Ít ai biết người đàn ông tầm thước, nhanh nhẹn, đi xe gắn máy đến điểm hẹn với chúng tôi ở khu resort sang trọng nhất nhì Philippines ở thành phố Cebu (cũng do ông sở hữu) chính là "Vua xoài Philipines", tỷ phú Justin Uy.
Audio
Ông nói không muốn trễ cuộc hẹn, do ngại Cebu kẹt xe, nên thay vì đi ô tô, ông tự lên xe máy để tới điểm hẹn. Ngày nay, có thể hầu hết dân chúng Philippines đều biết ông, người ta gọi ông là "Vua xoài", người tạo nên một hệ sinh thái sản phẩm về xoài, cung cấp cho 90% thị trường Nhật Bản.
Justin Uy, qua việc thúc đẩy dân Philippines trồng xoài, đã chứng kiến "nhiều người nông dân nước tôi có tiền cho con học đại học nhờ xoài", ông nói.
“Làm việc chăm chỉ, kiên trì và tập trung thực sự"
Đó chính là ba yếu tố chính đã giúp đỡ "Vua xoài" Justin Uy trong cuộc đời.
Năm 18 tuổi, ông khởi đầu khiêm tốn với việc chế biến xoài vĩ đại ngày hôm nay. Ba chuỗi thất bại liên tiếp trước 18 tuổi đã giúp ông trưởng thành.
“Tôi nhớ khi mới thành lập công ty xoài này, tôi đã làm việc 18 tiếng mỗi ngày trong 18 năm mà không có ngày nghỉ, không nghỉ cuối tuần, không nghỉ lễ chút nào”, ông chia sẻ.
 |
Tỷ phú Justin Uy, "vua xoài" Philippines giới thiệu sản phẩm của mình.
Ông ấy mới 19 tuổi khi bắt đầu làm việc cho Profood International - công ty ngày nay thành một đế chế xoài lớn nhất Philippines - vào năm 1980. Ở tuổi này, ông ấy đã biết chi tiết về sản xuất và bán hàng nhờ những nỗ lực trước đây khi thành lập và điều hành một doanh nghiệp.
Khi 15 tuổi, Justin Uy dấn thân vào lĩnh vực trang sức bằng phương pháp thủ công, chế tác vỏ sò. Sau đó, ông còn lấn sân sang chăn nuôi gia cầm và trồng nấm. Cả ba đều thất bại nhưng Uy quyết định rằng mình sẽ không bị chi phối và định danh bởi những thất bại này. Ông đã học những bài học đã học quý giá được từ ba công việc kinh doanh này và sử dụng chúng để thúc đẩy công việc kinh doanh thứ tư của mình - công việc ấy đã khiến ông trở thành doanh nhân lớn nhất nhì ở đất nước có dân số gần 120 triệu dân (2022).
“Tôi đã quyết tâm để thành công. Và thực tế, ba thất bại đó đã trở thành trụ cột, là bước đệm giúp tôi thành công ở thất bại thứ tư này. Ví dụ, việc kinh doanh nấm đã mang lại cho tôi mọi mối liên hệ với những người giàu có ở Cebu vì tôi giao nấm tươi đến tận nhà họ. Những người khác đã dạy tôi tất cả về bán lẻ và sản xuất", ông từng nói với tạp chí Asian Journal như vậy.
Profood International hiện là công ty sản xuất trái cây sấy khô hàng đầu tại Philippines với thị trường hơn 50 quốc gia trên toàn cầu.
 |
Nhiều người nông dân nước tôi (Philippines) có tiền cho con học đại học nhờ xoài.
Quan sát hành lý của du khách rời lãnh thổ Philippines, rất có thể bạn sẽ thấy xoài khô Philippine nổi tiếng thế giới hoặc bất kỳ giống nào của nó trong hành trình của họ.
Mọi chuyện bắt đầu khi anh nhìn thấy một người dì đang chuẩn bị xoài khô trong bếp. Bà dì của ông đã học được từ những đồng nghiệp là những người tiên phong kinh doanh xoài sấy dẻo ở Cebu. Những người tiên phong này bắt đầu làm việc này vào những năm 1950 khi họ đang phơi quần áo dưới ánh nắng mặt trời.
Những gì ban đầu là một cách kiếm tiền cho gia đình, đã phát triển thành một công việc lớn hơn nhiều: Uy đã làm cho thế giới biết về xoài Philippines.
