Đây là khẳng định của Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí trong phát biểu tiếp thu, giải trình tại phiên thảo luận toàn thể trực tuyến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự (BLTTHS) của Quốc hội sáng nay, 25/10.
Có thể tin tưởng khi giao thêm trách nhiệm cho công an xã?
Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Nguyễn Tiến Nam (đoàn Quảng Bình) cho rằng việc sửa đổi, bổ sung khoản 3 Điều 146 theo hướng bổ sung nhiệm vụ của công an xã trong tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm là hết sức cần thiết.
Theo đại biểu, công an xã là lực lượng thường trực gần dân nhất, đến nắm, tiếp nhận tin báo, tố giác tội phạm từ Nhân dân, luôn có mặt nhanh nhất, kịp thời nhất khi có những vụ việc liên quan an ninh, trật tự xảy ra ở cơ sở...
“Hiện nay 100% xã đã được bố trí công an chính quy với khoảng 45.000 công an chính quy được điều động, bố trí đảm nhiệm chức danh công an xã. Trong đó, trên 50% có trình độ đại học công an, gần 22% từng công tác tại các đội điều tra công an cấp huyện, trên 7,1% từng làm công tác điều tra hoặc liên quan đến công tác điều tra hình sự.
Như vậy, nguồn nhân lực của công an xã là rất lớn, đủ khả năng để đáp ứng cho việc bổ sung nhiệm vụ của công an xã trong tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm tương đương như công an phường, thị trấn”, đại biểu phân tích và cho rằng hoàn toàn có thể tin tưởng giao nhiệm vụ nói trên cho công an xã.
Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) nhận định, thực hiện quy định của pháp luật với phương châm "Bộ tinh, tỉnh mạnh, huyện toàn diện và xã bám cơ sở", hiện nay lực lượng công an xã trong tỉnh cũng như các địa phương trong toàn quốc đã được tổ chức chính quy về chức danh, cơ cấu lực lượng, năng lực và trách nhiệm.
“Là lực lượng nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, đảm bảo trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật về an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh tổ quốc ở địa bàn xã. Đặc biệt là trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 đang diễn biến phức tạp như hiện nay thì công an xã lại càng có vai trò quan trọng trong đấu tranh phòng, chống tội phạm, cần thiết phải xử lý ngay vụ việc tại địa bàn cơ sở”, đại biểu nói.
Tranh luận tại phiên họp, đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh (đoàn Khánh Hoà) đề nghị Bộ Công an cần phải giải trình thêm, tính toán thêm về số lượng con người, về khả năng chuyên môn, về nghiệp vụ và những điều kiện cần thiết khác.
“Theo Điều 17 Luật Công an nhân dân, số lượng công an xã hiện nay chỉ từ 3 đến 5 người, còn lại là công an viên không chuyên trách, chưa được đào tạo, bán chuyên trách. Công an phường chúng ta thấy có hàng trăm người mới đảm nhận được nhiệm vụ như trong thời gian vừa qua... Vì vậy, tôi cũng đồng tình có thể giao thêm nhưng cần phải chuẩn bị những điều kiện cần thiết khác. Nếu chúng ta giao như này, chỉ cần một vài xã hoặc một vài chục công an xã làm không tốt thì sẽ bị ảnh hưởng rất lớn khi chúng ta có một quyết định rất quan trọng”, đại biểu đề nghị.
Đáp ứng yêu cầu công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm
Tại phiên họp, nhiều đại biểu cũng quan tâm cho ý kiến về việc bổ sung quy định vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh làm căn cứ để tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo tội phạm, kiến nghị khởi tố, tạm đình chỉ điều tra, tạm đình chỉ vụ án hình sự.
