rộ, với mức giá thấp nhất là gần 17 triệu đồng/m2 (đã bao gồm 5% VAT). Trong vai người có nhu cầu mua nhà ở dự án này nhưng lại không đủ điều kiện, PV đã liên hệ với một số nhân viên môi giới đang bán hàng ở dự án này, mong muốn được “can thiệp” để đủ điều kiện mua. Nhân viên tại đây cho biết, họ có thể “chế” để hợp lý hóa thủ tục, tất nhiên sẽ mất thêm kinh phí. 

Theo quy định, muốn mua nhà ở xã hội tại Hà Nội thì phải có hộ khẩu tại Hà Nội hoặc thuộc diện KT3 ít nhất một năm; đang làm việc tại Hà Nội. Ngoài ra phải là người có thu nhập thấp, tức những người nhận mức lương tháng không phải nộp thuế thu nhập cá nhân. “Những thủ tục này chúng tôi có thể hỗ trợ được”, một nhân viên tư vấn khẳng định và cho biết, ở Dự án nhà Phương Canh đã làm xong hồ sơ cho hàng trăm trường hợp.

Liên quan đến giá cả, một nhân viên khác cho biết, hiện, Dự án nhà Phương Canh có giá hơn 16 triệu/m2 chưa tính VAT, nếu có VAT sẽ rơi vào khoảng gần 17 triệu/m2. Một số vị trí tầng trên cao sẽ có giá đắt hơn. Cụ thể, diện tích mỗi căn hộ từ hơn 40m2 đến trên 70m2.

Tuy nhiên, theo nhân viên tư vấn, những căn góc có vị trí đẹp, diện tích rộng thì người nộp hồ sơ thông thường khó mua được. “Mua được những căn này thường mất thêm tiền, mỗi m2 đắt hơn khoảng 1 triệu đồng và phải quen biết mới được”, nhân viên tư vấn nói thêm.

Lách luật để bán lại nhà kiếm lời

Theo quy định, người mua NƠXH phải ở một thời gian dài mới được bán lại căn hộ. Tuy nhiên, theo một số nhân viên tư vấn, sau khi nhận được nhà, người mua nhà có thể chuyển nhượng cho người khác dưới hình thức ủy quyền.

“Bây giờ mua giá gần 17 triệu, nhưng sau khi nhà xây xong, chủ nhà có thể bán thương mại cho người khác, ăn giá chênh lệnh”, nhân viên tư vấn chia sẻ và cho biết, một dự án NƠXH khác ở khu phố Phạm Văn Đồng (Nam Từ Liêm) cũng có giá hơn 16 triệu/m2, nhưng sau khi nhận nhà, cư dân bán cho người khác với giá lên đến... 24 triệu/m2.

Như vậy có thể thấy, đối tượng mua được NƠXH không hẳn là người có nhu cầu ở thật, mà họ mua xong rồi bán lại, hưởng mức chênh lệch lớn không khác gì đó là một sản phẩm thương mại. Trong khi thủ tục để mua NƠXH có thể được bên bán “hỗ trợ” để qua mặt cơ quan chức năng. 

Có phải những bất cập nói trên chính là nguyên nhân khiến NƠXH chưa được người có nhu cầu thật sự quan tâm và có dễ dàng tiếp cận? Đây thực sự là vấn đề mà dưới góc độ là cơ quan quản lý nhà nước về nhà ở, Bộ Xây dựng phải sớm có câu trả lời.

Quan sát một vòng trên địa bàn Hà Nội, có thể thấy các dự án NƠXH như N07-1, N07-2 Khu đô thị Sài Đồng (Gia Lâm) có giá khoảng 14 triệu đồng đồng/m2, chưa gồm VAT và phí bảo trì. Dự án NƠXH thuộc lô đất HH-01 và tòa nhà số 4 thuộc lô đất HH-02, khu chức năng đô thị Đại Mỗ, phường Đại Mỗ (Nam Từ Liêm) công bố mức giá lên tới 19,5 triệu đồng/m2 (đã gồm VAT, nhưng chưa gồm kinh phí bảo trì).

Một số dự án khác như IEC (Thanh Trì) giá 16 triệu đồng/m2 (đã bao gồm VAT và phí bảo trì); Dự án Ecohome 3 (Cổ Nhuế, Bắc Từ Liêm) với giá 16,3 triệu đồng/m2 (đã bao gồm AT nhưng chưa có phí bảo trì).

Như vậy, để sở hữu một căn hộ NƠXH, người mua phải bỏ ra khoảng trên dưới 1 tỷ đồng. Nhưng cũng với số tiền này hoặc cao hơn không đáng kể, người mua nhà đã có thể sở hữu những căn hộ chung cư thương mại, với nhiều tiện ích ở vị trí cách xa trung tâm tương đương như các khu Thanh Hà, nằm ở rìa khu vực quận Hà Đông… 

(còn tiếp)