“Chúng tôi là một gia đình lớn, chúng tôi có 11 anh chị em. Vì vậy, khi về mặt tài chính, chúng tôi đạt đến mức thậm chí đến việc đi học cũng là một vấn đề, đó là lúc tôi tự nhủ mình phải làm gì đó”, ông chia sẻ. “Ban đầu tôi chỉ làm để giúp đỡ gia đình thôi”.
Ông gặp khó khăn khi thâm nhập thị trường địa phương vì thị trường này do những người tiên phong kiểm soát. Ông đi theo con đường xuất khẩu và bắt đầu bán sản phẩm của mình bên ngoài Philippines.
Sản phẩm của Profood hiện đã có mặt tại hơn 50 quốc gia. Ngoài xoài, họ còn chế biến 16 loại trái cây Philippines, bao gồm dứa và chuối. Mỹ và Canada là những thị trường lớn nhất, tiếp theo là Nhật Bản, Hồng Kông và Trung Quốc. Họ cũng đang nỗ lực để củng cố hơn nữa chỗ đứng của mình tại thị trường châu Á và châu Âu.
Justin Uy ghi ơn bố mẹ vì đã dạy ông những kiến thức cơ bản về kinh doanh. Cha ông lúc đó đang kinh doanh phân phối xì gà. Lúc đó Uy mới 12 tuổi và được giao phụ trách một số tài khoản. “Lúc đó tôi không biết rằng mình đang làm công việc của một kiểm toán viên,” Uy châm biếm.
Giờ đây, họ là công ty lớn nhất trong ngành xoài và là nhà sản xuất trái cây sấy khô lớn nhất có trụ sở tại Philippines. Tuy nhiên, "Vua xoài" không có ý định ngủ quên trên chiến thắng.
“Chúng tôi đã thành công đến mức Philippines không thể cung cấp đủ xoài cho chúng tôi để sản xuất cho thị trường thế giới”, Uy nói. “Vì vậy, chúng tôi đang khuyến khích chính phủ… chúng tôi có rất nhiều cây xoài ở Philippines, vấn đề là nông dân không có tiền để sản xuất nó. Vì vậy họ cần sự giúp đỡ của Chính phủ.”
Uy nhớ lại rằng vào những năm 1980, ông đã đề xuất mua một mảnh đất để xây dựng một trang trại xoài nhỏ để nghiên cứu và phát triển. Chính phủ Philippines đã không cấp quyền sở hữu cho ông.
"Vậy chuyện gì đã xảy ra? Chúng tôi không có công nghệ tiên tiến để sản xuất xoài”, ông than thở. “Thứ hai, hầu hết các doanh nghiệp trồng xoài đều ngại trồng xoài”. Đầu tư vào cây xoài là một cam kết lâu dài vì chúng sẽ có hiệu quả kinh tế vào năm thứ 12.
Khi Justin Uy và nhóm của anh hoàn thành việc lùng sục khắp đất nước, từ Ilocos Norte đến General Santos, để tìm thêm xoài, họ nhận thấy rằng họ đã cạn kiệt nguồn cung nên bắt đầu tìm kiếm nơi khác. Vì sự thiếu hụt này mà giá xoài không ngừng tăng lên. Trên thực tế, giá xoài đã tăng ít nhất 50 lần so với mức giá đầu những năm 80.
“Vì vậy, những gì chúng tôi đã làm là xây dựng một nhà máy ở Campuchia để khi chúng tôi chào bán xoài cao cấp của Philippines, nếu họ nói nó quá đắt và họ muốn chúng tôi cạnh tranh với xoài Thái, chúng tôi sẽ đưa ra mức giá trái ngược với giống xoài Campuchia của chúng tôi và chúng tôi vẫn kiểm soát thị trường,” ông giải thích.
Justin Uy thêm rằng ngay cả Thái Lan và Việt Nam cũng đang nhập xoài từ Campuchia để chế biến. Vì trong nước không có bão nên họ có khả năng thu hoạch gấp 4 lần.
 |
Nhà máy của Justin Uy có 6.000 công nhân làm việc.
Ông nói: “Vì xoài sản xuất tại Philippines có chất lượng cao nên các nước khác đều sử dụng tên xoài Manila. “Nhiều thập kỷ trước, tôi đã khiếu nại với Bộ Nông nghiệp về vấn đề này. Tôi đã nói các ông phải làm điều gì đó để thế giới gọi là xoài Manila.” Thật tiếc, lời khẩn cầu này không được đáp lại.