Theo đại biểu Nguyễn Tiến Nam, đây là quyết định hết sức đúng đắn, kịp thời, xuất phát từ yêu cầu thực tiễn công tác tố tụng hình sự. Thời gian qua, tình hình thiên tai, mưa bão, lũ lụt gây hậu quả nặng nề đối với nhiều tỉnh, thành; đặc biệt dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp, nhiều địa phương phải thực hiện giãn cách xã hội, phong tỏa, cách ly tập trung, dẫn đến một số hoạt động tố tụng bị gián đoạn, trì hoãn kéo dài.
 |
Đại biểu Nguyễn Tiến Nam. |
“Đây là những sự kiện bất khả kháng do khách quan đưa đến, nếu không bổ sung kịp thời quy định này sẽ rất khó khăn cho cả cơ quan, người tiến hành tố tụng, thậm chí có thể vi phạm pháp luật”, đại biểu nói.
Dẫn thống kê của Bộ Công an và các quy định liên quan, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga chỉ ra rằng, theo quy định của pháp luật, trong giai đoạn điều tra, nếu hết thời hạn mà không thể hoàn thiện được hồ sơ và thực hiện đầy đủ các hoạt động tố tụng theo luật định để chứng minh bị can đã thực hiện phạm tội thì sẽ phải đình chỉ điều tra.
“Điều này có thể dẫn đến bỏ lọt tội phạm, người phạm tội; phải xem xét trách nhiệm bồi thường của Nhà nước, thậm chí xử lý trách nhiệm hình sự đối với người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, làm ảnh hưởng đến uy tín của các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng, gây phần nào giảm sút lòng tin của nhân dân trong khi việc này rõ ràng không phải do lỗi chủ quan từ phía các cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng”, đại biểu nói.
Theo đại biểu, đây là những trở ngại, hạn chế do khách quan đem lại và là những khó khăn, vướng mắc cấp bách từ thực tiễn cần được xem xét, tháo gỡ để giải quyết, đáp ứng yêu cầu công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, không bỏ lọt tội phạm, người phạm tội, không làm oan người vô tội, tạo cơ sở pháp lý để các cơ quan có thẩm quyền ban hành các quyết định tố tụng có căn cứ và đúng pháp luật.
Thêm vào đó, dự báo trong thời gian tới Việt Nam cũng như các nước khác trên thế giới sẽ tiếp tục phải chịu những tác động khó lường do biến đổi cực đoan của khí hậu và tình hình dịch bệnh ngày càng phức tạp, do chúng ta cũng chưa có công cụ thực sự hữu hiệu để kiểm soát được đại dịch COVID-19. Nguy cơ phát sinh các loại dịch bệnh khác nguy hiểm, có khả năng lây nhiễm cao hơn là rất có thể xảy ra.
Kiểm sát chặt chẽ để đảm bảo tuân thủ đúng quy định của pháp luật
Phát biểu tiếp thu, giải trình tại phiên họp, Viện trưởng VKSNDTC Lê Minh Trí khẳng định, thời gian qua, với chủ trương của Bộ Công an, chúng ta đã tăng cường lực lượng chính quy về cơ sở khá nhiều và đang tiếp tục làm.
Lực lượng này về mặt năng lực, về mặt chuyên môn có thể đáp ứng được yêu cầu. Việc bổ sung quy định như vậy nhằm phát huy năng lực của nguồn nhân lực này, giải quyết được ngay tại chỗ các vụ việc, giảm tải áp lực cho lực lượng của công an huyện.
Đồng thời, trước diễn biến phức tạp của dịch bệnh thiên tai, đời sống xã hội phát sinh nhiều vấn đề và tội phạm, việc tăng cường lực lượng cơ sở sẽ góp phần giữ ổn định an ninh trật tự cả trước mắt lẫn lâu dài, đảm bảo về an ninh cơ sở.
Về ý kiến băn khoăn của đại biểu Quốc hội về năng lực của nguồn nhân lực này, Viện trưởng Lê Minh Trí khẳng định vẫn phải tiếp tục tính toán, kể cả về nhân sự, tái đào tạo và đặc biệt là đầu tư cơ sở vật chất cho công an cấp xã.
“Khi công an xã được bổ sung trách nhiệm này thì Viện kiểm sát cấp huyện sẽ áp dụng các biện pháp nghiệp vụ để kiểm sát chặt chẽ hoạt động kiểm tra, xác minh sơ bộ của công an xã như là công an phường để đảm bảo tuân thủ đúng quy định của pháp luật”, ông Trí nói thêm.
