Từ thực tế nhiều tuyến cao tốc đã được chuyển giao quyền cho các đối tác, trong đó có các đối tác nước ngoài khai thác bằng hình thức thu phí, một số ĐBQH lo ngại người dân sẽ phải chịu mức phí cao và nhiều trạm thu phí. ĐB Bạch Thị Hương Thủy (Hòa Bình) băn khoăn về phương án quản lý số phí thu được đúng mục đích, hạn chế thất thoát, tiêu cực sau khi các dự án này nâng cấp quốc lộ 1 hoàn thành.
Bộ trưởng Đinh La Thăng khẳng định: “Mức thu phí phải theo quy định của pháp luật, có khung giá nhất định chứ không phải muốn thu bao nhiêu thì thu”. Bên cạnh đó, các trạm thu phí cũng phải đặt cách nhau tối thiểu 70km và sẽ sớm thực hiện đề án thu phí tự động để thu phí nhanh nhất, tránh thất thoát, lãng phí.
Nguồn thu từ phí sẽ được dùng để hoàn vốn đầu tư xây dựng tuyến, đường, đầu tư các tuyến khác cùng với việc huy động vốn ngoài xã hội. Trong điều kiện đầu tư công hạn chế, Bộ đã đề xuất nhiều giải pháp huy động nguồn lực xã hội để tham gia phát triển hạ tầng giao thông, qua 3 năm huy động đạt gần 160.000 tỷ đồng, tương đương 60% nguồn vốn. Việc chuyển giao quyền khai thác kết cấu hạ tầng là bước đột phá để huy động được nhiều nguồn lực hơn nữa.
Bộ trưởng Thăng cũng đưa ra con số, với 524km đường cao tốc đang được đầu tư, khai thác, nếu “bán” để chuyển đổi thì sẽ có tiền làm tiếp 500km nữa, để chứng minh khả năng đạt mục tiêu đến năm 2020 có 2.000km đường cao tốc nhờ “bán” quyền khai thác.
Phản ánh nhiều tuyến đưa vào chất lượng thấp khi suất đầu tư cao, phổ biến thất thoát 30-50%, thậm chí trên 50% giá trị công trình giao thông, ĐB Lê Thị Công (Bà Rịa – Vũng Tàu) muốn Bộ trưởng đưa ra giải pháp quản lý toàn diện để phòng, chống tham nhũng, thất thoát trong đầu tư xây dựng cơ bản các công trình giao thông. Người đứng đầu ngành GTVT đồng tình: “Chất lượng công trình giao thông là vấn đề rất được quan tâm”.
Theo Bộ trưởng, đa số các dự án đưa vào khai thác vượt tiến độ và đảm bảo chất lượng công trình nhưng vẫn có dự án hỏng hóc là do quá trình tổ chức triển khai, kiểm soát không chặt chẽ, không tuân thủ qui trình thi công, rủi ro nên “khắc phục các nguyên nhân và có sự giám sát tốt sẽ đảm bảo chất lượng công trình giao thông” – Bộ trưởng nhận định.
Địa phương quyết liệt sẽ hết xe “hổ vồ”
Đánh giá cao nỗ lực và những kết quả xử lý, kiểm soát tải trọng xe thời gian qua, một số ĐBQH vẫn đặt câu hỏi về tính căn cơ của các giải pháp mà Bộ GTVT cùng các Bộ đang thực hiện để xử lý, ngăn chặn xe quá khổ, quá tải.
Trong khi ĐB Nguyễn Văn Phúc (Hà Tĩnh) lo ngại vì cơ cấu vận tải chưa hợp lý khi tỷ trọng vận tải đường bộ vẫn chiếm đến 76% thì ĐB Nguyễn Sỹ Cương (Ninh Thuận) mong muốn được biết giải pháp để đối phó với tình trạng xe quá khổ, quá tải, còn gọi là xe “hổ vồ”, vẫn là vấn đề bức xúc, nhức nhối dù chống tiêu cực trong đăng kiểm có rất nhiều hiệu quả.
Khẳng định “năm 2015 tiếp tục kiểm soát tải trọng phương tiện”, Bộ trưởng Thăng cho biết, nếu tiếp tục làm quyết liệt hơn, quyết tâm cao hơn, đồng bộ từ Trung ương đến địa phương thì chắc chắn đến cuối năm 2015 sẽ không còn xe quá khổ, quá tải. Đồng thời, theo Bộ trưởng những giải pháp đang thực hiện là căn cơ, nhưng nếu có sự vào cuộc tích cực của người đứng đầu chính quyền địa phương thì “sẽ không còn chỗ cho xe quá khổ, quá tải”.
Cùng mối băn khoăn của một số ĐBQH, ĐB Ngô Văn Minh (Quảng Nam) đặt vấn đề về suất đầu tư trung bình cho một kilômét quá cao, thậm chí có những tuyến “cao nhất hành tinh”, về đề nghị Bộ trưởng có nên tách chi phí giải phóng mặt bằng khỏi chi phí làm đường để công khai cho người dân giám sát. Vấn đề này, tuy Bộ trưởng Thăng đã trả lời song ĐB chưa hài lòng với cách đưa thông tin về những “đặc thù” để lý giải nên tiếp tục đề nghị Bộ trưởng giải thích rõ hơn tại phiên chất vấn sáng nay.
Lo ngại an toàn sau sự cố của dự án đường sắt trên cao Cát Linh – Hà Đông (Hà Nội) gây chết người vừa qua, ĐB Đỗ Văn Đương (TP.HCM) yêu cầu Bộ trưởng Đinh La Thăng cam kết khi đưa vào vận hành khai thác có tuyệt đối an toàn? Có cần làm thêm gì để đảm bảo tàu không rơi khi vận hành?
Bộ trưởng Đinh La Thăng cho biết, dự án này sử dụng vốn vay ODA của Trung Quốc, do nhà thầu Trung Quốc thi công, sử dụng công nghệ mới nhất của Trung Quốc. Dự án đã được phê duyệt phương án đảm bảo an toàn thi công khi người dân lưu thông và cả trong quá trình khai thác, vận hành sau khi hoàn thành. Vừa qua, khi xảy ra sự cố, Bộ đã chỉ đạo đã tạm dừng thi công để kiểm tra, đảm bảo an toàn mới cho thi công tiếp. Khi dự án hoàn thành sẽ tổ chức giám sát vận hành đúng thiết kế, an toàn cho người dân.