Justin Uy cho rằng Philippines cần phải cạnh tranh hơn trong việc giảm giá, tăng năng suất và giúp đỡ nông dân trồng xoài trên cả nước. Nếu làm theo cách của mình, Justin Uy sẽ “xóa bỏ cải cách nông nghiệp ở Philippines vì nó không thực sự hiệu quả” và có thể nhìn vào Đài Loan và Nhật Bản, những nơi cung cấp đất đai, cơ sở hạ tầng và tiền hạt giống cho nông dân của họ.
“Chúng ta cần kêu gọi những người phát triển công ty quay trở lại. Họ có thể hỗ trợ nghiên cứu và phát triển, cải thiện phương pháp canh tác của đất nước”, ông nói.
Thương vụ mua lại JPark resort với giá 500 triệu USD
Sau nhiều thập kỷ làm việc trong ngành xoài, Uy cũng dấn thân vào lĩnh vực du lịch, khách sạn và trở thành một tay chơi lớn, đặc biệt là ở Cebu.
Ông sở hữu và điều hành Khu nghỉ dưỡng và Công viên nước JPark Island ở Đảo Mactan và Trung tâm thương mại J - Center ở Thành phố Mandaue. Khu nghỉ dưỡng và công viên nước rộng 16,5 ha có 820 phòng, biệt thự và dãy phòng, sáu hồ bơi theo chủ đề, 10 cửa hàng ăn uống, khu hoạt động, cửa hàng đồ lặn và bãi biển riêng. Khu phức hợp nước rộng lớn đã trở thành điểm đến du lịch chính ở Cebu, tự hào với ba đường trượt nước cao chót vót, hồ bơi dòng sông lười và hồ bơi có bờ biển giống như bãi biển.
Công viên nước JPark Island có lịch sử khai thác đến nay là 14 năm. Năm 2015, ông Uy mua lại với giá 500 triệu USD.
Ông nói: “Chúng tôi gọi đó là mở rộng, chúng tôi đã mở rộng sang ngành công nghiệp sử dụng đồng USD. “Cuối cùng, chúng tôi muốn hướng tới du lịch y tế trong tương lai. Vậy là bạn đã có khu nghỉ dưỡng và trung tâm mua sắm và chúng tôi cũng đã lên kế hoạch xây dựng một bến du thuyền và sân golf. Vì vậy, khi bạn làm du lịch y tế, bạn có thể làm tất cả những điều này cùng một lúc.”
Thành công ở Cebu đã khiến Justin Uy nhân rộng dự án ở Panglao, Bohol, các thành phố và điểm đến khác trong nước đang được triển khai.
Uy cũng nói về Bảo tàng Xoài Profood mà họ đã mở ở Thành phố Mandaue. Nơi đây, bảo tàng đã tôn vinh tất cả mọi thứ về xoài, trái cây quốc gia của Philippines và là lý do chính khiến Profood International thành công. Chúng tôi tham quan nhà máy rộng 17 ha - nơi cách JPark Resort 30 km, nơi đó trình bày giản dị về lịch sử của Profood International ,cùng với cách trồng, thu hoạch và chế biến xoài Philippines thành nhiều sản phẩm sau đó được xuất khẩu trên toàn cầu.
“Tôi đang cố gắng quảng bá Philippines và cho thế giới thấy rằng xoài sấy dẻo ngon nhất đến từ đất nước chúng tôi,” ông nói với chúng tôi.
 |
Tỷ phú Justin Uy và cư sĩ Thiện Đức, tác giả bài viết.
Người đi cùng đoàn với chúng tôi, ông Nguyễn Đức Chi, Chủ tịch Crystal Bay Group (Khánh Hoà) nói rằng, "để thành công như Justin Uy, hẳn là ông phải có một niềm tin yêu mãnh liệt với công việc của mình".
Ở tuổi hơn 60, thay vì ở trong villas sang trọng, rộng lớn ở Cebu hoặc nghỉ ngơi ở JPark resort, ông sinh sống luôn tại nhà máy. Căn hộ ông khiêm nhường và giản dị nằm ẩn hiện ở phía sau nhà máy, đi qua nhiều dãy nhà.
Vợ và hai con gái ông hiện đang sing sống ở Canada. "Hai con gái đang tốt nghiệp ở Canada. Chúng muốn học xong và tìm việc ở đó nhưng tôi yêu cầu chúng về Phillipines để tiếp quản công ty. Tôi còn nghỉ ngơi", Justin Uy nói với chúng tôi trước khi chia tay.
