Pháp lệnh Bộ đội biên phòng (BĐBP) được Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa IX thông qua ngày 28/3/1997, có hiệu lực thi hành từ ngày 7/4/1997 đã cụ thể hóa đường lối, chủ trương của Đảng về bảo vệ Tổ quốc, xây dựng lực lượng vũ trang nói chung, BĐBP nói riêng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng, quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia, là cơ sở pháp lý quan trọng để xây dựng BĐBP chính quy, từng bước hiện đại, bảo vệ vững chắc chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia, bảo vệ an ninh chính trị, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội ở khu vực biên giới, vùng biển, đảo của Tổ quốc.
Tuy nhiên, Pháp lệnh BĐBP hiện hành chưa thể chế đầy đủ chủ trương, quan điểm của Đảng về quốc phòng, an ninh; chưa đáp ứng yêu cầu luật hóa các quy định hạn chế quyền con người, quyền công dân theo quy định của Hiến pháp năm 2013; nội dung của Pháp lệnh BĐBP chưa điều chỉnh về hình thức quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia và biện pháp công tác biên phòng, chưa thống nhất, đồng bộ với các văn bản quy phạm pháp luật liên quan. Sau 20 năm thi hành Pháp lệnh BĐBP đã bộc lộ những khó khăn, vướng mắc, bất cập chưa đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia trong tình hình hiện nay.
Do đó, việc xây dựng Dự án Luật Biên phòng Việt Nam trình Quốc hội xem xét thông qua là cần thiết, phù hợp với yêu cầu bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia trong tình hình mới, khắc phục được những vướng mắc, bất cập, hạn chế trong thực tiễn thi hành Pháp lệnh BĐBP.
